Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Menu


نیچ مارکتینگ چیست؟ چرا باید به سراغ گوشه های دنج بازار برویم؟


اهداف و انتظارات آموزشی متمم در این درس
کد درس: ۱۴۱۲۵۵
دو تذکر

⚠️ واژه‌های زیر همگی مترادف هستند و به یک مفهوم اشاره می‌کنند:

نیچ مارکتینگ، نیش مارکتینگ، بازاریابی گوشه ای، گوشه یابی در بازار، بازاریابی جاویژه، رفتن به سراغ کنج بازار. بازاریابی دنج. میکرومارکتینگ. بازاریابی خرد.

با توجه به این‌که هنوز هیچ یک از واژه‌های بالا، به اندازه‌ی کافی تثبیت نشده‌اند، ما در این درس گاهی از همان اصطلاح نیچ مارکت و نیچ مارکتینگ استفاده می‌کنیم. اما در مواردی که بخواهیم از معادل فارسی استفاده کنیم «بخش های دنج بازار» را به مفهوم نیچ مارکت نزدیک‌تر می‌دانیم.

⚠️ کلمه Niche در انگلیسی بریتانیایی به صورت نیش و در انگلیسی آمریکایی به صورت نیچ تلفظ می‌شود. بنابراین هر دو تلفظ نیچ مارکت و نیش مارکت صحیح است.

تعریف نیچ مارکتیگ چیست

فرض کنید می‌خواهید به یک بازار تازه وارد شوید و محصولات خود را در آن عرضه کنید. اما با یک چالش جدی روبرو هستید: رقبای بسیار قوی و بزرگی در آن حوزه وجود دارند؛ کسانی که شاید هزینه‌ی تبلیغات یک سال آن‌ها با فروش چند سال آتی شما برابری می‌کند.

استراتژی ورود به بازار شما چگونه باید باشد؟ چه‌ کاری می‌توانید انجام دهید که بدون برانگیختن حساسیت بزرگان، وارد بازار شوید؟

یکی از گزینه‌های رایج این است که به سراغ بخشی از بازار بروید که بزرگان به سراغ آن نرفته‌اند.

اما چرا باید بزرگان یک بخش از بازار را رها کنند؟ علت‌های متعددی برای این مسئله قابل‌تصور است. از جمله این‌که:

  • ظرفیت بالقوه‌ی این بخش، نسبت به فروش فعلی آن‌ها بسیار کوچک است.
  • این بخش، نیازهای ویژه‌‌ای دارد که برای بزرگان نمی‌ارزد وقت خود را صرف آن نیازها کنند.
  • شرکت‌های بزرگ بازار، این بخش‌های کوچک را ندیده‌اند یا جدی‌ نگرفته‌اند.
  • شرکت‌های بزرگ، کُند هستند و چابکی لازم را ندارند. به همین علت، با وجودی که این بخش‌ها را دیده‌اند، هنوز نتوانسته‌اند محصول مناسبی برای آن‌ها ارائه کنند.

به طور خلاصه می‌توان گفت:

معمولاً بخش‌های کوچکی از بازار وجود دارند که شرکت‌های بزرگ آن‌ها را ندیده‌اند؛ یا نخواسته‌اند یا نتوانسته‌اند محصول مناسبی برای آن‌ها ارائه کنند.

این بخش‌ها را به نام گوشه های دنج بازار یا نیچ مارکت می‌شناسند و تأمین نیاز آن‌ها و ارائه‌ی محصول برای آن‌ها، فرصت خوبی برای کسب و کارهای کوچک محسوب می‌شود.

وقتی استراتژی بازاریابی خود را بر این گوشه های بازار بنا کنید، اصطلاحاً گفته می‌شود که به سراغ نیچ مارکتینگ رفته‌اید.

نیچ مارکت چه ویژگی‌هایی دارد؟

معمولاً اولین سوالی که به ذهن می‌رسد این است که فرق نیچ مارکت (Niche Market) با یک بخش از بازار (Market Segment) چیست؟

مگر وقتی پورتر از استراتژی تمرکز حرف می‌زند، دقیقاً همین حرف‌ها را نمی‌گوید؟

پس چرا ما دوباره از نیچ مارکتینگ حرف می‌زنیم؟

مهم‌ترین ویژگی نیچ مارکت این است که معمولاً از یک سگمنت مشخص بازار کوچک‌تر است:

به یک شرکت تولیدکننده‌ی پوشاک فکر کنید که ممکن است پس از بخش‌بندی بازار به نتیجه برسد که می‌خواهد فقط محصولات خود را صرفاً برای یک بخش (کودکان زیر هفت سال) تولید و عرضه کند؛ یا یک تولیدکننده‌ی سس که تصمیم بگیرد صرفاً سس‌های رژیمی تولید کند؛ یا یک بانک که می‌خواهد به شکل تخصصی روی وام مسکن متمرکز شود.

در این نوع بخش‌بندی بازار، سگمنت‌ها هنوز بسیار بزرگ هستند و نمی‌توان آن را نیچ مارکت دانست.

اما مثال‌های زیر را در نظر بگیرید:

  • بانکی را در نظر بگیرید که وام اختصاصی سالمندان را پیشنهاد می‌کند
  • یک شرکت طراحی سایت که اختصاصاً برای فروشگاه‌های پوشاک سایت طراحی می‌کند
  • شرکت تولیدکننده‌ی GPS که صرفاً روی GPS برای حیوانات متمرکز می‌شود
  • یک شرکت طراح نقشه که نقشه‌های کاغذی اختصاصی برای توریست‌ها چاپ می‌کند و امکان ثبت اماکن بازدید‌شده و برنامه‌ریزی بازدید و مواردی مانند این‌ها را فراهم می‌کند.

بسیاری از بانک‌ها، طراحان سایت، تولیدکنندگان GPS و شرکت‌های طراحی و چاپ نقشه، این بخش‌ها را بسیار کوچک می‌بینند و حتی به سادگی حاضر نیستند نام Segment را برای آن‌ها به‌کار ببرند.

اما کوچک بودن برای این‌که شما آن‌ها را به عنوان بازار هدف انتخاب کنید کافی نیست. نیچ مارکت‌ها باید ویژگی‌های دیگری هم داشته باشند. از جمله این‌که (+):

  • اندازه‌شان در حدی باشد که کار کردن با آن‌ها سودآور باشد.
  • رقیب واقعی در آن بازار وجود نداشته باشد؛ یا اگر رقیبی وجود دارد، شما مطمئن باشید می‌توانید استراتژی تمایز را به بهترین شکل ممکن اجرا کنید.
  • این کنج کوچک از بازار پتانسیل رشد داشته باشد.
  • نیازهایی در این بخش وجود داشته باشد که دیگران، آن‌ها را ندیده‌اند و تأمین نکرده‌اند.
  • توانایی خرید محصول شما را داشته باشند (گاهی شما یک کنج بازار را تعریف می‌کنید و می‌بینید، اما بعداً متوجه می‌شوید که آن‌ها اصلاً نمی‌توانند یا حاضر نیستند محصول شما را خریداری کنند)

آیا نیچ مارکتینگ یک پدیده‌ی جدید و تازه است؟

محدودیت در دسترسی کامل به این درس

دوست عزیز. مطالعه مجموعه درس‌های مدیریت بازاریابی، صرفاً برای کسانی امکان پذیر است که از هر دو ویژگی زیر برخوردار باشند:

به همین علت  در حال حاضر صرفاً‌ بخش کوچکی از این درس برای شما نمایش داده می‌شود. 

البته اگر کاربر ویژه متمم باشید، به درس‌های بسیار بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید که فهرست آن‌ها را می‌توانید در این‌جا ببینید:

 فهرست درس‌های مختص کاربران ویژه متمم

البته از میان درس‌ها و مطالب مطرح شده، ما فکر می‌کنیم شاید بهتر باشد درس‌های دوره مدیریت کسب و کار (MBA) متمم را به شکل منظم بخوانید؛ یا لااقل ابتدا مطالعه‌ی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:

  تفکر سیستمی

  دیجیتال مارکتینگ

  ارزش آفرینی

  تصمیم گیری

چند پرسش، و پاسخ آن‌ها

معنی لغوی Niche چیست؟

Niche بر اساس توضیح Webster، چیزی شبیه تاقچه است: حفره‌ی کوچکی که در دیوار درست می‌شود تا در آن مجسمه یا وسایل دیگر قرار بگیرند. Niche Marketing را می‌توان استراتژی پر کردن حفره‌های کوچک و خالی بازار هم دانست.

آیا نیچ مارکت‌ها برای همیشه نیچ می‌مانند؟

مک‌کنا حدود سه دهه قبل جمله‌ای گفته که هنوز هم کاملاً مصداق دارد (+): «بیشتر بازارهای بزرگ، زمانی نیچ مارکت بوده‌اند.»
بنابراین شما هم باید به خاطر داشته باشید که در بلندمدت، احتمالاً نیچ مارکت‌تان رشد خواهد کرد و به یک سگمنت جدی تبدیل خواهد شد. هم‌چنین اگر بزرگان بازار ببینند که نیچ مارکت برای شما سودآوری خوبی داشته، ممکن است به حضور در نیچ مارکت شما ترغیب شوند.

آیا نیچ مارکتینگ فقط مخصوص کسب و کارهای کوچک است؟

نه. کسب و کارهای بسیار بزرگ هم، به سراغ نیچ مارکتینگ می‌روند اما ممکن است این کار را با برندهای متفاوتی انجام دهند. ضمناً باید به خاطر داشته باشید که اگر کسب و کار بزرگ می‌خواهد از استراتژی نیچ مارکتینگ استفاده کند، باید برای این کار، واحدهای کسب و کار‌ (Business Unit) مستقل در نظر بگیرد و تا حدی هم خودمختاری برای این واحدها در نظر داشته باشد. چون اگر صلب بودن و کندی کسب و کار بزرگ به کسب و کار کوچک هم سرایت کند، دیگر اجرای استراتژی نیچ بی‌معنا خواهد بود.

دربارهٔ نیچ مارکتینگ چه کتابی بخوانیم؟

بدون شک کتاب استراتژی اقیانوس آبی یکی از معروف‌ترین کتابهای نیچ مارکتینگ است. اگر بخواهیم دقیق باشیم، اساساً بحث نیچ مارکتینگ بیش از آن‌که زیرمجموعهٔ بازاریابی باشد، در مقولهٔ استراتژی می‌گنجد. چون مستلزم تصمیم‌هایی بنیادی است و باید کل جهت‌گیری کسب و کارتان را بر اساس آن تنظیم کنید.

کتاب گذر از شکاف هم کتاب دیگری است که در آن به نیچ مارکتینگ پرداخته شده است. البته این بحث، محور اصلی کتاب گذر از شکاف (Crossing the Chasm) نیست. اما جفری مور در این کتاب توضیح داده که چگونه با استفاده از نیچ مارکتینگ می‌توان محصولات نوآورانه را در بازار رواج داد و بازار را تصاحب کرد. خواندن آن کتاب می‌تواند تصویر بهتری از پیاده‌سازی استراتژی نیچ مارکتینگ در ذهن‌تان ترسیم کند.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدیریت بازاریابی به شما پیشنهاد می‌کند:

سری مطالب حوزه مدیریت بازاریابی

سوال‌های پرتکرار دربارهٔ متمم

متمم چیست و چه می‌کند؟

متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحث‌های مهارتی و مدیریتی.

برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.

فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟

هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه»  دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص می‌‌‌کند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری می‌توانید نقشه راه‌های مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.

هم‌چنین در صفحه‌های دوره MBA و توسعه فردی می‌توانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.

هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟

شما می‌توانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.

اعتبار را می‌توانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیم‌سال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.

آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟

مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که می‌توانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.

هم‌چنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آن‌ها را می‌توانید در فروشگاه متمم ببینید.

با متمم همراه شوید

آیا می‌دانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور می‌توانید به جمع متممی‌ها بپیوندید؟

سرفصل‌ها  ثبت‌نام  تجربهٔ متممی‌ها

۶۹ نظر برای نیچ مارکتینگ چیست؟ چرا باید به سراغ گوشه های دنج بازار برویم؟

    پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

    نویسنده‌ی دیدگاه : مسعود سليماني

    فکر می کنم یک نمونه نیچ مارکتینگ موفق را شرکت تلاونگ انجام داده است.

    به تازگی تلاونگ اقدام به تولید و عرضه تخم مرغ های بدون زرده در قوطی های مخصوصی به نام سفیده تلاونگ کرده است.

    فکر می کنم بازار هدفش هم ورزشکاران و کسانی که در رژیم غذایی هستند می باشد.

    از نظر سود هم فکر می کنم توجیه اقتصادی داشته باشد.

    چرا که تقریبا هر قوطی تخم مرغ که شامل 350 گرم سفیدی تخم مرغ هست را با قیمت تقریبی 9 عدد تخم مرغ کامل به فروش می رساند و زرده آن را هم به صورت جداگانه به کارخانه های تولید سس می فروشد.

    با این کار هم مشتریان مخصوص خود را پیدا کرده و هم اینکه هر تخم مرغ را با قیمت بالاتری به فروش می رساند.

    البته در بلند مدت احتمالا رقیبان دیگری هم پیدا می کند ولی با توجه به شهرت و اعتبار این شرکت در آینده هم به عنوان اصلی ترین و جدی ترین رقیب این بازار باقی خواهند ماند.

     
    تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
    .