Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Menu
دوره آموزشی هدف گذاری (کلیک کنید)


کتاب وضعیت آخر (تامس هریس) | آن را بخوانیم یا نخوانیم؟


کتاب وضعیت آخر تامس هریس - مرور و خلاصه کتاب وضعیت آخر

کتاب وضعیت آخر نوشته‌ی تامس هریس را می‌توان یک اثر کلاسیک در زمینه‌ی تحلیل رفتار متقابل دانست: هم از جهت زمان تألیف، که بسیار پیشتر از سایر کتابهای تحلیل رفتار متقابل منتشر شده؛ هم از این رو که افراد بسیاری در سراسر جهان آن را خوانده‌اند؛ و نیز از این بابت که توسط یکی از دوستان نزدیک اریک برن نوشته شده است.

به عبارت دیگر، آشنایی تامس هریس با تحلیل رفتار متقابل، صرفاً از طریق خواندن آثار اریک برن نبوده، بلکه حاصل هم‌نشینی و هم‌کلامی و تلاش مشترک با اریک برن، برای ترویج و تثبیت این مدل بوده است.

وضعیت آخر (با عنوان انگلیسی I’m OK, You’re OK) در سال ۱۹۶۹ یعنی حدود نیم قرن پیش منتشر شد. از آن زمان تا کنون، این کتاب به زبان‌های مختلف ترجمه شده و ترجمه فارسی آن‌ هم، بارها توسط ناشران مختلف، چاپ و عرضه شده است.

در ادامه به معرفی بیشتر کتاب وضعیت آخر می‌پردازیم.

کتاب ماندن در وضعیت - تامس هریس - ترجمه اسماعیل فصیح

کتابی برای یادگیری تحلیل رفتار متقابل

کتاب وضعیت آخر را می‌توان یک کتاب مناسب برای یادگیری تحلیل رفتار متقابل دانست.

در این کتاب، تقریباً به همه‌ی سرفصل‌های آموزش مقدماتی تحلیل رفتار، اعم از ساختار شخصیت، ویژگی‌های شخصیت والد و بالغ و کودک، تجزیه و تحلیل رفتار متقابل، آلودگی بالغ به والد، آلودگی بالغ به کودک، نوازش و سازماندهی زمان اشاره شده است.

هم‌چنین به موضوعات پیشرفته‌تر مانند بازی های اریک برن، ساختار شخصیت در مقاطع مختلف زندگی و تحلیل رفتار در محیط خانواده هم توجه شده و نکات ارزشمندی در این زمینه مطرح شده است.

احتمالاً نام چهار وضعیت کلی در رابطه را شنیده‌اید:

  • من خوب نیستم، تو خوب نیستی
  • من خوب نیستم، تو خوبی
  • من خوب هستم، تو خوب نیستی
  • من خوبم و تو هم خوبی

این چهار وضعیت را تامس هریس مطرح کرده و به بحث تحلیل رفتار افزوده است (فصل سوم کتاب وضعیت آخر).

اصطلاح وضعیت آخر هم از همین‌جا آمده است. یعنی وضعیتی که فرد به نتیجه برسد: «من خوبم و تو هم خوبی.»

بنابراین باید به خاطر داشته باشیم که تامس هریس در کتاب وضعیت آخر، صرفاً به بیان ایده‌های اریک برن نپرداخته و خودش هم سهمی در توسعه‌ی مباحث تحلیل رفتار متقابل ایفا کرده است.

وضعیت آخر: قدیمی اما مفید

کتاب وضعیت آخر یک کتاب قدیمی است. کتابی که نیم قرن از نگارش آن می‌گذرد.

این قدیمی بودن را در بخش‌های بسیاری از کتاب حس می‌کنید. مثلاً زمانی که تامس هریس می‌خواهد درباره‌ی تعامل کودک – کودک صحبت کند به سراغ جنبش هیپی‌ها می‌رود و به نظرش این جنبش آن‌قدر شناخته‌شده و آشنا است که می‌تواند مثالی ارزشمند باشد و به واضح‌تر شدن بحث کمک کند.

