روشهای نادرست متمم خوانی!
اگر قصد دارید با ما در متمم همراه بمانید و به صورت منظم برای توسعه دانش و مهارت خود، وقت بگذارید، پیشنهاد می‌کنیم که حتماً این مطلب را بخوانید. از نظر ما کسانی که با متمم همراه می‌مانند، واقعاً قصد ایجاد تغییری جدی در محیط کار و زندگی خود دارند و بر این باور هستیم که بدون رعایت نکات زیر، این تغییر حاصل نخواهد شد.
در اینجا می‌خواهیم برخی از ساده‌ترین عادت‌ها یا رفتارهای نادرستی را که می‌توانند میزان یادگیری را به شدت کاهش دهند، بررسی کنیم. آنچه می‌خوانید از منابع مختلفی گردآوری شده، اما قسمت عمده‌ی آن از کتاب خانم باربارا اوکلی و همینطور کتاب رازهای موفقیت در کالج، انتخاب شده است. در هر دو مورد، یادگیری با استفاده از آموزش الکترونیک نیز مورد توجه ویژه قرار داشته است.
مطالعه با استفاده از ابزار نامناسب: دنیای دیجیتال، انواع ابزارها را برای مطالعه نوشته‌های دیجیتال، در اختیار ما قرار داده است. همین الان، احتمالاً برخی از خوانندگان متمم، این متن را بر روی کامپیوترهای خود می‌خوانند. برخی دیگر روی صفحه تلویزیون هوشمند خود آن را می‌بینند. برخی دیگر، روی صفحه موبایل و تبلت و احتمالاً برخی از شما هم، این نوشته را پرینت گرفته و روی کاغذ می‌خوانید.
پیشنهاد ما این است که مطالب متمم را روی صفحه کامپیوتر یا تبلت بخوانید. صفحه بزرگ‌تر، چشم و ذهن را کمتر خسته می‌کند. ضمن اینکه در مواردی که از شما می‌خواهیم به سوالی پاسخ دهید، اگر روی موبایل یا وسایل مشابه در حال مطالعه باشید، احتمالاً برای تایپ کردن یک پاسخ طولانی تنبلی خواهید کرد. خصوصاً اگر پاسخ دادن یک سوال، مستلزم باز کردن صفحات متعدد و مطالعه آنها باشد.
اگر چه در سالهای اخیر قسمت عمده‌ای از کاربران وب به سمت فضای موبایل رفته‌اند، اما فراموش نکنید که فضای موبایل، برای «ارتباط سریع و اثربخش» طراحی شده و نه «ایجاد حداکثر فضای یادگیری».
در صورتی هم که از نسخه چاپی مطالب استفاده می‌کنید، پیشنهاد ما این است که حداقل برای نخستین بار، مطلب را به صورت دیجیتال بخوانید تا در صورتی که نکته مبهمی وجود دارد بتوانید روی لینک‌های مرتبط کلیک کرده و سایر مطالب را بخوانید. یا بتوانید در زیر نوشته سوال خود را بپرسید. نسخه چاپی بیشتر برای مطالعه‌های بعدی و یادآوری، می‌تواند مفید باشد.
مطالعه انفعالی: احتمالاً برای شما هم پیش آمده که همزمان با خواندن یک متن، ناگهان در افکار خود فرو می‌روید. سپس می‌بینید که تا آخر یک پاراگراف و حتی یک صفحه را خوانده‌اید بدون اینکه واقعاً آن را خوانده باشید. قسمت عمده‌ای از وقتی که برای یادگیری صرف می‌کنیم به دلیل همین وضعیت هدر می‌رود. چیزی که به آن «مطالعه انفعالی» یا «Passive Reading» می‌گویند.
توجه به نکات زیر می‌تواند مانع مطالعه انفعالی مطالب شود:
۱) حتماً حتی در زمانی که در حال خواندن نوشته‌های متمم هستید، یادداشت برداری کنید. اگر یادداشت برداری را به صورت دیجیتال انجام می‌دهید، پیشنهاد ما استفاده از نرم‌افزار وان نوت است که قبلاً در مورد نحوه استفاده از این نرم‌افزار هم، برای شما مطالبی نوشته‌ایم. وان نوت برای ذخیره اطلاعات و لینک‌ها و مطالب و مراجعه بعدی خوب است، اما لطفاً به خاطر داشته باشید که هیچ چیز جای یادداشت برداری کاغذی را نمی‌گیرد.
مطالعات متعدد نشان داده‌اند کسانی که روی کاغذ یادداشت برداری می‌کنند در مقایسه با کسانی که یادداشت برداری دیجیتال انجام می‌دهند، ضمن درک بهتر مطالب، در به یاد آوردن مطالب هم موفق‌تر هستند. بنابراین حتی به فرض اینکه یادداشت‌های خود را در نهایت به صورت دیجیتال نگه می‌دارید، باز هم منطقی است که در کنار دست خود دفتر یا برگه‌هایی برای یادداشت داشته باشید. حتی به فرض اینکه پس از یادداشت برداری، آنها را دور بریزید. برای یادداشت برداری روی کاغذ، می‌توانید از تکنیک‌های خلاصه نویسی و نت‌برداری که قبلاً در متمم مطرح کردیم، استفاده کنید.
۲) تلاش کنید تا حد امکان زمان و مکان مشخصی را برای مطالعه نوشته‌های متمم انتخاب کنید. شاید شما هم عادت داشته باشید مطالب متمم را در آغاز کار روزانه در محیط کار بخوانید (ما این کار را کم‌کاری نمی‌دانیم. چون معتقدیم هر مدیری دوست دارد کارمندش بخشی از زمان کارش را با هزینه‌ی خودش صرف یادگیری کند!). حالا فرض کنید شب هنگام به متمم سر می‌زنید و یک مطلب جدید می‌بینید که برای شما جالب است. آن را باز می‌کنید و یک نگاه کلی می‌اندازید. بعد می‌بینید متن طولانی است و تصمیم می‌گیرید مثل همیشه آن را فردا صبح در محل کار بخوانید.
فردا صبح، شما کلیت مطلب را می‌دانید. پس جذابیت مطالعه آن کمتر شده. یا به سراغ آن نمی‌روید و یا اگر بروید مثل همیشه کامل نمیخوانید. ترجیحاً بهتر است زمانی به سراغ یک مطلب بروید که می‌دانید فرصت دارید آن را کامل بخوانید. اگر عادت شما، مطالعه شبانگاهی مطالب متمم است، همین مشکل ممکن است برعکس به سراغ شما بیاید: وقتی در لابه‌لای کار روزانه، نگاهی یواشکی و کوتاه به نوشته‌های متمم می‌اندازید.
ضمن اینکه فراموش نکنیم که ذهن ما انسانها، نسبت به شرایط محیطی، شرطی می‌شود. بنابراین اگر تا حد امکان با نظم بهتر در شرایط یکسانی به مطالعه بپردازیم، عملاً ذهن ما با قرار گرفتن در موقعیت همیشگی، بیشتر از همیشه، برای مطالعه و یادگیری آماده می‌شود.
مطالعه بدون وقفه یکی دیگر از خطاهای بزرگ در یادگیری است. این خطا به دلیل سرعت بالاتر و دسترسی بیشتر، در یادگیری دیجیتال تهدیدی جدی‌تر محسوب می‌شود. وقفه، در سطوح مختلف معنا پیدا می‌کند. زمانی که یک متن آموزشی – شبیه متون متمم – را می‌خوانید، توصیه می‌شود بعد از خواندن هر جمله، حداقل به اندازه نصف مدت زمانی که صرف خواندن جمله شده است، صبر کنید. همینطور بعد از خواندن هر پاراگراف، به اندازه‌ی نصف مدت زمانی که صرف خواندن آن شده صبر کنید. پس از خواندن یک نوشته، بهتر است به تمرینهای خود آن نوشته پرداخته یا به مرور نوشته‌های قبلی مرتبط با آن بپردازید و شتابزده، به سراغ نوشته‌ی بعدی نروید.
برای این توصیه‌ها، دلایل متعددی وجود دارد. برخی از مهم‌ترین دلایل این توصیه را در اینجا با شما مرور می‌کنیم:
۱) در یک متن آموزشی، هر جمله با این هدف نوشته شده که پرسشی را در ذهن ایجاد کند و جمله‌ی بعدی، ضمن اینکه بخشی از پاسخ پرسش قبلی را مطرح می‌کند، خود مجدداً ابهام‌ها و پرسش‌های جدیدی را در ذهن شکل میدهد. خواندن پشت سر هم جملات، درست مثل خواندن فهرست بلندی از معما‌ها و پاسخ آنها است. یا چیزی مثل مطالعه یک جدول کلمات متقاطع از پیش حل شده! توقف بعد از هر جمله، فرصت مشارکت ذهن را در یادگیری افزایش میدهد.
۲) یادگیری، بیش از هر چیز از جنس شکل گیری زنجیر تداعی است. خواندن یک مقاله در مورد برندینگ و مثالهایی که در آن مقاله در مورد برند و برندسازی گفته شده، چندان به درک بهتر حوزه برند کمک نمی‌کند. یادگیری واقعی وقتی شکل می‌گیرد که شما در سکوت و توقف، برندهای دیگری از زندگی اطراف خود را، مستقل از آنچه در متن اشاره شده، به خاطر می‌آورید و خوانده‌ی جدید را به آموخته‌ی قبلی خود ربط می‌دهید. سریع خواندن، مکانیزم شکل‌گیری زنجیره‌ی ارتباط و تداعی را مختل می‌کند.
همینجا صبر کنید! نکند که باز هم دارید به سراغ مورد سوم می‌روید؟! همینجا صبر کنید و ببینید که کدام نوشته یا مطلبی که اخیراً خوانده‌اید برای شما مثالهایی از تجربیات قبلی را تداعی کرده است؟ کدام مطلب را بدون شکل‌گیری تداعی و ارتباط ذهنی خوانده‌اید و از روی آن عبور کرده‌اید؟
۳) اگر حوصله نداشتید که به جمله بالا فکر کنید و به سراغ این مورد آمدید، لطفاً حرف ما را جدی بگیرید. دوباره برگردید و مورد دوم را بخوانید و بعد از آن، چند دقیقه صبر کنید…
۴) زمانی که بین خواندن یک نوشته و نوشته‌ی بعد فاصله می‌اندازید، استراحت می‌کنید، می‌خوابید و فردا ادامه می‌دهید، ذهن فرصت دارد در لایه‌ی ناخودآگاه هم، به تحلیل و طبقه‌بندی آموخته‌ها بپردازد. جوان کانتور در کتاب ارزشمند خود: «غلبه بر فشار زیاد فضای سایبر» گزارش‌های متعددی را در حوزه نوروساینس مطرح می‌کند که بر اساس آنها نه تنها خواب شبانه – که بسیاری از تحقیقات اثر آن را در یادگیری بسیار قوی ارزیابی می‌کنند – حتی یک خواب کوتاه پس از مطالعه هم، در کیفیت یادگیری موثر است. به تعبیر زیبای او، مغز به ازاء هر شانزده تا هجده ساعت تجربه‌ی زندگی، به شش تا هشت ساعت تجربه‌ی خواب نیاز دارد تا اطلاعات دریافت شده را با اطلاعات قبلی ترکیب کند.
دور شدن از فضای تعاملی: در نوشته‌ی قبلی متمم درباره یادگیری الکترونیک و آموزش دیجیتال، توضیح دادیم که از ویژگیهای مثبت یادگیری در فضای دیجیتال، تعامل انتخابی است. تلاش کنید پس از خواندن هر مطلب در مورد آن مثال یا موردی پیدا کنید و بنویسید. اگر مثالی پیدا نمی‌کنید، ببینید دیگران چه مثالهایی در زیر نوشته مطرح کرده‌اند و آنها را بخوانید. شاید حالا مثالهایی هم برای شما تداعی شود. حتی اگر حرف شما تکرار حرف دیگران است، دوباره آن را بنویسید. قرار نیست با نوشتن در زیر این مطالب، فقط به متمم چیزی اضافه شود. قرار است به خودمان هم حرف های مختلفی را یادآوری کنیم. اینکه فرد دیگری پاسخ سوالی را نوشته یا مطلبی را مطرح کرده، نقشی در یادگیری شما ندارد. نوشته‌های دیگران را نقد و بررسی کنید. این کار فرصتی را برای شما و طرف مقابل ایجاد می‌کند تا به خوانده‌ها و آموخته‌های خود بیشتر فکر کنید.
تمرین:
آیا در مورد همین نوشته، به تمام توصیه‌هایی که مطرح شد عمل کرده‌اید؟ در مورد نوشته‌های قبلی چطور؟ برای اینکه از این به بعد اصول بالا را رعایت کنید چه تغییراتی را در رفتار خود باید به وجود بیاورید؟
نویسنده‌ی دیدگاه : علی ملکی
معین عزیز
منم یکی از بزرگترین مشکلاتی که هنوز هم دارم باهاش کشتی می گیرم «شهوت یادگیریه»
شهوت یادگرفتن هر چیزی که فکر می کنم یه روزی به درد می خوره. الآن دارم تمام تلاشم رو می کنم که موضوعات و دغدغه های زندگیم رو اولویت بندی کنم.
مثلا می دونم اطلاعات حسابداری به دردم می خوره اما الآن بهترین مقاله یا دوره هم که ببینم نمی خونمش چون به درد الآن زندگیم نمی خوره. البته کار سختیه برام چون ذاتا دوست دارم همه چیز یاد بگیرم.
این احساس خنگی که می گی زمانایی گریبان من رو می گیره که حس می کنم یه کار رو تموم نکردم. اینجوری هم از عزت نفسم کم میشه هم فکر می کنم خنگم. همه ی اینا مثل یه دومینو باعث میشه در نهایت چیزی رو که خوندم یا دوره ای رو که شرکت کردم رو نفهمم و چیزی هم یادم نمونه.
دو تا از کارهای محمدرضا توی این حوزه به شدت بهم کمک کرده:
اولین چیزی که بهم کمک کرد دوره مسیر اصلی بود. توی این دوره خیلی واضح و شفاف آدم می فهمه رسیدن به هر هدفی دلیل بر افزایش عزت نفس آدم نمیشه. مثلا اگه هدف بگذاری روزی ۳۰ صفحه کتاب بخونی و روز دوم ۲۵ صفحه کتاب بخونی، با این که از حالت عادی که ممکن بود هیچی نخونی بهتر عمل کردی، اما تو ناخودآکاهت می دونی ۵ صفحه کمتر خوندی و این اذیتت می کنه.
دوره مسیر اصلی رو حتما گوش کن. از www.trustzone.ir می تونی تهیه اش کنی.
یک گفتگوی دیگه ای هم داره محمدرضا با سهیل رضایی در برنامه رادیو مذاکره، بخش عمده ای از این گفتگو هم مربوط به شهوت یادگیریه، اون گفتگو رو هم از دست نده.
امیدوارم هممون بتونیم بر اژدهای شهوت یادگیری غلبه کنیم.