خودشناسی – ویژگیهای خودمان را بهتر بشناسیم
خودشناسی از جمله حوزههایی است که برای بسیاری از انسانها جذاب و دوستداشتنی است.
نگاهی به تاریخ مکتوب انسان هم نشان میدهد که معمولاً دانشمندان، حکیمان و سخنورانی که میتوانستهاند از انسان برای انسان بگویند، یا ویژگیهای هر فرد را در پیش چشمانش تجزیه و تحلیل کنند، از اقبال عمومی بهرهمند بودهاند.
خودشناسی در حوزههای مختلف، معنا و کاربرد و مصداقهای متفاوتی دارد: خودشناسی در مذهب، خودشناسی در عرفان، خودشناسی در رفتارهای اقتصادی و خودشناسی در روانشناسی تنها بخشهایی از قلمرو گستردهی خودشناسی محسوب میشوند.
هدف از خودشناسی در روانشناسی چیست؟
ما در متمم، عموماً از زاویهی روانشناسی به بحث خودشناسی نگاه میکنیم.
روانشناسان، الگوهای بسیار متنوعی برای سنجش صفات شخصیتی و ویژگی های شخصیتی و ساختار شخصیت ارائه کردهاند که هر کدام، مزیتها، محدودیتها و کاربردهای خاص خود را داراست.
معمولاً وقتی از خودشناسی صحبت میکنیم، قصد داریم با استفاده از این الگوها و مدلها، صفات و ویژگیهای ذهنی و رفتاری خود را بهتر درک و تحلیل کنیم.
رویکرد متمم به بحث خودشناسی چیست؟
برای ورود به بحث خودشناسی و مطالعه در این زمینه رویکردهای متنوعی وجود دارد؛ از نگاههای معنوی و عرفانی تا رویکردهای روانکارانه.
متمم در بخش بزرگی از مباحث خودشناسی و شخصیت شناسی خود به سراغ رویکرد صفاتی رفته و از آن استفاده کرده است (بعداً در درسها به تدریج با نظریه های صفاتی و کسانی مثل گوردون آلپورت و هانس آیزنک و دیگر دانشمندان آن آشنا میشوید).
این را هم بگوییم که حتی اگر شخصیت شناسی صفاتی به گوشتان نخورده باشد، همچنان بخش زیادی از آنچه به عنوان خودشناسی شنیدهاید زیرمجموعهی این رویکرد محسوب میشود (حتماً شما هم اصطلاحاتی مانند درونگرا، برونگرا، هیجانطلب، جزءنگر، احساسی و منطقی را در توصیف خود و دیگران به کار بردهاید و میبرید).
در ادامه بسته به سلیقه و ترجیحات خود میتوانید یکی از مسیرهای زیر را انتخاب کنید:
برای مطالعهی منسجم
مجموعه درسهای عزت نفس
مجموعه درسهای کارگاه تحلیل رفتار متقابل
مجموعه درسهای اعتیاد به کار
مجموعه درسهای شخصیت شناسی
مجموعه درسهای روانشناسی پول و رابطه ما با پول
مجموعه درسهای آشنایی با مهرطلبی و رهایی از مهرطلبی
دسترسی کامل به مجموعه درسهای خودشناسی و شخصیت شناسی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. با فعال کردن عضویت ویژه در متمم، به درسهای بسیار بیشتری نیز دسترسی پیدا میکنید:
ضمناً بررسیهای ما نشان داده در میان دوستان متممی، کسانی که به درسهای شخصیتشناسی علاقهمند بودهاند، برای مطالعهی درسهای زیر هم وقت صرف کردهاند:
تحلیل رفتار متقابل | زندگی شاد | افزایش عزت نفس | کوچینگ | مشاوره مدیریت
کاریزما | مدیریت استرس | تصمیم گیری | روانشناسی پول | استعدادیابی | یادگیری
تحلیل رفتار متقابل | هوش هیجانی | مهارت ارتباطی | رابطه عاطفی | مسیر شغلی
اهمیت خودشناسی در چیست؟ چرا باید برای مباحث خودشناسی وقت بگذاریم؟
طبیعی است وقتی از خودشناسی حرف میزنیم، از خود بپرسید «چرا باید برای خودشناسی وقت بگذارم؟» و «نتیجه خودشناسی چیست؟»
خودشناسی مزایای بسیار زیادی دارد که در اینجا به برخی از آنها اشاره میکنیم. توجه به این موارد میتواند ضرورت خودشناسی را برای ما شفافتر کند:
تصمیم گیری بهتر
کسی که برای خودشناسی وقت میگذارد، کیفیت تصمیمها و انتخابهایش افزایش خواهد یافت. از سادهترین تصمیمهای زندگی (مثلاً انتخاب یک رستوران برای غذا خوردن) تا تصمیمهای بسیار پیچیده (مثلاً انتخاب مسیر شغلی، انتخاب همسر یا ورود به دنیای کارآفرینی) همگی به خودشناسی نیاز دارند.
وقتی خودمان را میشناسیم و به صفات شخصیتی و سلسله مراتب ارزشهایمان توجه داریم، گزینههای مناسبتری را انتخاب میکنیم و احتمال اینکه بعداً پشیمانی را تجربه کنیم کاهش خواهد یافت.
زمینهسازی برای تغییر و توسعه فردی
نخستین گام در تغییر و بهبود این است که خودمان و ویژگیهایمان را بشناسیم. ما تا وقتی «وضعیت موجود» را ندانیم و به رسمیت نشناسیم، چگونه میتوانیم حرکت به سمت «وضعیت مطلوب» را آغاز کنیم؟
هیچکس نمیتواند ادعا کند که مجموعهای از بهترین عادات، رفتار و ویژگیهای شخصیتی را دارد. به همین علت بسیاری از ما علاقه داریم همواره در مسیر مسیر بهبود و توسعه فردی قدم برداریم. اما تا زمانی که خود را به خوبی نشناسیم، تلاشهایی که در این زمینه انجام میدهیم کماثر یا بیاثر خواهد بود.
تا ندانید کمال طلب یا مهرطلب هستید، چگونه ممکن است در راه اصلاح این ویژگیها گام بردارید؟
یا تا زمانی که ندانید از کمبود عزت نفس رنج میبرید، چطور ممکن است برای افزایش عزت نفس اقدام کنید؟
همین نکته باعث شده که بسیاری از موسسات و سازمانها و دانشگاههایی که در زمینهی توسعه فردی فعالیت میکنند، حتماً بخشی از برنامه آموزشی خود را هم به کلاسهای خودشناسی اختصاص دهند.
توانایی پیشبینی رفتارهایمان
بسیاری از مشکلات و تنشها و چالشها و اشتباهات ما در زندگی به این موضوع بازمیگردد که شناخت کافی از صفات و ویژگیهای خودمان نداریم.
اگر خودمان را به خوبی بشناسیم، پیش از قرار گرفتن در یک موقعیت، پیش از انتخاب یک شغل، پیش از مذاکره و پیش از ورود به یک رابطه عاطفی، کموبیش میتوانیم حدس بزنیم که کجاها ممکن است کم بیاوریم و مستهلک شویم، یا اشتباه کنیم یا برانگیخته شویم و کنترل خود را از دست بدهیم.
همین شناخت میتواند نقش پیشگیریکننده ایفا کند. وقتی به شناخت خوبی از خودمان برسیم، حتی به فرض اینکه نتوانیم از وقوع یک رویداد منفی پیشگیری کنیم، همچنان خودشناسی میتواند به ما کمک کند تا از چنین شرایطی راحتتر عبور کنیم.
شناخت بهتر دیگران
ناگفته پیداست که هر چقدر در شناخت خودمان قویتر شویم، شناخت دیگران هم برایمان سادهتر خواهد بود. ضمن اینکه تفاوتهای فردی را هم بهتر درک میکنیم و به رسمیت میشناسیم.
بنابراین خودشناسی و به تبع آن دیگرشناسی میتواند قدرت ما را در مهارت ارتباطی، مذاکره، کار تیمی، مدیریت تعارض و سایر تعاملات انسانی نیز افزایش دهد.
به همین علت، منطقی است کسانی که میخواهند به عنوان مدیر، سرپرست یا عضوی موثر از یک تیم فعالیت کنند، برای آشنایی با مباحث خودشناسی وقت بگذارند.
معادل خودشناسی به انگلیسی چیست؟
بسته به اینکه در چه فضایی حرف بزنید و برای چه نوع مخاطبی صحبت کنید، اصطلاحات متفاوتی را میتوانید به عنوان معادل انگلیسی خودشناسی به کار ببرید. اما شاید اصطلاح Self-knowledge در بسیاری از کاربردها مناسب باشد و مفهوم خودشناسی را به خوبی منتقل کند (+).
خودشناسی با انسان شناسی چه تفاوتی دارد؟
خودشناسی و انسان شناسی در بعضی حوزهها نقاط و مباحث مشابهی دارند. اما به طور کلی، انسان شناسی به بررسی «ویژگیهای مشترک انسانها» و تغییرات آنها در طول زمان میپردازد. در حالی که در خودشناسی، ما بررسی یک «فرد» را هدف قرار میدهیم.
رابطه بحث خودشناسی با شناخت مدل ذهنی چیست؟
گاهی اوقات میبینیم که در آموزش خودشناسی از اصطلاح مدل ذهنی استفاده میکنند. مثلاً میگویند با مدل ذهنی خودمان آشنا شویم یا مدل ذهنی دیگران را بشناسیم. در چنین عباراتی اصطلاح مدل ذهنی تقریباً معادل ترکیب ویژگیها و صفات شخصیتی و اصول و ارزشها بهکار برده میشود.
به عنوان مثال، یک نفر میگوید که مدل ذهنی من با همسرم بسیار تفاوت دارد و احتمالاً منظورش این است که یکی از آندو، محافظهکارتر و دیگری ریسکپذیرتر است.
ولی ما چون در دوره MBA متمم (به طور خاص در بحثهای تفکر سیستمی، تفکر استراتژیک و تفکر نقادانه) اصطلاح مدل ذهنی با تعریفی متفاوت و گستردهتر بهکار میبریم، در درسهای روانشناسی و شخصیتشناسی متمم، میکوشیم از این اصطلاح استفاده نکنیم.
اگر درسهای متمم را میپسندید و میخواهید برای یادگیری مدیریت و توسعه فردی وقت بگذارید، میتوانید به صفحهی زیر سر بزنید:
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری خودشناسی به شما پیشنهاد میکند:
- خودشناسی – ویژگیهای خودمان را بهتر بشناسیم
- تعریف درونگرایی چیست؟ افراد درونگرا چه ویژگی هایی دارند؟
- چند کتاب درباره درونگرایی و افراد درونگرا | بررسی و طبقه بندی کتابها
- نحوه برخورد و رفتار با افراد درونگرا
- خجالتی بودن چیست و چه تفاوتی با درونگرایی دارد؟
- پرسشنامه سنجش خجالتی بودن و کمرویی
- ریشه های حس خجالت و کمرویی در جمع
- نقش خانواده و مدرسه در تقویت یا درمان خجالتی بودن کودکان
- خودشیفتگی چیست؟ آیا من خودشیفته هستم؟
- آدم صبح هستید یا آدم شب؟
- توهم پایان تاریخ | آیا ما به آخر خط تغییر و تحول رسیدهایم؟
- مرکز کنترل درونی یا مرکز کنترل بیرونی؟ (+ پرسشنامه منبع کنترل)
- مهرطلبی چیست؟ ویژگی های افراد مهرطلب و پرسشنامه مهرطلبی
- رهایی از مهرطلبی | برنامه ۲۱ روزه پیشنهادی هریت بریکر (هفته اول)
