مدیریت کسب و کار چیست؟ | رشته مدیریت کسب و کار به چه موضوعاتی میپردازد؟
مدیریت کسب و کار چیست؟ در رشته مدیریت کسب و کار چه میآموزند؟
معمولاً وقتی کسی میگوید من مدیریت کسب و کاری را بر عهده دارم، ذهن بسیاری از مردم به سمت کارهای روزمره یک مدیر میرود: جلسههای متعدد. صحبت با کارکنان. انگیزه دادن به آنها. امضا کردن چکها و تأیید نامهها و کارهایی از این دست.
قطعاً این کارها مهماند و بخش زیادی از وقت مدیر یک کسب و کار به همین نوع کارهای عملیاتی میگذرد. اما مدیریت کسب و کار فراتر از اینهاست و در لایههایی بالاتر تعریف میشود.
کسب و کار موفق باید ویژگیهای زیر را داشته باشد و مسئولیت همهٔ آنها بر عهدهٔ مدیر کسب و کار است:
کسب و کار باید ارزش آفرین باشد.
به زبان ساده، یعنی اینکه ارزش خروجی کسب و کار (محصول، خدمات و هر آنچه به جامعه عرضه میکند) از ارزش ورودی کسب و کار (مواد اولیه، منابع انسانی، انرژی، پول و هر چیز دیگری که صرف کسب و کار میشود) بیشتر باشد. وقتی ارزش خروجی از ارزش ورودی بیشتر شد، میگوییم کسب و کار ارزش آفرین است. این وظیفهٔ مدیر است که با استراتژیها، تصمیمها و اقدامهای خود، کسب و کار را ارزش آفرین کند. مجموعه درسهای ارزش ِآفرینی متمم به این موضوع پرداختهاند.
کسب و کار باید استراتژی داشته باشد.
ارزش آفرین بودن به خودی خود چندان سخت نیست. هر کسب و کاری ممکن است در مقاطع کوتاهی ارزش آفرین باشد. اما مدیریت کسب و کار معنای مهمتر و بزرگتری دارد. مدیریت درست کسب و کار به این معناست که کسب و کار باید بتواند در بلندمدت ارزش اقتصادی خلق کرده و ارزش آفرینی خود را حفظ کند (یعنی همانطور که امروز فعال است و سودآوری اقتصادی دارد، بدانیم چند سال بعد هم فعال میماند و سودآوری اقتصادی خواهد داشت).
علم استراتژی با این نوع مسئلهها سر و کار دارد: این که کسب و کار پایدار باشد. مدیریت منابع به بهترین شکل انجام شود و کسب و کار بتواند در بلندمدت معنا و مأموریت خود را حفظ کند.
کارکنان سازمان همراه و هماهنگ شوند
مدیریت کسب و کار فعالیتی نیست که یک نفر از عهده آن برآید. مدیر باید کارکنان سازمان را با یکدیگر هماهنگ کرده و همهٔ توان و ظرفیت آنها را در راستای اهداف بلندمدت سازمان بسیج کند.
در اینجا وقتی میگوییم سازمان، منظورمان لزوماً یک مجموعهٔ صد یا دویست یا چند هزار نفری نیست. حتی یک فروشگاه آنلاین کوچک با سه یا چهار نفر همکار هم یک سازمان محسوب میشود (تعریف سازمان چیست؟).
منظور از مدیریت کسب و کار، مدیریت و نظارت بر همهٔ فعالیتها و فرایندهایی است که به نوعی با مأموریتهای بالا همخوان هستند یا برای تحقق آنها ضروریاند.
رشته مدیریت کسب و کار چیست؟
رشته مدیریت کسب و کار برای کسانی طراحی شده که یا هماکنون مدیریت یک کسب و کار را بر عهده دارند و وظایفی که بالاتر گفتیم بر عهدهشان است. یا قصد دارند در آینده شغلی خود در موقعیتهای مدیریتی قرار بگیرند و فعالیت کنند.
همهٔ درسهای رشته مدیریت کسب و کار، از برنامه ریزی و تصمیم گیری گرفته تا رهبری، شکل دادن به فرهنگ سازمانی، مدیریت عملیات و کنترل مدیریتی، مدیرمالی و بازاریابی، همگی با این هدف طراحی شدهاند که فرد بتواند وظایف خود را در جایگاه مدیریتی بهتر انجام دهد.
معنی اصطلاح Business Administration چیست؟
دربارهٔ تاریخچه اصطلاح مدیریت کسب و کار باید بگوییم که عبارت مدیریت کسب و کار (به انگلیسی Business Administration) به شکلی که ما میفهمیم و بهکار میبریم، طی یک قرن اخیر بسیار رواج یافته است. پیش از آن Administration را بیشتر به معنای «کار اداری» به کار میبردند و مهمترین مصداق Management را هم مدیریت واحدهای تولیدی صنعتی میشناختند.
در اوایل قرن بیستم Business Administration به تدریج همان معنایی را پیدا کرد که ما امروز میشناسیم؛ یعنی «ادارهٔ یک کسب و کار».
کسانی که سرپرستی واحدهای کسب و کار را بر عهده داشتند، در پی آموزش دانشگاهی بودند تا دانش و مهارتهای وابسته به این حوزه را یاد بگیرند. دانشگاهها هم از این فرصت بهره بردند و رشته های مدیریت کسب و کار را در هر دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تأسیس کردند.
اصطلاح Master of Business Administration یا MBA از همینجا به وجود آمده است. در ابتدا بخش زیادی از درس های رشته مدیریت کسب و کار به مباحث مالی، حسابداری و بازرگانی اختصاص داشت. اما بعداً حوزههای دیگر هم به آن افزوده شدند و هر آنچه به مدیریت کارآمد ربط داشت در آنها گنجانده شد.
با این توضیح، آنچه در ایران به عنوان رشته مدیریت کسب و کار میشناسیم با آنچه تحت عنوان رشته MBA تدریس میشود، تفاوت ماهوی ندارد. تفاوت اندک در سرفصلها هم کاملاً طبیعی و سلیقهای است. نهتنها این دو رشته، بلکه حتی مدیریت بازرگانی هم – به شکلی که امروز تدریس میشود – بر خلاف نام آن تفاوت جدی با مدیریت کسب و کار و MBA ندارد.
فایل صوتی مدیریت از نگاه پیتر دراکر / معرفی کتاب های مدیریت
چارت درسی کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار در ایران چگونه است؟
به عنوان دو نمونه از چارت درسی کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار میتوانید چارتهای دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات را ببینید.
البته همانطور که میدانید معمولاً در چارتهای درسی درسهای متعددی فهرست میشوند که در عمل به بهانههای مختلف – از کمبود هیئت علمی تا نبود استقبال دانشجویان برگزار نمیشوند.
با این حال دیدن چارت درسی میتواند شما را تا حدی با مفروضات سیاستگذاران دانشگاهی کشور و نگاه آنها به رشته مدیریت کسب و کار آشنا کند:
دانلود فایل PDF چارت درسی کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار شریف
دانلود فایل PDF چارت درسی کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار علوم تحقیقات
شما این مطلب را در سایت متمم (محل توسعه مهارتهای من) میخوانید. متمم هزاران درس در زمینهٔ مدیریت و توسعه فردی ارائه میکند و همواره به ارائه محتوای علمی، دقیق و تألیفی متعهد است. فهرست درسها، شرایط عضویت در متمم و تجربهٔ اعضای متمم از حضور در متمم را میتوانید در صفحات زیر بخوانید:
آینده شغلی رشته مدیریت کسب و کار چگونه است؟
در نخستین سالهایی که رشته مدیریت کسب و کار در ایران رایج شد، عدهای آن را تبی زودگذر میدانستند. اما امروز دیگر چنین قضاوتی درست به نظر نمیرسد. هم از این رو که این رشته بیش از یک قرن در جهان باقی مانده و در حد یک موج زودگذر نبوده که به سرعت فرو بنشنیند. و هم به این علت که کسب و کار به عنوان یک نهاد اقتصادی هزاران سال است که وجود داشته و به نظر هم نمیآید که در آیندهٔ نزدیک از نظام اقتصادی جهان حذف شود.
تا کسب و کارها هستند، مدیریت کسب و کار هم کاربرد دارد و هر کس در جایگاه مدیر و سرپرست در سازمانها و شرکتها قرار بگیرد، قاعدتاً به یادگیری کسب و کار و نیز استفاده از متخصصان مدیریت کسب و کار نیاز خواهد داشت.
البته با گسترش فناوری اطلاعات، رونق شبکه های اجتماعی، و افزایش حجم دادهها، طبیعتاً تحول دیجیتال در دستور کار بسیاری از کسب و کارهای سنتی قرار میگیرد و کسب و کارهای جدید هم از ابتدا به ابزارها و زیرساختهای دیجیتالی توجه خواهند داشت. بنابراین میشود حدس زد که بهترین آینده شغلی در رشته مدیریت کسب و کار از آن کسانی است که علاوه بر مباحث کلاسیک – که همچنان مهم هستند – موضوعات مرتبط با دنیای دیجیتال را هم به خوبی بشناسد.
در اینجا منظور ما صرفاً آشنایی با شبکه های اجتماعی و اکانت ساختن در آنها و تولید محتوا و کارهایی از این دست نیست، بلکه آشنایی با ابزارهای استراتژیک دیجیتال است. اتکا به علم داده و تصمیمگیری دادهمحور، استفاده از کلان دادهها در تدوین استراتژی و سیاستگذاری و تحلیلگری داده محور کسب و کار از جمله مهارتهایی است که در مدیریت کسب و کار بهکار میآیند.
عبارتها و اصطلاحات مرتبط
چند نام مطرح در مدیریت کسب و کار
پیتر دراکر
نظریهپرداز مدیریت و ملقّب به پدر مدیریت مدرن
هنری مینتزبرگ
از نظریهپردازان مطرح مدیریت که انتقادهای فراوانی هم به شیوهٔ آموزش مدیریت و دوره های مدیریت کسب و کار داشته است.
مایکل پورتر
از معروفترین صاحبنظران استراتژی کسب و کار (با رویکرد استراتژی رقابتی)
کلیتون کریستنسن
نویسندهای که آثارش دربارهٔ نوآوری و برهمزدن ساختار صنایع و بازارها مرجعی شناختهشده و معتبر محسوب میشوند.
تعدادی از درسهای متمم درباره مدیریت کسب و کار
سرفصل های رشته مدیریت کسب و کار
رشته MBA چیست و چگونه شکل گرفت؟
درس های رشته MBA در گرایش بازاریابی
چند مقاله و کتاب درباره تاریخچه مدیریت کسب و کار
Management Ideas: A Short History of The Business Administration
کلاوس بروکهوف در کتاب ایده های مدیریتی (تاریخچه مختصر مدیریت کسب و کار) روند شکلگیری دانش مدیریت کسب و کار را از دوران کهن (مدیریت در ایران و عراق و هند) تا عصر جدید (شکلگیری مدارس کسب و کار) بررسی کرده است.
The Oxford Handbook of Business History
کتاب هندبوک تاریخ کسب و کار آکسفورد یکی از منابع معتبر در زمینهٔ تحولات تاریخ کسب و کار است. در این کتاب هفتصد صفحهای به موضوعاتی مانند رابطه نظریه های اقتصادی و نظریه های کسب و کار، تحول نظریههای مدیریتی همزمان با تحولات کسب و کار، اثرات جهانی سازی بر مدیریت کسب و کار، کسب و کارهای بزرگ، کارآفرینی، کسب و کارهای خانوادگی، کارتلها، فرهنگ کسب و کار و آموزش مهارتهای کسب و کار پرداخته شده است.
کتاب های مشاوره مدیریت / کتاب های بازاریابی / کتاب های استراتژی / کتاب های توسعه فردی
۰ نظر برای مدیریت کسب و کار چیست؟ | رشته مدیریت کسب و کار به چه موضوعاتی میپردازد؟