حالا تصور کنید خواننده‌ی جوان و حتی میانسال امروزی، هنگام مطالعه‌ی کتاب، صورتِ بحث را می‌فهمد؛ اما وقتی به مثال می‌رسد، گیج می‌شود و باید به سراغ اینترنت برود تا با این جنبش و ویژگی‌هایش بیشتر آشنا شود.

حرف‌های دیگری هم در کتاب هستند که به همین شکل، کهنه شده‌اند. مثلاً در آن دوران، هنوز فروپاشی شوروی اتفاق نیفتاده بود و خاطره‌ی جنگ جهانی دوم و سایه‌ی جنگ سرد هم در ذهن مردم سنگینی می‌کرد.

به همین خاطر، در مثال‌ها، وقتی قرار است برخورد تحقیرآمیزی نقل شود، اشاره‌هایی به عقاید اقتصادی و گروه‌های سیاسی چپ و سوسیالیست می‌بینیم (بیشتر از سهمی که این روزها در یک کتاب عمومی به این گروه‌ها اختصاص داده می‌شود).

البته نباید فراموش کنیم که تامس هریس، بعد از بازنشستگی یعنی پس از ۱۹۵۴ به سراغ تحلیل رفتار آمده و پیش از آن، به عنوان پزشک و روانپزشک نیروی دریایی آمریکا کار می‌کرده است (او زمانی که ژاپنی‌ها زیردریایی آمریکا را در پرل‌هاربر زدند، داخل زیردریایی بوده و زنده مانده است).

هریس هم‌چنین بعد از پرتاب بمب اتمی روی ناکازاکی، برای درمان بیماران (آمریکایی‌های زندانی ژاپنی‌ها و نه ژاپنی‌های آسیب‌دیده از بمباران) به منطقه اعزام شده بود (+).

بنابراین باید تا حدی ریشه‌ی فضای عمومی کتاب و مثال‌ها و تحلیل‌های او را درک کنیم. ما با یک نظامیِ پزشکِ روانپزشکی‌خوانده‌ی بازنشسته روبرو هستیم.

هم‌چنین با این پیش‌فرض، فضای فصل پایانی کتاب را – که بیشتر شبیه یک بیانیه‌ی سیاسی است – بهتر درک می‌کنیم. جایی که هریس به شکلی از تحلیل رفتار متقابل یاد می‌کند که گویی مکتبی برای نجات بشریت از زخم‌ها و دردها و رنج‌ها کشف شده است:

… یکی از موسساتی که می‌توان امیدی برای اقدام «تحلیل رفتار متقابل» بین‌المللی به آن داشت سازمان ملل متحد است که تا کنون در تجربه‌های رفتار متقاطع بین‌المللی بسیاری نقش داشته است.

… ما امروز امکان یک حق انتخاب دیگر را هم داریم: این‌که یکدیگر را متقاعد کنیم که «من خوب هستم» و «شما هم خوب هستید». سرانجام، همزیستی صلح‌آمیز امکانی برای بقاء بر پایه‌ی واقعیت شده است.

… ما امیدواریم که این کتاب، یک نامه‌ی امید و صفحه‌ای مهم از دفتر بقاء بشر باشد.

ترجمه کتاب وضعیت آخر

اسماعیل فصیح، نویسنده و مترجم نام‌آشنای ایرانی این کتاب را ترجمه کرده است.

ما در متمم، متن انگلیسی و فارسی را تطبیق دادیم و می‌توان گفت ترجمه‌ی دقیقی هم انجام شده است. تطبیق دادن این دو متن برای کسانی که میل دارند مهارت خود را در ترجمه تقویت کنند، می‌تواند ارزشمند باشد.

چون اسماعیل فصیح، درست مانند بیشتر مترجمان حرفه‌ای، در بند ترجمه‌ی واژه به واژه‌ی متن نبوده و در بسیاری از بخش‌های کتاب، عبارات را گرفته و عبارات جایگزین قرار داده و یا اساساً «جمله» را ترجمه کرده است. به این معنا که به جای وفاداری به تک‌واژه‌ها، برایش مهم بوده که مفهوم کل جمله، منتقل شود. حتی اگر در این میان، تعداد قابل‌توجهی از کلمات، به کلی تغییر کنند.