- رهایی از مهرطلبی | برنامه ۲۱ روزه پیشنهادی هریت بریکر (هفته دوم)
- رهایی از مهرطلبی | برنامه ۲۱ روزه پیشنهادی هریت بریکر (هفته سوم)
- کنترل رابطه در دست کیست؟
- پرسشنامه کمال طلبی و تفکیک کمال طلبی مثبت و منفی
- کمال طلبی چیست؟ کمال طلب بودن با کمال گرایی چه تفاوتی دارد؟
- کمال طلبی و عوارض منفی آن در زندگی
- افسردگی چیست؟ نشانه ها و علائم افسردگی چه هستند؟
- سوالهایی برای خودشناسی و شناخت بیشتر خودمان
- معنی تکانش چیست؟ رفتارهای تکانشی چه هستند؟
- DSM یا راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی چیست؟
- شناخت محدودیتهای انسان | نقطه آغاز خردمندی
- امید به زندگی | آیا به مرگ فکر میکنید؟
- اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟ (فوبیای اجتماعی یا جمعیت هراسی)
- سایکوپات کیست؟ اختلال شخصیت ضد اجتماعی چه ویژگی هایی دارد؟
- چقدر ساده به دیگران اعتماد میکنید؟ | پرسشنامه تمایل به اعتماد
- تست دیسک چیست؟ | دانلود پرسشنامه تست DiSC + آنالیز آزمون دیسک
- تعریف اعتیاد چیست؟ چه کسانی معتاد محسوب میشوند؟
- چپ مغزی و راست مغزی | داستان نیمکره فعال مغز
- تعریف ریسک پذیری چیست؟ آیا شما یک فرد ریسک پذیر هستید؟
- اشتباهات تکراری زندگی | تکرار اشتباه یک اتفاق ساده نیست
- اعتیاد به اینترنت چیست؟ | تعریف و پرسشنامه اعتیاد به اینترنت
- تعریف وراثت پذیری چیست؟ بحث وراثت در شخصیت تا چه حد جدی است؟
- خودنظارتی چیست؟ آیا شما هم یک آفتابپرست اجتماعی هستید؟
- آلبرت الیس
- آرون بک | شناخت درمانی، خطاهای شناختی و طرحوارهها
- درمان شناختی رفتاری یا CBT چیست؟
- تکنیک ABC | روشی برای برخورد آگاهانهتر با افکار منفی و ناکارآمد
- کتاب از حال بد به حال خوب (شناخت درمانی) | دیوید برنز
- کتاب شناخت بیماری های روانی | معرفی انواع اختلالها و بیماری های روانی
- دیل آرچر – متفاوت بودن بهتر از نرمال بودن است
- معرفی کتاب | زندگی خود را دوباره بیافرینید | جفری یانگ
- گفتگو درباره روانشناسی | پادکست انجمن روانشناسی آمریکا
- اتاق خبر | درسهای خودشناسی و شخصیتشناسی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
خیلی خوشحالم که این درس و شروع کردم
امیدوارم با شناخت بیشتر از خودم راهم رو هموارتر و آسونتر کنم برای تصمیماتم و برای ارزش های زندگیم
چقدر خودم رو میشناسم؟
گاهی اوقات فکر میکنم که خیلی خودم رو میشناسم و شک ندارم واکنشم توی شرایط مختلف چیه؛ ولی وقتی گرفتار مصائب میشم انگار این منی نیست که فکر میکردم؛ پس باید بیشتر تلاش کنم که وجودم رو کنکاش کنم که با دنیای درونم هم مسیر بشم و پیش برم. میخوام فقط نظارهگر دنیای درونم باشم و بعد از شناخت نسبی تلاش کنم نقاط ضعغم رو قویتر کنم که عملکرد بهتری داشته باشم.
امیدوارم با گذروندن درسهای متمم و همراهی کردن دوستان متممی به این مهم دست پیدا کنم.