تعریف مدل ذهنی

مدل ذهنی و مفاهیم و مباحث مرتبط با آن، چندین دهه است که به حوزههای مختلف علمی راه پیدا کردهاند.
روانشناسان، متخصصان آموزش و یادگیری، جامعه شناسان، علاقهمندان به توسعه فردی و حتی متخصصان هوش مصنوعی، هر یک از زاویهی متفاوتی به این بحث توجه نشان دادهاند.
مهم است که به خاطر داشته باشیم که ریشه اصلی مفهومِ مدل ذهنی در روانشناسی شناختی است.
روانشناسی شناختی (Cognitive Psychology) به درک نحوهی عملکرد ذهن علاقهمند بوده و هست و طبیعی است که درک ذهن از جهان اطراف میتواند یکی از مهمترین موضوعات مورد علاقه در روانشناسی شناختی باشد.
نقشه جهان بیرون در ذهن ما چگونه ثبت میشود؟
یکی از نخستین پرسشهایی که روانشناسی شناختی با آن مواجه شد، نحوه ثبت رویدادهای جهان بیرون در ذهن انسان بود.
مشخص است که ما همهی جزئیات جهان اطراف خود را به خاطر نمیسپاریم.
به تعبیر ویلیام وین، گربه هرگز با تک تک موها و جزئیات بدنش در ذهن ما ذخیره نمیشود. بعد از دیدن تعدادی گربه، یک مدل یا طرحواره از گربه در ذهن ما شکل میگیرد.
همه میدانیم که مدل سمت راست یک گربهی واقعی نیست و بسیاری از جزئیات در آن دیده نشده است، اما از هر کس بپرسید که تصویر سمت راست چه چیزی را نشان میدهد، به شما خواهد گفت که در این تصویر یک گربه نمایش داده شده است.
به همین علت در فایل صوتی مدل ذهنی توضیح داده شد که شکلگیری مدلها همواره با قضاوت همراه است. چون تصمیم میگیریم که از برخی چیزها به عنوان نکات فرعی و کماهمیت، صرفنظر کنیم و برخی نکات دیگر را جدی بگیریم و به خاطر بسپاریم.
دسترسی کامل به مجموعه درسهای مدل ذهنی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت ویژهی متمم علاوه بر دسترسی به درسهای مدل ذهنی به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنید که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
بررسیهای ما نشان داده که علاقهمندان به درس مدل ذهنی معمولاً از بین درسهای متمم به درسهای زیر علاقهی بیشتری دارند:
تصمیم گیری | حل مسئله | یادگیری
تفکر سیستمی | تفکر استراتژیک | تفکر نقادانه
دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درسها)
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
تمرین
یکی از آموزشهای مدیریتی و مهارتی را که در زندگی / محیط کار داشتهاید، یا یکی از درسهای متمم را انتخاب کنید و به صورت مختصر توضیح دهید که در آن آموزش، قصد بر این بوده که چه قسمتی از مدل ذهنی شما شکل بگیرد / اصلاح شود.
توضیح: همانطور که در نقشه راه یادگیری مدل ذهنی اشاره شد، مقالهی ویلیام وین یکی از منابع ارزشمند برای بررسی تعاریف و مفاهیم مرتبط با مدل ذهنی است. بخشهایی از توضیحات این درس هم از چارچوب توصیفی او اقتباس شده است.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدلهای ذهنی به شما پیشنهاد میکند:
- مدل ذهنی و کاربرد مدل ذهنی در مدیریت (نقشه راه درس)
- مدل ذهنی و اهمیت شناخت آن (فایل صوتی)
- تا چه حد میتوانید انتزاعی و مجرد فکر کنید؟
- تعریف مدل، تئوری و قانون چیست و چه تفاوتی دارند؟
- مدل مفید، نه مدل درست؛ مسئلهی مدل سازی این است
- چه مدلی مفید است؟ (ویژگیهای یک مدل مفید)
- مصاحبه با مدیر مرکز بیتها و اتمها در MIT
- تعریف مدل ذهنی
- رویدادهای اطراف ما، چگونه الگوهای ذهنی و مدل ذهنی ما را میسازند؟
- فرهنگ علمی | از کتاب عقلانیت و توسعه یافتگی ایران
- مفهوم پردازی چیست و چه اهمیتی دارد؟
- مثالی از مفهوم پردازی: لوطیگری و درویشی
- مثالی از مفهوم پردازی: انواع درونگرایی
- درباره گفتمان یا دیسکورس (Discourse)
- خوشه بندی چیست و چه تفاوتی با طبقه بندی دارد؟
- چرخه عمر چیست و چرا باید آن را بشناسیم؟
- چرخه گارتنر (سیکل هایپ تکنولوژی)
- پارادایم چیست ؟ پارادایم شیفت به چه معناست؟
- کریس آرگریس و فاصله بین دانستن و عمل کردن
- تعریف مدل ذهنی در ارتباط با فرایند یادگیری
- کریس آرگریس و مهارت انجام کارهای مهم بیخاصیت
- مدل مارشال مک لوهان برای تحلیل تکنولوژی ها
- نکتهای در تحلیل تکنولوژی | تکنولوژی خنثی نیست
- ویندوز هولوگرافیک و دستگاه هولولنز مایکروسافت و پارادایم جدید
- آیا مدلها به تقویت بینایی شما کمک کردهاند؟
- در پایان درس مدل ذهنی، باید چه چیزهایی را آموخته باشم؟
- روباه یا جوجه تیغی؟ سوالی که بیش از دو هزار سال قدمت دارد
- پروژه پایانی درس مدل ذهنی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبتنام | اطلاعات بیشتر فهرست درسهای متمم
نویسندهی دیدگاه : شهرزاد
اگر بخواهم فقط یکی از درسهای متمم را به این منظور انتخاب کنم ( (از میان درسهای بسیاری که از این منظر میتوان به آنها اشاره کرد ) قطعاً درس تفکر واگرا و تفکر همگرا هست.
به نظر من، در آن آموزش قصد بر این بوده که بخشی از مدل ذهنی ما که مربوط به حل مسائل و مشکلات و مواجهه با چالش هایی است که در زندگی شخصی و حرفه ای مان، با آنها روبرو می شویم؛ شکل بگیرد و یا اصلاح شود.
همانطور که متمم در آن درس به زیبایی گفت:
با خواندن این درس، واقعا حس کردم تفکر واگرا در بخشی از مدل ذهنی ام شکل گرفته و مدل ذهنی ام رو برای حل مسائل زندگیم تا حد زیادی اصلاح کرد و از آن پس، هر گاه با مسئله یا مشکلی روبرو میشم سعی می کنم این آموزه را به خاطر بیارم و برای حل اون مسئله از تفکر واگرا کمک بگیرم، و تنها بر روی اولین راه حلی که به ذهنم میرسد، تمرکز نکنم؛ و البته سپس در زمان مناسب از تفکر همگرا هم بهره ببرم و به کمکش، بهترین راه حل ام را عملی کنم یا توسعه ببخشم.
حتی، اونقدر این آموزش روی من تاثیر گذاشت که پستی کوتاه هم در وبلاگم در این رابطه نوشتم:
معجزه ای به نام تفکر واگرا