البته باز هم باید هنگام مطالعه، کمی همدل باشید و دائماً به خاطر بیاورید که از ترجمه‌ی کتاب هم، مدت زیادی می‌گذرد. مثلاً عبارت «توالت صورت آدم رو باز می‌کنه» به این معنا نیست که «رفتن به دستشویی، حال ما را خوب می‌کند»، بلکه به این معناست که «آرایش کردن، چهره را بازتر و بهتر می‌کند.»

بالاخره این کتاب را بخوانیم یا نخوانیم؟

تامس هریس پیشنهاد می‌کند که کتابش را از ابتدا تا انتها (به قول معروف: Cover to Cover) بخوانید. اما شاید این توصیه برای چنددهه قبل، مناسب‌تر بوده باشد.

فصل اول که هریس می‌کوشد پشتوانه‌های فیزیولوژیک و نورولوژیک تحلیل رفتار را بگوید، یک فصل قوی نیست. فصل آخر هم، بیشتر بیانیه‌های سیاسی و اجتماعی هریس محسوب می‌شود.

بنابراین – جز در مواردی که به عنوان کارشناس بخواهید جایگاه تاریخی کتاب را بشناسید – خواندن فصل دوم تا دوازدهم، می‌تواند کافی باشد. ضمن این‌که در همین فصل‌ها هم، مطالبی وجود دارد که ممکن است بخواهید از روی آن‌ها عبور کنید.

مشخصاً می‌توان گفت فصل دوم تا هفتم در کنار فصل دوازدهم (سلسله مراتب ارزشها) قلب کتاب محسوب می‌شوند و البته در سایر بخش‌ها هم، نکات و ایده‌های ارزشمندی مطرح شده است.

به طور کلی، پیشنهاد ما این است که خواندن این کتاب را مانند جستجوی طلا در معدن در نظر بگیرید. برای رسیدن به رگه‌هایی از طلا، مجبورید وقت زیادی را بگذارید و در میان خاک و سنگ‌ها بگردید. اما قطعاً همان رگه‌ها، آن‌قدر ارزش دارند که برای خواندن کتاب وقت بگذارید.

[ مطلب مرتبط: معرفی کتاب خوب تحلیل رفتار متقابل ]

[ لینک مرتبط: خرید کتاب وضعیت آخر (نشر نو) ]

[ لینک مرتبط: خرید و دانلود کتاب صوتی وضعیت آخر (نوار) ]

محدودیت در دسترسی کامل به این مجموعه درس

دسترسی کامل به مجموعه درس‌های تحلیل رفتار متقابل برای اعضای ویژه‌ی متمم درنظر گرفته شده است.

  تعداد درس‌ها: ۳۲ عدد

  دانشجویان این درس: ۴۵۹۱ نفر

  تمرین‌های ثبت‌شده: ۶۷۳۴ مورد

اعضای ویژه‌ی متمم علاوه بر دسترسی به مجموعه درس‌های تحلیل رفتار متقابل، به مجموعه‌ی گسترده‌تری از درس‌ها به شرح زیر دسترسی پیدا می‌کنند:

 فهرست درس‌های متمم

البته از میان درس‌ها و مطالب مطرح شده، شاید بهتر باشد ابتدا مطالعه‌ی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:

  شخصیت شناسی | خودشناسی | حمایت اجتماعی | استرس

  زندگی شاد | مدیریت انگیزه | عزت نفس

  کوچینگ | پرورش تسلط کلامی | مهارت ارتباطی

  مذاکره | یادگیری | تصمیم گیری | کار تیمی | کاریزما

گزینه‌ی دیگر هم این است که مجموعه درس‌های دوره MBA متمم را به شکل منظم بخوانید و پیگیری کنید.

اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:

      شما تاکنون در این بحث مشارکت نداشته‌اید.  

     تعدادی از دوستان علاقه‌مند به این مطلب:    مهشید افشایی ، علی ستایش ، فاطمه صادقی ، امید ، آذین شریفی

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تحلیل رفتار متقابل به شما پیشنهاد می‌کند:

سری مطالب حوزه تحلیل رفتار متقابل
 

برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)

متمم چیست و چه می‌کند؟ (+ دانلود فایل PDF معرفی متمم)
چه درس‌هایی در متمم ارائه می‌شوند؟
هزینه ثبت‌نام در متمم چقدر است؟
آیا در متمم فایل‌های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟

۲۲ نظر برای کتاب وضعیت آخر (تامس هریس) | آن را بخوانیم یا نخوانیم؟

    پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

    نویسنده‌ی دیدگاه : رضا حکیمی مفرد

    کتاب‌های وضعیت آخر و ماندندر وضعیت آخر نوشته تامس هریس و کتاب تحلیل رفتار متقابل از اریک برن که هر سه کتاب توسط اسماعیل فصیح ترجمه‌شده است مکمل هم هستند.
    جملاتی از کتاب وضعیت آخر:

    ما از ملیتِ خود، یا گروه خود، یا «والد» خود کورکورانه دفاع می‌کنیم و فراموش می‌کنیم که ملت‌های دیگر نیز همین کار را می‌کنند. ما اسم دفاع خود را «میهن‌پرستی» می‌گذاریم و اسم دفاع آن‌ها را «یوغ بندگی».

     انسان می‌تواند لحظه دردناک کشف حقیقت را به تعویق بیندازد، اما یک روز بالاخره حقیقت برملا می‌شود.

     (میان خضر و موسی چون فراق افتاد، فهمیدم /که گاهی واقعیت با حقیقت در منافات است - فاضل نظری)

    مملکتی که مردمش هنوز نمی‌توانند در خیابانهای شهرشان با امنیت راه بروند، حق ندارد بخواهد به مردم دیگر جهان یاد بدهد که چگونه حکومت کنند.
     تاریخ از یاد رفته سالگرد ازدواج برای زوجی که صمیمی هستند چیز مهمی نیست، اما برای زن و شوهری که ازدواجشان فقط بر پایه مراسم و وظایف است مصیبتی است.
    شور دانستن حقیقت غالبآ با جوابهایی که وزن قدرت مطلق دارند خاموش می‌شود (پل تیلیش).
    برخلاف فروید که روابط جنسی را منشأ تلاش و زندگی بشر می‌دانست، آدلر عقیده داشت که احساس حقارت یا احساس «غیر خوب» است که در مورد منشأ کلیه تلاشهای بشر جنبه جهانی دارد.
    برتراند راسل می‌نویسد:
    خیلی چیزها بود که بر من منع شده بود و به‌خاطر همین چیزها بود که من به فریب دادن دیگران عادت کردم و این عادت تا بیست و یک سالگی از سرم نیفتاد. این طبیعت ثانوی من شده بود که فکر می‌کردم هر کاری که می‌کنم باید پیش خودم بماند، و من هنوز هم نتوانسته‌ام این عادت را ترک کنم که وقتی یک نفر وارد اتاق می‌شود، آنچه را می‌خوانم قایم نکنم.
     اگر این گذشته فهمیده و کنار گذاشته شود، کامپیوتر مغز با کارهای ناتمام گذشته تلنبار نمی‌شود، و برای کارهای خلاق و رسیدگی به واقعیتها آزاد می‌گردد.
    اگزیستانسیالیسم برای جوانها جاذبه‌ای قوی دارد. هیجان‌انگیز است که آدم فکر کند دنیا چیزی پوچ و مسخره است، چون این به جوانها یک نوع احساس برتری نسبت به دستگاه حاکمه و جهان می‌دهد، یا حتی یک احساس مافوق خود بودن.
    برای کسی که عادت به بینش عظمت ندارد، آموزش اخلاقی محال است (آلفرد نورث وایتهد).
    مرگ جسمی که از آن به عنوان «تحلیل رفتن روزافزون» (Marasmus) یا «دق» یاد شده، اغلب در شیرخوارگاهها یا مؤسسه‌هایی از نوع آن، بکرات دیده شده است. در اینگونه مؤسسات بچه گاهی از تماس بدن و نوازش محروم می‌شود. در اینگونه موارد هیچگونه سبب جسمی برای وقوع مرگ جز غیبت این محرک اساسی، یعنی نوازش، وجود نداشته است.

     

    بچه‌ای که اوتیسم دارد هرگز تولد روانی پیدا نمی‌کند (اتویسم یا درخودمانی)

     

     
    تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
    .