Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Menu


جنگل استراتژی | مکاتب استراتژی از دیدگاه مینتزبرگ


کتاب جنگل استراتژی - هنری مینتزبرگ

یکی از ویژگی‌های دانش استراتژی، وجود دیدگاه‌های متنوع و اختلاف‌نظرهای فراوان در میان استراتژیست‌هاست.

دانشمندان و متخصصان استراتژی، هر یک تعریفی متفاوت از استراتژی ارائه می‌کنند و آن را به شکل مطلوب خود در گفته‌ها و نوشته‌هایشان به‌کار می‌برند.

اختلاف‌ها صرفاً در حد معنای یک واژه نیست؛ بلکه در مرحله‌ی اجرا و پیاده‌سازی استراتژی نیز، مدیران و صاحب‌نظران، فرایندها و مسیرهای بسیار متفاوتی را به‌کار می‌گیرند.

اگر با این تنوع آشنا نباشید و آن را به رسمیت نشناسید، به سرعت در دنیای پیچیده و درهم استراتژی، گیج و سردرگم می‌شوید و گرفتار بازیِ درست و نادرست در استراتژی خواهید شد: این‌که چه کسی استراتژی را درست فهمیده و چه کسی درک درستی از آن ندارد.

کتاب جنگل استراتژی هنری مینتزبرگ می‌کوشد تنوع مکاتب استراتژی را به خواننده‌ی خود یادآوری کند.

چگونه می‌توانیم ظرفیت خود را برای درکِ این فضای گسترده، توسعه دهیم؟

چه کار کنیم که استراتژی را از فاصله‌ای بالاتر و با یک دید کلان ببینیم و بتوانیم بدون گرفتار شدن در دام اختلاف‌نظرها، دستاوردهای متنوع صاحب‌نظران را در زندگی و کسب و کار خود به‌کار بگیریم؟

یکی از راهکارها، مطالعه و مرور کتاب جنگل استراتژی است.

هنری مینتزبرگ و همکارانش، کتاب جنگل استراتژی (Strategy Safari) را با این هدف نوشته‌اند که گستردگی و تنوع دیدگاه‌ها را به مخاطبان خود گوشزد کرده و آن‌ها را برای ورود به این سرزمین پهناور آماده کنند.

معرفی کتاب جنگل استراتژی

کتاب جنگل استراتژی در سال ۱۹۹۸ منتشر شده است. از جامعیت کتاب، همین بس که اکنون پس از دو دهه، هنوز جایگاه خود را نه‌تنها به عنوان یک کتاب کلاسیک، بلکه در جایگاه یک کتاب عمیق، آموزنده و کاربردی در میان کتابهای استراتژی حفظ کرده و خواندن آن، هرگز حس قدیمی‌ بودن یا کهنه‌شدن را به خواننده القا نمی‌کند.

مینتزبرگ و همکارانش، چنان‌که در فصل اول کتاب می‌گویند، حدود ۲۰۰۰ منبع مختلف را مرور کرده‌اند و کوشیده‌اند دیدگاه‌های مختلف در زمینه‌ی استراتژی را طبقه‌بندی کنند. آن‌ها در نهایت به این نتیجه رسیده‌اند که استراتژی در ذهن و زبان نویسندگان، متفکران و مدیران، با ده معنای مختلف به کار می‌رود. در کتاب جنگل استراتژی هر یک از این دیدگاه‌ها با عنوان یک مکتب (School) در استراتژی معرفی شده‌اند.

رابطه‌ی مکاتب استراتژی با یکدیگر چگونه است؟

رابطه‌ی مکتب‌های مختلف استراتژی، یکی از مهم‌ترین نکاتی است که مینتزگ به آن توجه دارد: «مکاتب استراتژی یکدیگر را نقض نمی‌کنند؛ بلکه هر یک از زاویه‌ی متفاوتی به استراتژی نگاه می‌کنند.»

مینتزبرگ در ابتدای کتاب خود به حکایت فیل در تاریکی اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که رابطه‌ی مکاتب مختلف استراتژی با دانش استراتژی نیز از جنس رابطه‌ی همان انسان‌ها با فیل است.

مکاتب دهگانه استراتژی یکدیگر را تکمیل می‌کنند

خواندن چند جمله‌ی منتخب از فصل اول کتاب، می‌تواند به درک بهتر پیام مینتزبرگ و همکارانش کمک کند:

ما همان انسان‌ها در اتاق تاریک هستیم و استراتژی، فیلِ داستان است.

چون هیچ‌کس چشمی ندارد که بتواند تمام هیکل فیل را یک‌جا ببینید، هر کس دستش به قسمتی از بدن فیل می‌رسد و درباره‌ی آن حرف می‌زند.

قطعاً اگر قطعات جداشده‌ی یک فیل را به یکدیگر بچسبانیم، به یک فیل [زنده] نمی‌رسیم. فیل چیزی بیش از این است.

اما به هر حال برای درک کلیت یک موجود، از شناخت تک تک اجزاء آن بی‌نیاز نمی‌شویم.

شاید فیل، در یک خرطوم خلاصه نشود؛ اما بی‌تردید، فیل خرطوم دارد و دشوار است که فیل‌ها را بدون توجه به خرطوم آن‌ها درک کنیم.

ما هم در این کتاب، نمی‌توانیم فیلِ استراتژی را به شما نشان بدهیم. اما شاید راه یافتن آن را پیش‌ پایتان قرار دهیم.

با وجودی که فضای استراتژی، چندان لطیف نیست و نویسندگان این کتاب هم، نتوانسته‌اند از زیر سنگینی این فضا شانه خالی کنند، اما در بخش‌های مختلف کتاب، هنوز هم ظرافت نگاه آن‌ها را می‌توان دید.

نویسندگان در صفحه‌ی تقدیم،‌ قسمتی از نوشته‌ی اِی. اِی. میلن (A. A. Milne) درباره‌ی وینی پو (Winnie-the-Pooh) آن خرس دوست‌داشتنی معروف را نقل می‌کنند:

بعضی آدم‌ها، بازدید از باغ‌وحش را دقیقاً از تابلوی «ورود» شروع می‌کنند و به سرعت از کنار قفس‌ها، یکی پس از دیگری، عبور می‌کنند تا به تابلوی «خروج» برسند.

اما آدم‌های خوب‌تر مستقیماً به سراغ حیوانی که دوست دارند می‌روند و کنار او می‌مانند.

و سپس، جمله‌ی زیبای خودشان را اضافه می‌کنند:

جمله تقدیم در کتاب جنگل استراتژی

معرفی کوتاه ده مکتب استراتژی

هر چقدر هم که سعی کنیم بحث کتاب جنگل استراتژی را با نقل جملات لطیف و مفاهیم بنیادین آن، ساده و دوست‌داشتنی کنیم، چاره‌ای نداریم تا بالاخره به سراغ بحث اصلی کتاب برویم: مکاتب دهگانه‌ی استراتژی.

البته در این‌ درس قصد نداریم هر یک از این ده مکتب را به تفصیل و با جزئیات بررسی کنیم؛ بلکه هر مکتب را صرفاً در حد چند جمله معرفی می‌کنیم. بعداً در درس‌های مختلف، بسته به موضوع، به این طبقه‌بندی‌ بازخواهیم گشت و از روش نگاه مینتزبرگ استفاده خواهیم کرد.

محدودیت در دسترسی کامل به این مجموعه درس

دسترسی کامل به مجموعه درس‌های استراتژی و تفکر استراتژیک برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.

با عضویت ویژه‌ی متمم، علاوه بر دسترسی به این درس‌ها، به درس‌های متنوع دیگری نیز دسترسی خواهید داشت که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:

 فهرست درس‌های متمم

شاید برایتان جالب باشد که بررسی‌های ما نشان داده در میان دوستان متممی، کسانی که به استراتژی و تفکر استراتژیک علاقه‌مند بود‌ه‌اند، برای مطالعه‌ی درس‌های زیر هم وقت گذاشته‌اند:

مشاوره مدیریت | کوچینگ | کارآفرینی | کار تیمی | مدیریت تعارض

  مدل ذهنی  |  تفکر سیستمیتصمیم گیری | مدیریت منابع | گزارش نویسی

ارزش آفرینی | سیستمهای کنترل مدیریت | مدل کسب و کار |‌ دیجیتال مارکتینگ

  دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درس‌ها)

اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:

به خاطر داشته باشید که در این درس، قرار نیست نام این مکاتب را حفظ کنیم یا بتوانیم هر یک را به تفصیل و با جزئیات فراوان توضیح دهیم.

