معرفی چند کتاب درباره تصمیم گیری و تقویت مهارت حل مسئله
کتاب تفکر، سریع و کند
کتاب تفکر سریع و کند نوشته دنیل کانمن را می‌توان یکی از چند کتاب کلاسیک درباره تصمیم گیری دانست. در حدی که بدون خواندن آن، نمی‌توانید ادعا کنید کتابهای اصلی مربوط به تصمیم گیری را مطالعه کرده‌اید.
کانمن در این کتاب می‌گوید می‌شود فعالیت مغز انسانی را حاصل ترکیب دو سیستم کاملاً متفاوت دانست. یک سیستم تند و یک سیستم کند.
مطالعه این کتاب شما را با موضوعاتی مانند خطاهای شناختی، حسابداری ذهنی و اقتصاد رفتاری آشنا می‌کند و با اطمینان می‌توان گفت این کتاب کانمن بهترین کتاب برای مطالعه در زمینهٔ این مباحث است. و انصافاً باید این را موفقیتی بزرگ برای کانمن در نظر گرفت که در عین وفاداری به اصول علمی توانسته کتابی نسبتاً ساده و یکی از پرفروش ترین کتاب های روانشناسی سالهای اخیر را عرضه کند.
ما در معرفی این اثر، علاوه بر خلاصه کتاب به نقد کتاب و بررسی بهترین ترجمه‌ها هم پرداخته‌ایم.
معرفی و خلاصه کتاب تفکر سریع و کند
کتاب مرتبط: کتاب کج رفتاری نوشته ریچارد تیلر
کتاب انسان چارچوب ساز
نویسندگان کتاب انسان چارچوب‌ساز معتقدند مهم‌ترین نقطهٔ قوت ذهن انسان‌ها چارچوب‌سازی و مدل‌سازی است. به این معنا که مغز می‌تواند بسته به نیاز و اهداف خود، تصویری ساده‌شده از جهان بسازد و بر پایهٔ آن تصمیم بگیرد.
ما معمولاً ساده‌سازی را نقطهٔ ضعف در نظر می‌گیریم. یعنی فکر می‌کنیم حالت ایده‌آل این بود که مغز می‌توانست مجموعهٔ گسترده‌تری از عوامل و پارامترها را در تحلیل‌ها و تصمیم‌های خود لحاظ کند. اما نویسندگان در این کتاب توضیح می‌دهند که «توانایی حذف زوائد» یعنی «قدرت قضاوت دربارهٔ اهمیت نسبی موضوعات مختلف» و این توانمندی – اگر به درستی پرورش پیدا کند – می‌تواند مهم‌ترین نقطهٔ قوت انسان در مقایسه با هوش مصنوعی باشد.
کتاب حل مسئله رابرتسون
کتاب رابرتسون مطرح‌ترین یا معروف‌ترین کتاب حل مسئله نیست. کتابهای بسیاری درباره مسئله نوشته شده‌اند که از این کتاب معروف‌ترند. هم‌چنین در بسیاری از کتابهای مدیریت فصلی به حل مسئله اختصاص یافته که نیازهای اولیه در این حوزه را رفع می‌کند.
اما اگر کسی بخواهد حل مسئله را با رویکرد شناختی (cognitive) بیاموزد و بهتر درک کند که ذهن ما چگونه با مسئله‌ها مواجه می‌شود و راه حل آن‌ها را جستجو می‌کند، کتاب حل مسئله رابرتسون می‌تواند به او کمک کند.
رابرتسون در کتاب خود به موضوعاتی مانند شناخت مسئله، تعریف مسئله، فرایندهای حل مسئله، انعطاف‌پذیری در حل مسئله و شهود پرداخته است.
لازم به تأکید است که متمم ترجمه فارسی کتاب را بررسی نکرده و در معرفی کتاب هم صرفاً نسخه انگلیسی آن مرور شده است:
کتاب مدیران و چالش های تصمیم گیری
مکس بیزرمن را به فعالیت در مرز مشترک مذاکره و تصمیم گیری می‌شناسند. او در کتاب مدیران و چالش‌های تصمیم گیری، مباحثی مانند خطاهای شناختی، تصمیم گیری شهودی و تحلیلی و نیز تصمیم‌های مربوط به سرمایه‌گذاری و مذاکره را بررسی کرده است.
