جملاتی از کتاب فلسفه ملال | لارس اسوندسن

پیش از این نیز در متمم از لارس اسوندسن و کتابهایش صحبت کرده‌ایم (از جمله کتاب کار و کتاب فلسفه تنهایی).

این بار می‌خواهیم چند جمله از کتاب فلسفه ملال را در قالب پاراگراف فارسی متمم مرور کنیم. این کتاب توسط افشین خاکباز ترجمه شده و به همت #نشر نو به بازار عرضه شده است.

ملال در عنوان کتاب در جایگاه معادلِ واژه‌ی Boredom قرار گرفته است (عنوان کتاب اصلی چنین است: A Philosophy of Boredom). مروری بر متن کتاب و توصیف‌هایی که درباره‌ی ملال ارائه شده (از جمله بی‌عملی، دلزدگی و منشاء شرّ) نشان می‌دهد که این واژه برای متن فارسی انتخاب مناسبی بوده است.

کافی است ملول بودن را در بیت زیر از حافظ به خاطر بیاوریم:

نه من ز بی‌عملی در جهان ملولم و بس
ملالت علما هم ز علم بی‌عمل است

یا آن‌جا که می‌گوید (در غزلی با مَطلَع تاب بنفشه می‌دهد طره‌ی مشک‌سای تو):

من که ملول گشتمی از نفس فرشتگان
قال و مقال عالمی می‌کشم از برای تو

نظامی هم ملول بودن را بسیار نزدیک به مفهومی که اسوندسن مطرح کرده به کار می‌برد:

ز بیماری دل شیرین چنان تنگ
که می‌کرد از ملالت با جهان جنگ

با این حال، اسوندسن اصرار دارد که ملال را یک مفهوم مدرن بداند و تأکید می‌کند که حتی خود واژه‌ی Boredom هم در زبان انگلیسی یک واژه‌ی نسبتاً جدید محسوب می‌شود.

فلسفه ملال: جذاب و آموزنده اما غیرمنسجم

ملال در بخش‌های مختلف کتاب اسوندسن معانی مختلفی دارد و خود او هم اصراری ندارد که مفاهیم و نکات و مفروضات مطرح شده در کتابش الزاماً با هم سازگار باشند.

او گاهی ملال را صرفاً ناشی از کارهای تکراری یا اوقات فراغت می‌داند و گاهی ریشه‌ی ملال را در کمرنگ شدن جایگاه معنا و معنویت در زندگی انسان مدرن جستجو می‌کند.

در واقع اسوندسن کوشیده است بدون نتیجه‌گیری مشخص، توجه خواننده را به پدیده‌ی ملال جلب کند و تأکید کند که در هیچ دوره‌ای به اندازه‌ی دوران معاصر، ملال تا این حد فراگیر نبوده است. در عین حال او پس از طرح انواع حرف‌ها و دیدگاه‌ها، کنار می‌رود و بدون نتیجه‌گیری، فکر و تحلیل بیشتر را بر عهده‌ی خواننده می‌گذارد.

به همین علت می‌توان گفت که این کتاب، در مقایسه با سایر آثار اسوندسن، از انسجام کمتری برخوردار است و خود او هم به این ویژگی اشاره می‌کند: «کتاب حاضر به جای استدلالی منسجم که به نتیجه‌ای ختم شود، مجموعه‌ای از طرح‌هاست.»

در ادامه، جملاتی از کتاب ملال را با هم می‌خوانیم:

توضیح پایانی این‌که ما بخش‌های نسبتاً ساده‌‌‌ی کتاب را انتخاب کردیم و متن و محتوای کتاب، مایه‌ی فلسفیِ سنگین‌تری دارد. بنابراین هنگام خرید کتاب، مطمئن شوید که حوصله‌ی خواندن یک اثر فلسفی (فراتر از گلایه‌های پراکنده از زندگی انسان مدرن) را دارید.

[ لینک مرتبط: خرید کتاب فلسفه ملال (شهر کتاب آنلاین) ]