قطعاً در درس‌های دیگر، بارها به این نکات و اصطلاحات اشاره خواهیم کرد. اما فعلاً هدف درس این بوده که گستردگی حوزه‌ی استراتژی را درک کنیم و کمی متواضعانه‌تر، با این دانش گسترده و چندوجهی روبرو شویم.

شاید مناسب باشد اکنون که مکاتب مختلف را به صورت بسیار مختصر شناخته‌اید، یک بار دیگر چند جمله‌ی اول درس را بخوانید و مرور کنید.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری استراتژی کسب و کار به شما پیشنهاد می‌کند:

سری مطالب حوزه استراتژی کسب و کار

سوال‌های پرتکرار دربارهٔ متمم

متمم چیست و چه می‌کند؟

متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحث‌های مهارتی و مدیریتی.

برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.

فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟

هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه»  دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص می‌‌‌کند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری می‌توانید نقشه راه‌های مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.

هم‌چنین در صفحه‌های دوره MBA و توسعه فردی می‌توانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.

هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟

شما می‌توانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.

اعتبار را می‌توانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیم‌سال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.

آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟

مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که می‌توانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.

هم‌چنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آن‌ها را می‌توانید در فروشگاه متمم ببینید.

با متمم همراه شوید

آیا می‌دانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور می‌توانید به جمع متممی‌ها بپیوندید؟

سرفصل‌ها  ثبت‌نام  تجربهٔ متممی‌ها

۲۴ نظر برای جنگل استراتژی | مکاتب استراتژی از دیدگاه مینتزبرگ

    پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

    نویسنده‌ی دیدگاه : محمدرضا شعبانعلی

    من این کتاب را چند سال پیش در کتاب‌فروشی دیدم اما آن را نخریدم (البته فقط جلد را دیدم و چنین تصمیمی گرفتم).

    نمی‌دانم قضاوت اولیه‌ی من درباره‌ی ترجمه‌ی کتاب بر پایه‌ی وسواس بوده یا منطق. اما نکته‌ای که باعث شد از خرید کتاب صرف‌نظر کنم، تیتر دومی بود که برای کتاب انتخاب شده بود: «کارآفرینی به عنوان یک مکتب».

    این کتاب مشخصاً درباره‌ی استراتژی است و ارتباطی به کارآفرینی ندارد. از کتاب‌های پایه‌ای استراتژی هم هست (درست مانند این‌که کسی قرآن را منتشر کند و زیرش تیتر بزند: کتاب مقدس مسیحیان).

    نکته‌ی نگران‌کننده‌ی دیگر، نقض غرض نویسنده بود. نویسنده تأکید کرده بود که استراتژی یک فیل است که باید از همه‌ی جوانب به آن نگاه شود و این‌که مترجم فقط یکی از ده عنوان را روی جلد بیاورد، به فضاوت من، شوخی بسیار تلخی با مینتزبرگ است.

    ضمن این‌که اساساً در این کتاب، مکتب کارآفرینی یا کارآفرینی به عنوان یک مکتب مطرح نشده که چنین چیزی را روی جلد بیاوریم. هر ده مکتب مطرح شده در کتاب، مکاتب استراتژی هستند و فصلی هم که اشاراتی به کارآفرینی دارد،‌ مکتب استراتژی با نگاه کارآفرینانه است که هیچ ارتباطی به کارآفرینی به عنوان یک مکتب ندارد.

    در نهایت به نتیجه رسیدم که ممکن است مترجمان، به خاطر سابقه‌ی دانشگاهی در زمینه‌ی کارآفرینی و نیاز به انتشار یک عنوان جدید و ثبت در رزومه، ترجیح داده‌اند عنوان کتاب را تغییر داده و آن را به عنوان کتابی در زمینه‌ی کارآفرینی معرفی کنند.

    البته این‌که فرض کنیم چون عنوان عمداً اشتباه ترجمه شده، متن هم دقیق نیست، می‌تواند خطای هاله‌ای باشد.

    اما فرض شخصی من این است که عشق مترجم به کتاب، نقش مهمی در کیفیت ترجمه دارد و اگر شواهدی وجود داشته باشد که کتاب با هدف دیگری ترجمه شده، به سختی می‌توان به چنین عشق و علاقه‌ای امید بست.

    به هر حال تیتر فرعی کتاب اصلی گشت و گذاری در دنیای مدیریت استراتژیک است و نه کارآفرینی به عنوان یک مکتب.

     
    تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
    .