مایکل پورتر و استراتژی رقابتی به عنوان یک استراتژی ژنریک

به سختی می‌توانید کسی را بیابید که در حوزه استراتژی و تحلیلهای استراتژیک کار کند و مایکل پورتر و استراتژی های ژنریک او را نشناسد.

مایکل پورتر، در زمینه‌های مهندسی مکانیک، مدیریت MBA و نهایتاً اقتصاد کسب و کار تحصیل کرده و حدود چهار دهه پیش از دانشگاه هاروارد فارغ‌التحصیل شده است.

او از جمله مهم‌ترین کسانی است که در فراگیر کردن مفهوم رقابت و استراتژی‌های رقابتی در مدیریت کسب و کار، نقش داشته است. ظاهراً در حوزه‌ی اقتصاد و مدیریت، هیچکس به اندازه‌ی او در تحقیقات و نوشته‌های علمی مورد ارجاع قرار نگرفته است.

او که همیشه به ورزش علاقه داشته است، در یکی از مصاحبه‌های خود توضیح داد که به دلیل علاقه زیاد به ورزش، رقابت همیشه در ذهن او جایگاهی خاص داشته و نهایتاً این مفهوم را وارد دنیای تئوری‌های مدیریت و کسب و کار کرده است.

مایکل پورتر، مفاهیم متعددی را در حوزه استراتژی مورد بررسی قرار داده و تدوین و ترویج کرده است که برخی از مهم‌ترین آنها به شرح زیر است:

مفهوم مزیت رقابتی به عنوان عاملی که کمک می‌کند یک سازمان یا یک محصول، در میان سایر رقبا، توسط مشتری برگزیده شود. اگر چه بحث مزیت رقابتی بسیار گسترده است، ولی در متمم هم، به صورت مختصر به رابطه‌ی بین منابع یک سازمان و مزیت رقابتی حاصل از آنها پرداخته‌ایم.

مدل پنج نیروی پورتر، شاید معروف‌ترین نامی باشد که به همراه نام مایکل پورتر تداعی می‌شود. این مدل برای تحلیل جذابیت یک صنعت و همینطور سوددهی آن صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مفهوم گروه‌های استراتژیک مفهوم دیگری است که توسط مایکل پورتر مطرح شد.

او با استفاده از این مفهوم، به مدیران یادآوری می‌کند که همه‌ی فعالان یک صنعت،‌ الزاماً‌ رقیب آنها محسوب نمی‌شوند. منطقی است که برندهای هیوندای و کیا (در صنعت خودرو) در یک گروه استراتژیک طبقه‌بندی شوند،‌ اما در نظر گرفتن برندی مثل لامبورگینی در کنار آنها، چندان منطقی نیست و نه تنها کمکی به برنامه‌ریزی استراتژیک بهتر نمی‌کند بلکه می‌تواند موجب تحلیل‌های نادرست هم بشود.

زنجیره ارزش مفهوم دیگری است که توسط مایکل پورتر به صورت فراگیر مطرح شده است.

استراتژیهای ژنریک شامل استراتژی تمایز، استراتژی حداقل هزینه و استراتژی تمرکز هم از جمله مفاهیم مهمی است که مایکل پورتر به حوزه مدیریت استراتژیک افزوده است.

استراتژی تمایز (Differentiation)

استراتژی رهبری هزینه (Cost Leadership)

پورتر مطالعات و نظریه‌های دیگری هم در حوزه‌های توسعه جغرافیایی و منطقه‌ای کشورها و دولتها دارد که باید جداگانه به آنها پرداخته شود.

[ مطلب مرتبط: جملاتی از مایکل پورتر ]