روانشناسی پول و مدلهای رابطه با پول
روانشناسی پول از جمله بحث‌هایی است که در جامعه‌ی ما به اندازه‌ی اهمیت آن، مورد توجه قرار نگرفته است.
بسیاری از مردم و حتی نشریات، روانشناسی پول را با روانشناسی پولدار شدن اشتباه می‌گیرند و بخش عمده‌ای از مطالبی که در حوزه روانشناسی پول مطرح می‌شود، بیش از آنکه علمی باشد، انگیزشی است.
به همین علت، متمم تصمیم گرفته است بحث روانشناسی پول را به صورت جدی‌تر مورد بررسی قرار دهد.
البته ما همواره به صورت پراکنده در مورد روانشناسی پول صحبت کرده‌‌ایم، اما تعریف رسمی درس روانشناسی پول، به این معناست که از این به بعد متمم قصد دارد این مبحث را به صورت ساختاریافته و منظم، پیگیری کند.
زندگی ما انسانها با رابطه‌هایمان ساخته می‌شود. رابطه با دوست. رابطه با همکار. رابطه با همسر. رابطه با شغل. رابطه با محل زندگی. رابطه با پول و ده‌ها رابطه‌ی دیگر.
ما به رابطه‌هایمان اهمیت می‌دهیم و برای بهبود آنها تلاش می‌کنیم، اما رابطه با پول، کمتر از سایر رابطه‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
روانشناسی پول، به بررسی رابطه انسانها با پول می‌پردازد.
تقریباً مشابه همه‌ی ناهنجاری‌های روابط دیگر را در رابطه با پول هم می‌توان دید:
- عشق به پول
- نفرت از پول
- وسواس نسبت به پول
- حسادت نسبت به پول و پولدار
- تکیه کردن بیش از حد به پول
- اعتیاد به کسب پول
- بی میلی به پول و …
در بسیاری از جوامع توسعه یافته، شغل و تخصصی به نام Money Therapist وجود دارد که تخصص گرانقمیت و ارزشمند آنها، بررسی رابطه انسانها با پول و تلاش برای بهبود این رابطه است.
این نوع تلاش و نگرش در کشور و فرهنگ ما، که نگرش به پول با پیش قضاوت‌ها و تعصبات مختلف مخلوط شده است، بیش از هر زمان دیگری مورد نیاز است.
آشنایی با این حوزه، ضمن اینکه به بزرگسالان برای تحلیل و بهبود نگرش ایشان به پول، کمک میکند، باعث می‌شود تا فرزندان خود را هم با نگرش بهتری پرورش دهند.
پیشنهاد مطالعه
با توجه به اینکه بحث روانشناسی پول از زیرمجموعه‌های دانش اقتصاد رفتاری است، پیشنهاد می‌کنیم چند دقیقه وقت بگذارید و ابتدا معرفی اقتصاد رفتاری را بخوانید تا تصویر بهتری از فضای درس روانشناسی پول در ذهن‌تان شکل بگیرد.
برخی از مباحث مطرح شده در درس‌های روانشناسی پول
حسابداری ذهنی مبحث دیگری است که به آن می‌پردازیم. اینکه ذهن ما درآمدها و هزینه‌های خود را چگونه محاسبه، ارزیابی و ثبت میکند و تصمیم‌های مالی می‌گیرد.
مرور پرسشنامه MBBS برای سنجش نگرش پولی. این پرسشنامه یکی از معتبرترین پرسشنامه‌ها در حوزه روانشناسی پول محسوب می‌شود.
ما رابطه پول و قدرت را چگونه می‌بینیم؟
آیا باور داریم که یکی می‌تواند دیگری را ایجاد کند یا آنها را مستقل می‌دانیم؟ این نگرش، چه تاثیری روی رابطه‌ی ما با پول خواهد داشت؟
آیا نگاه به پول و تفکر بر مبنای معامله ویژه‌ی انسانهاست؟ روانشناسی پول در این زمینه چه مطالعاتی انجام داده است؟ آیا حیوان‌ها هم مثل ما مفهوم پول را می‌فهمند؟
شاید شما هم کسانی را بشناسید که همیشه احساس میکنند پول ندارند و اگر دارند، به اندازه‌ی کافی نیست. کسانی که نیازشان به پول، پایان ندارد. تاثیر این نگرش پولی چیست؟
وسواس پولی بحث دیگر در روانشناسی پول است. شاید شما هم کسانی را دیده باشید که اگر ریالی برای کسی هزینه کنند، هرگز آن را در محاسبات فراموش نمی‌کنند.
سواد مالی و مهارتهای پولی کودکان و نوجوانان
بخش عمده‌ای از درس‌های روانشناسی پول به رفتارهای بزرگسالان با پول و در مقابل پول اختصاص یافته است.
برای آشنایی بیشتر با بحث‌های مربوط به رفتارهای مالی کودکان و نوجوانان، می‌توانید به مجموعه درس‌های سواد مالی و مهارتهای پولی کودکان و نوجوانان مراجعه کنید:
مهارتهای پولی کودکان و نوجوانان
پول چیست؟ بررسی تاریخچه پول
ما در متمم یک مجموعه درس آموزنده در زمینه پول داریم که البته نه از منظر روانشناسی، بلکه از زاویه‌ی اقتصادی به پول می‌پردازد و مفاهیم مرتبط با پول را به زبانی ساده بیان میکند.
پرسش‌های زیر از جمله مواردی هستند که ما در آن‌جا به شرح پاسخ آنها پرداخته‌ایم:
- تعریف پول چیست و انواع پول کدام است؟
- تاریخچه پول در جهان چگونه بوده است؟
- اختراع پول توسط چه کسانی و در چه زمانی انجام شده؟
- اولین پول دنیا را کدام مردم و چه کشورهایی به کار گرفته‌اند؟
اگر پاسخ سوالهای زیر برای شما جالب است، پیشنهاد می‌کنیم مطالعه‌ی آن مجموعه درس‌ها را هم در برنامه‌ی یادگیری خود قرار دهید:
تاریخچه پول (مجموعه درس)برخی از منابع مورد استفاده در درس روانشناسی پول
The new psychology of money, Ardian Furnham
Crazy about money, Maggie Baker
Mind over Money (overcoming money disorders), Brad Klonz
Misbehaving (نوشته ریچارد تیلر)
شما تاکنون در این بحث مشارکت نداشته‌اید.
برخی از سوالهای متداول درباره متمم
آیا می‌دانید که فقط با درج نام کاربری و ایمیل خود می‌توانید به جمع متممی‌ها بپیوندید؟
ترتیبی که گروه متمم برای خواندن مطالب سری مبانی روانشناسی پول به شما پیشنهاد میکند:
- روانشناسی پول و مدلهای رابطه با پول
- اقتصاد رفتاری چیست و دانش مالی رفتاری چه رابطه ای با آن دارد؟
- مالی درمانی (Financial Therapy) چیست؟
- ریچارد تیلر (ریچارد تالر)
- آدریان فرنهام (از جمله نظریه پردازان روانشناسی پول)
- پرسشنامه MBBS آدریان فرنهام: سنجش نگرش پولی
- روانشناسی پول و رابطه پول و امنیت
- روانشناسی پول و بحث رابطه پول با تلاش و توانایی
- روانشناسی پول و وسواس پولی
- روانشناسی پول و تمایل به نگهداری پول
- روانشناسی پول و نگرش پولی و ناکافی بودن پول
- روانشناسی پول و رابطه پول و قدرت
- خرید درمانی: راهکاری برای بهبود ناراحتی و افسردگی؟
- مطالعه تکمیلی: انسان، حیوان اقتصادی نیست (دربارهی عدد ۱۳۷)
- حسابداری ذهنی چیست؟ (تعریف و چند مثال)
- پیش نویس پولی (۱): اجتناب از پول و بحث‌های پولی
- پیش نویس پولی (Money Script)
- پیش نویس پولی (۲): تقدیس پول
- پیش نویس پولی (۳): پول و موقعیت اجتماعی
- پیش نویس پولی (۴): نگهبان پول
- کتاب دلارها و منطق ما (دن اریلی)
- کتاب کج رفتاری (Misbehaving) نوشته ریچارد تیلر
نویسنده‌ی دیدگاه : نیلوفر کشاورز
پول از اون کلماتیه که در فرهنگ ما بیشتر با صفات منفی مورد استفاده قرار می گیره حتی اگر معنای مثبتی از اون مد نظر باشه. مثلا صفاتی نظیر پول دوست، پول پرست، خرپول، پولکی و .... در زبان روزمره ما زیاد مورد استفاده قرار می گیرند ولی همین صفت ها رو گاها به افرادی که برای کار ارزشمند خودشون پول خوبی هم می گیرند اطلاق میکنند، مثلا اگر یک تراپیست حرفه ای برای یک ساعت مشاوره صد هزار تومن یا بیشتر بگیره زیاد به مذاق ما خوش نمیاد، چون اون رو پولکی میدونیم. فرهنگ خدمات و اجناس رایگان و مفتی بنظر میاد جایگاه عمیقتری داشته باشد در بین ما، تا مواردی که مجبور باشیم برای آنها پول پرداخت کنیم. شاید به دلیل همین نگاه و حس منفی نسبت به پول باشد که اولین ظن ما در مواجهه با افراد پولدار ، کلاهبرداری کردنه تا تلاش و کوشش.
من تا حالا با عبارتی به نام روان شناسی پول برخورد نکرده بودم ، به همین دلیل کنجکاوم بیشتر بدونم در این مورد. جای همچین بحثی در فرهنگ ما به شدت خالیه و امیدوارم درسهایی شبیه این درس تلنگر خوبی به ما بزنند.