کتاب در مورد تصمیم گیری در میان کتابهای مدیریت کم نیست. اما ویژگی این کتاب، مستند بودن مطالب، اشاره‌‌های متعدد به تحقیقات معتبر، و نیز ارائهٔ مثال‌های کاربردی است.
این کتاب برای مدیران که مدام با تصمیم‌های مهم و تأثیرگذار مواجه هستند، منبعی ارزشمند و آموزنده محسوب می‌شود.
معرفی کتاب مدیران و چالش های تصمیم گیری
کتاب ذهن توسعه یافته
یکی از مباحثی که در سالهای اخیر در روانشناسی شناختی مطرح شده و حتی عده‌ای آن را در حد یک پارادایم تازه می‌دانند، «ذهن بدن‌مند» (Embodied Cognition) و «ذهن پیوسته با محیط» (Embedded Cognition) است. ذهن بدن‌مند به این مفهوم اشاره می‌کند که فعالیت ذهنی ما به مغز محدود نیست و تمام بدن (از جمله سیستم عصبی، سیستم تنفسی، گردش خون، حواس و …) را در بر می‌گیرد.
مفهوم پیوستگی با محیط هم این است که مرزهای ذهن به بدن انسان محدود نمی‌شود و بسیاری از آن‌چه در محیط ما هست، بخشی از ذهن ما محسوب می‌شود و بر فعالیت‌های ذهنی ما تأثیر می‌گذارد.
شاید کتاب ذهن توسعه یافته کتابی قوی در این زمینه نباشد، اما بهانه‌ای بوده تا مطلبی را در این باره در متمم منتشر کنیم. معرفی و نقد این کتاب روانشناسی را می‌توانید در این‌جا بخوانید:
کتاب کی بود کی بود؟
بحث تعارض شناختی یا Cognitive Dissonance یکی از مباحث بسیار پایه‌ای در روانشناسی تصمیم گیری است و چند کتاب تخصصی روانشناسی نیز در این زمینه وجود دارد.
گفته می‌شود انسان‌ها نمی‌توانند تعارض شناختی را تحمل کنند و ببینند رفتارهایی که انجام داده‌اند، با اصول، ارزش‌ها و جهان‌بینی‌شان در تعارض بوده است. طبیعتاً رفتار را پس از آن‌که انجام شد، نمی‌توان تغییر داد. به همین علت، گاهی ما اصول و ارزش‌هایمان را تغییر می‌دهیم تا با آن‌چه انجام داده‌ایم هم‌خوان شوند.
در دهه‌های اخیر، بحث تعارض شناختی از کتب روانشناسی فراتر رفته و به قلمرو کتاب های مدیریتی نیز راه یافته است (به‌ویژه در مباحثی مانند استراتژی، رفتار سازمانی و رهبری).
نویسندگان «کتاب کی بود کی بود» می‌کوشند به زبانی ساده دربارهٔ این پدیده و تبعات آن توضیح دهند.
چند پاراگراف از کتاب کی بود کی بود
کتاب چرا به یاد می‌آوریم؟
آیا شما هم گرفتار فراموشی هستید؟ آیا کارهای سادهٔ روزمره را فراموش می‌کنید و محل قرار دادن سوییچ ماشین را به خاطر نمی‌آورید؟
چاران راناگاث، روانشناس بالینی و عصب‌شناس، در کتاب خود می‌کوشد علت این فراموشی‌ها را برای خواننده توضیح دهد. جالب این‌جاست که راناگاث به جای این‌که این فراموشی‌ها را اتفاق بدی بداند، آن‌ها را قابلیت مهم مغز می‌داند و معتقد است که باید قدردان مغزمان باشیم که بسیاری از اطلاعات، داده‌ها و خاطرات را فراموش می‌کند.
در این کتاب، دستاوردهای دو علم نوروساینس و روانشناسی در زمینه حافظه به زبان بسیار ساده شرح داده شده‌اند. راناگاث بعد از این‌که خواننده را با حافظه آشتی می‌دهد و توضیح می‌دهد که باید انتظارات منطقی و به‌جایی از حافظه داشته باشید، اصول و تکنیک‌هایی را هم برای استفادهٔ بهتر از حافظه مطرح می‌کند.
معرفی و برخی از نکات مهم این کتاب را می‌توانید در درسی که در متمم دربارهٔ این کتاب منتشر کرده‌ایم بخوانید:
معرفی و بررسی کتاب چرا به یاد می آوریم؟
[ درس مرتبط در متمم: یادگیری | روانشناسی شناختی ]