استراتژی برای کسب و کارهای کوچک به چه معناست؟

می‌دانیم که در بسیاری از کشورها از جمله کشور ما، بخش قابل‌توجهی از اقتصاد در اختیار کسب و کارهای کوچک است. کسب و کارهایی که معمولاً مدیریت و مالکیت آن‌ها در یک نفر جمع شده و با تعداد کمی کارگر یا کارمند اداره می‌‌شوند.

این در حالی است که بخش قابل‌توجهی از دانش استراتژی و مدیریت استراتژیک برای چنین کسب‌ و کارهایی شکل نگرفته است. بسیاری از آن‌چه ما امروزه به عنوان استراتژی می‌شناسیم، در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ و ۸۰ میلادی در آمریکا شکل گرفته و گروه هدف آن، شرکت‌های بسیار بزرگ و کسب و کارهای غول‌پیکری مانند جنرال موتورز، دو پون و جنرال الکتریک بوده است (+).

طبیعی است این سوال برای ما پیش بیاید که آیا آن حرف‌ها و نظریه‌ها، برای کسب و کار کوچک هم معنا دارد؟

آیا می‌توانیم برای یک کسب و کار کوچک هم از پنج نیروی پورتر حرف بزنیم؟ آیا ابزاری مثل ماتریس BCG برای چنین کسب و کارهایی که غالباً تک‌محصولی هستند معنا دارد؟ اساساً آیا می‌توان فرایند رسمی برنامه ریزی استراتژیک را برای چنین کسب و کارهایی اجرا کرد؟

معمولاً بخشی از کتاب‌های استراتژی به چنین سوالی اختصاص داده می‌شود. اما در سال‌های اخیر، کتاب‌هایی هم اختصاصاً برای مدیریت کسب و کارهای کوچک نوشته شده‌اند و چنین سوال‌ها و دغدغه‌هایی را با دقت و کیفیت بیشتر پاسخ داده‌اند.

تیم مازارول (Tim Mazzarol) یکی از این نویسندگان است که در دهه‌ی اخیر، مقاله‌ها و کتاب‌هایی را حول این موضوع تألیف کرده است (+/+).

مازارول در پاسخ به این سوال، معتقد است که بعضی المان‌ها و اجزای برنامه‌ریزی استراتژیک، برای کسب و کارهای کوچک هم مصداق دارد. او به طور خاص، به المان‌های جهت‌دهی استراتژیک اشاره می‌کند. یعنی:

• چشم انداز کسب و کار
• مأموریت کسب و کار
• ارزش های کسب و کار

به عبارتی می‌توان گفت از دیدگاه مازارول، حتی اگر شما کسب و کاری یک نفره هم داشته باشید یا به صورت فریلنسر کار کنید، هم‌چنان لازم است چشم‌انداز مشخصی برای خود تعریف کنید و مأموریت خود را بدانید و ارزش‌های خود را بشناسید.

او هم‌چنین به مدل کسب و کار هم توجه دارد و تأکید می‌کند که هر چقدر هم کوچک باشید، هنوز تعریف و تدوین مدل کسب و کار می‌تواند برای شما مفید باشد.

مازارول در کنار این نکات، به سراغ یک موضوع کلیدی دیگر هم می‌رود که می‌خواهیم در این درس به آن بپردازیم.

او توضیح می‌دهد که در کسب و کار کوچک، استراتژی کسب و کار را می‌توان تا حد زیادی انعکاسِ دیدگاه‌های صاحب کسب و کار دانست و اگر از استراتژی حرف می‌زنیم، باید به انتخاب‌های استراتژیک صاحب کسب و کار هم توجه داشته باشیم.

یکی از انتخاب‌های استراتژیک که مدیر / مالک کسب و کار با آن سر و کار دارد این است که من از کسب و کارم چه می‌خواهم و چه آینده‌ای را برای آن متصور هستم؟

پاسخی که به این سوال داده می‌شود،‌ روی بسیاری از جنبه‌های استراتژیک کسب و کار تأثیر می‌گذارد:

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری استراتژی کسب و کار به شما پیشنهاد می‌کند: