فرمول موفقیت چیست؟ افراد موفق چگونه به موفقیت می‌رسند؟

اگر آلبرت باراباشی (Albert-László Barabási) را نشناسید و ندانید او یکی از بزرگان مطرح در زمینه‌ی دانش شبکه (Network Science) است و علاوه بر ریاست مرکز تحقیق روی شبکه‌های پیچیده‌ی دانشگاه نورث‌ایسترن، با دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد هم همکاری نزدیک دارد، احتمالاً به سادگی از کنار کتابی با عنوان فرمول (The Formula) عبور خواهید کرد؛ به ویژه این‌که در عنوان فرعی کتاب ادعا شده باشد که این کتاب قرار است قوانین موفقیت را – آن‌هم در مقیاس جهانی – با شما در میان بگذارد.

باراباشی کوشیده است در کتاب فرمول با تکیه بر مطالعات و تحقیقاتی که خودش و دیگران انجام داده‌اند، برخی از  قوانین حاکم بر موفقیت را با خوانندگان خود در میان بگذارد.

قوانین موفقیت با روش موفقیت تفاوت دارد

پیش از این‌که وارد بحث قوانین موفقیت شویم، لازم است تأکید کنیم که قانون موفقیت با روش موفقیت تفاوت دارد:

باراباشی هم درباره‌ی قوانین موفقیت حرف می‌زند و بیشتر به ما می‌فهماند که چرا تا به حال، آن‌قدر که می‌خواسته‌ایم موفق نشده‌ایم. باقی ماجرا (یعنی پیدا کردن مسیر موفقیت) در این کتاب بیشتر بر عهده‌ی خواننده گذاشته شده است.

تفاوت عملکرد و موفقیت

می‌توان گفت کلیدی‌ترین نکته‌ی کتاب، تعریف موفقیت و تفکیک موفقیت از عملکرد است.

همه می‌دانیم که عملکرد، نقش مهمی در موفقیت دارد: به‌هر حال تا کاری انجام ندهیم و تا کار را به شکل اثربخش انجام ندهیم، نمی‌توانیم انتظار موفقیت داشته باشیم.

اما به فرض این‌که پذیرفته‌ایم موفقیت و عملکرد به هم ربط دارند، هنوز پرسش دیگری پیش روی ما قرار دارد: «این رابطه چگونه است؟ عملکرد چگونه و طی چه فرایندی به موفقیت تبدیل می‌شود؟»

چند جمله از کتاب باراباشی را در این زمینه بخوانیم (تأکید‌ها از متمم است):

نقدی بر کتاب فرمول موفقیت باراباشی

دیدن این‌که دانشمند بزرگی مانند باراباشی به سراغ کتاب‌های عمومی آمده، قطعاً هیجان‌انگیز و لذت‌بخش است. آن هم حوزه‌ی موفقیت که بیشتر در اختیار سخنرانان انگیزشی است و در ایده‌آل‌ترین حالت، نویسندگانِ پاپ (عامه‌پسند) مانند دنیل پینک و ملکوم گلدول به سراغ آن آمده‌اند.

خود باراباشی در مصاحبه‌ای تأکید می‌کند که در کتاب‌های مشابه، مشکلات روش‌شناسی متعددی وجود داشته است. از جمله این‌که در بررسی‌های آماری، گروه کنترل را به‌کار نمی‌گرفته‌اند:

تسلط علمی باراباشی باعث شده که به سراغ تحقیقات معتبر برود و در گزارش‌هایی که ارائه می‌کند، چنین خطاهایی وجود نداشته باشد.

بر همین اساس، مجموعه یادداشت‌ها و منابع انتهای کتاب او، خود یک مجموعه‌ی غنی است که برای علاقه‌مندان به مطالعه در مرز مشترک دانش شبکه‌ها (Networks Theory) و موفقیت، یک گنجینه‌ی ارزشمند محسوب می‌شود.

اما مسئله این‌جاست که اگر گزارش تحقیقات معتبر را کنار بگذارید، در بقیه‌ی کتاب، نتیجه‌گیری‌های شتابزده‌ی فراوانی دیده می‌شود و باراباشی تقریباً هر چیز را به هر چیز دیگری که ربط نداشته ربط داده است.

بعد از ماجرای پیانو، به تمایز بصری اشاره می‌کند و ناگهان به این نکته می‌رسد که بین چند داوطلب که همگی شایسته‌اند و رزومه‌ی خوب دارند، جوراب صورتی می‌تواند خود عامل تمایز و استخدام شدن باشد.

این‌جاست که می‌بینیم باراباشی با آن سطح از وسواس در حد گروه کنترل، ناگهان به شنیده‌ای از یک نفر (someone) که حتی نامش را هم به‌خاطر نمی‌‌آورد استناد می‌کند.

نقد دیگری هم که می‌توان بر کتاب مطرح کرد این است که در بخش‌های بسیاری از کتاب، موفقیت در نگاه باراباشی با موفقیت در محیط آکادمیک مترادف فرض شده است (البته نه در همه جا).

این مسئله هم به هر حال به این واقعیت باز می‌گردد که باراباشی یک دانشگاهی است و نباید تعجب کنیم که نخستین مصداق موفقیت برای یک دانشگاهی، موفقیت در دانشگاه بوده است.

اما همان‌طور که گفته شد، کتاب به خاطر منابع ارزشمندش، مقالاتی که به آن‌ها ارجاع داده شده و تجربه‌هایی که در آن نقل شده، کتابی خواندنی و آموزنده است.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری انگیزش-و-هیجان به شما پیشنهاد می‌کند: