سطوح استراتژی در سازمان | انواع استراتژی بر اساس لایه‌ی سازمانی

آیا استراتژی برای همه‌ی کسب و کارها و همه‌ی سطوح سازمانی به شکل یکسانی تعریف می‌شود؟

آیا دانش استراتژی کسی که در یک شرکت هلدینگ فعالیت می‌کند، باید مشابه شناختی باشد که مثلاً مدیر منابع انسانی یا توسعه محصول یک سازمان از استراتژی دارد؟

اختلاف‌نظر در میان مدیران درباره‌ی استراتژی کم نیست. طبیعتاً این اختلاف‌نظر، ریشه‌های متعدد و متنوعی هم دارد. اما یکی از این ریشه‌ها را می‌توان این دانست که سطوح مختلف سازمانی استراتژی‌های متفاوتی را می‌طلبند و هر کس بسته به لایه‌ای که در آن فعالیت کرده، درک و تجربه‌ی متفاوتی از استراتژی دارد.

به همین علت یکی از سرفصل‌های مهم در آموزش مدیریت استراتژیک، تفکیک انواع استراتژی بر پایه‌ی لایه‌ی سازمانی است. موضوعی که از آن با اصطلاح سطوح استراتژی (Levels of Strategy) یاد می‌شود.

آشنایی با سه سطح اصلی فعالیت‌های مدیریتی

افراد بسیاری در سازمان‌ها و کسب و کارها، با عنوانِ مدیر (manager) شناخته می‌شوند و خودشان هم معتقدند که درگیر فعالیت‌های مدیریتی‌اند.

اما این را هم به تجربه می‌دانیم که همه‌ی فعالیت‌های مدیریتی از یک جنس نیستند.

بسته به این‌که در کدام پله از نردبان مدیریتی قرار داشته باشید، وظایف و اختیارات و مسئولیت‌ها و دغدغه‌هایتان و نیز انتظاراتی که از شما وجود دارد متفاوت است.

برای این‌که سطوح استراتژیک را بهتر درک کنید، در نمودار زیر، چارت سازمانی یک شرکت خودروسازی فرضی را آورده‌ایم.

فعالیت این شرکت در قالب سه کسب و کار مختلف انجام می‌شود: سواری‌سازی، کامیون‌سازی و یک شرکت لیزینگ که با اعطای وام به مشتریان، فروش خودروهای شرکت را تسهیل می‌کند:

برای مشاهده با کیفیت بالاتر روی نمودار کلیک کنید

معمولاً این نوع از بنگاه‌های اقتصادی که در دیاگرام بالا نشان داده شده به شکل هلدینگ اداره می‌شوند.

به این معنا که لیزینگ، سواری‌سازی و کامیون‌سازی، هر یک شخصیت حقوقی مستقل دارند. اما یک شرکت هلدینگ در رأس قرار می‌گیرد که سهام کنترلی (یا کل سهم) سه شرکت را در اختیار دارد و هماهنگی استراتژیک میان آن‌ها را برقرار می‌کند.

اما در موضوع درس ما – که انواع استراتژی و سطوح استراتژی است – هلدینگ بودن یا نبودن مهم نیست. یعنی اگر همه‌ی این فعالیت‌ها در قالب یک ساختار حقوقی واحد هم انجام شوند، هم‌چنان انواع استراتژی و سطوح مختلف آن وجود دارد و معنا پیدا می‌کند.

در ادامه می‌خواهیم سه سطح استراتژیک زیر را – با ارجاع به مثال بالا – بررسی کنیم:

• استراتژی بنگاه یا استراتژی شرکتی (Corporate-level Strategy)
• استراتژی کسب و کار یا استراتژی واحد‌های کسب و کار‌ (Business-level Strategy)
• استراتژی وظیفه ای (Functional-level Strategy)

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری استراتژی کسب و کار به شما پیشنهاد می‌کند: