دلایل شکست برنامه ریزی استراتژیک | استراتژیهایی که مرده به دنیا میآیند
افراد بسیاری، برنامه ریزی استراتژیک را نقد میکنند و میگویند که برنامه ریزی های استراتژیک، کارایی چندانی ندارند و معمولاً با شکست مواجه میشوند.
اما منظور غالب نقدها این نیست که دیگر استراتژی به درد نمیخورد و نباید به سراغ مدیریت استراتژیک رفت. بلکه تأکیدشان بر این است که باید به دامها و خطاهای رایج در طراحی استراتژی و برنامه ریزی استراتژیک توجه شود.
حتی کسی مانند مینتزبرگ که از معروفترین منتقدان برنامه ریزی استراتژیک است نیز، بیشتر به نقد روشها پرداخته تا اینکه اصل مفهوم استراتژی و برنامه ریزی را زیر سوال ببرد (مثلاً در مقالهی ظهور و سقوط برنامه ریزی استراتژیک).
ما در این درس میخواهیم برخی از دلایل شکست برنامه ریزی استراتژیک را با هم مرور کنیم و ببینیم چگونه میتوان روش برنامه ریزی را اصلاح کرد که احتمال شکست برنامه ریزی کاهش یابد.
استراتژی هایی که مرده به دنیا میآیند
هر کسی که در حوزهای مشغول برنامه ریزی باشد، به سرعت میتواند مقصر شکست برنامه ریزی را اعلام کند. این افراد معمولاً میگویند: «برنامه خوب بود؛ اما بد اجرا شد.»
شاید هم بگویند: «اجرای برنامه به خوبی شروع شد. اما مکانیزمهای کنترل مدیریتی مناسبی در نظر گرفته نشده بود.»
این ادعاها میتوانند درست باشند. اما نمیتوانیم بگوییم همیشه مشکل در اجرا و کنترل است.
بالاخره برنامهریزان باید بپذیرند که علاوه بر اجرا و کنترل، خطا و اشتباه در خودِ برنامه ریزی هم میتواند یکی از علل شکست برنامه ریزی استراتژیک باشد.
به همین علت، در عنوان درس از تعبیرِ استراتژی هایی که مرده به دنیا میآیند استفاده کردهایم.
یعنی در این درس نمیخواهیم به خطاهای اجرای استراتژی و کنترل استراتژیک (که اتفاقاً مهم هم هستند) بپردازیم. بلکه میخواهیم به خطاهایی بپردازیم که باعث میشود برنامه استراتژیک، از همان نخستین روزی که روی کاغذ میآید، محکوم به شکست باشد.
دلایل شکست برنامه ریزی استراتژیک
مواردی که در ادامه میبینید، چندان پیچیده و شگفتانگیز نیستند. در واقع اگر خودتان هم وقت بگذارید و علل شکست خوردن استراتژی را فهرست کنید، به بسیاری از همین موارد اشاره خواهید کرد. اما به هر حال، قرار گرفتن آنها در یک جا در کنار یکدیگر میتواند تصویر بهتری از برنامه ریزی محکوم به شکست در ذهن شما ایجاد کند.
رسمی بودن بیش از حد فرایند برنامهریزی استراتژیک
گاهی اوقات، برنامهریزی استراتژیک به یک «مراسم» تبدیل میشود:
مراسمی که در روزهای مشخصی در سال (مثلاً پایان هر فصل یا ماه آخر هر سال) برگزار میشود؛
مراسمی که هر کس در آن، نقش و سمت مشخصی دارد و فقط میتواند در چارچوبی از پیشتعیینشده صحبت کند؛
مراسمی که در آن، صرفاً گزارشها و اعداد و ارقام مرور میشوند و سندهای قبلی، بر اساس این دادههای جدید، بهروز میشوند.
خروجی چنین «مراسم»هایی، به سختی میتواند یک استراتژی قدرتمند و اثرگذار باشد.
آنچه در عمل اتفاق میافتد، جلسهای شبیه جلسههای دیگر سازمان است که صرفاً عنوانی جدیتر و رسمیتر روی آن گذاشته شده است.
یک تغییر کلیدی در بازار، توسعه یک محصول جدید، یک دوراهی مهم برای مدیران ارشد، یک فرصت جدید برای همکاری، همه میتوانند به معنای نیاز به تدوین یا بازنگری برنامه استراتژیک باشند.
اما اگر بخواهیم منتظر بمانیم تا در مقاطع مشخص و طبق چارچوب متعارف به سراغ برنامهریزی برویم، قاعدتاً این لحظات کلیدی و سرنوشتساز، جایی در استراتژی شرکت پیدا نخواهند کرد.
طبیعی است که در چنین شرایطی، عدهای در شرکت به «کار کردن و تصمیم گرفتن» مشغول میشوند و عدهی دیگر هم، با «کاغذ سیاه کردن و استراتژی نوشتن» سرگرم خواهند شد.
دسترسی کامل به مجموعه درسهای استراتژی و تفکر استراتژیک برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت ویژهی متمم، علاوه بر دسترسی به این درسها، به درسهای متنوع دیگری نیز دسترسی خواهید داشت که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
شاید برایتان جالب باشد که بررسیهای ما نشان داده در میان دوستان متممی، کسانی که به استراتژی و تفکر استراتژیک علاقهمند بودهاند، برای مطالعهی درسهای زیر هم وقت گذاشتهاند:
مشاوره مدیریت | کوچینگ | کارآفرینی | کار تیمی | مدیریت تعارض
مدل ذهنی | تفکر سیستمی | تصمیم گیری | مدیریت منابع | گزارش نویسی
ارزش آفرینی | سیستمهای کنترل مدیریت | مدل کسب و کار | دیجیتال مارکتینگ
دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درسها)
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
تمرین و مشارکت در بحث
چه عوامل دیگری را میشناسید که ممکن است باعث شوند استراتژی از همان ابتدا (قبل از اجرا و پیاده سازی) محکوم به شکست باشد؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری استراتژی کسب و کار به شما پیشنهاد میکند:
- دوره مدیریت استراتژیک | آموزش استراتژی کسب و کار
- نکاتی که فقط یک مدیرعامل حرفه ای و باتجربه میداند
- رشته مدیریت استراتژیک و سرفصل های آن در دانشگاهها
- تاریخچه استراتژی و مدیریت استراتژیک
- جنگل استراتژی | مکاتب استراتژی از دیدگاه مینتزبرگ
- ذینفعان سازمان چه کسانی هستند؟ تئوری ذینفعان و تحلیل گروه های ذی نفع
- کاملترین تعریف استراتژی چیست؟
- گمشده در دریا | نکتهای مهم دربارهی ماهیت استراتژی
- استراتژی به زبان ساده | با مروری بر مقاله استراتژی چیست مایکل پورتر
- چشم انداز استراتژیک در سازمان و کسب و کار به چه معنا است؟
- منظور از «عزم استراتژیک / نیت استراتژیک» چیست؟
- بیانیه ماموریت چیست؟ (+ بررسی دو نمونه بیانیه ماموریت)
- ارزش های سازمانی | چرا بیانیه ارزش های سازمانی تدوین میشود؟
- تعریف مدیریت استراتژیک و تفاوت برنامه ریزی استراتژیک و مدیریت استراتژیک
- برنامه ریزی استراتژیک چیست و سند استراتژی چگونه تدوین میشود؟
- دلایل شکست برنامه ریزی استراتژیک | استراتژیهایی که مرده به دنیا میآیند
- سطوح استراتژی در سازمان | انواع استراتژی بر اساس لایهی سازمانی
- ایگور آنسوف | پدر استراتژی سازمانی و مدیریت استراتژیک
- منظور از واحد کسب و کار استراتژیک (SBU) چیست؟
- تجزیه و تحلیل محیط کسب و کار | تحلیل PESTEL چیست؟
- پنج نیروی رقابتی پورتر و تحلیل صنعت به کمک آنها
- تحلیل محیط داخلی سازمان | ارزیابی عوامل داخلی کسب و کار چگونه انجام میشود؟
- انواع استراتژی | گزینه های استراتژیک پیش روی یک کسب و کار چیست؟
- استراتژی رهبری هزینه | کاهش هزینه برای ایجاد مزیت رقابتی
- استراتژی تمایز | متمایز بودن به عنوان یک استراتژی رقابتی
- استراتژی تمرکز به عنوان یک استراتژی رقابتی
- معنی انحصار چیست؟ بازار انحصاری چه ویژگیهایی دارد؟
- مزیت رقابتی چیست و از چه راههایی ایجاد میشود؟
- ائتلاف استراتژیک (Strategic Alliance) یا اتحاد استراتژیک چیست؟
- تحلیل گروه های استراتژیک | ابزاری برای تحلیل ساختار صنعت
- تحلیل رقبا در کسب و کار | چگونه آنالیز رقبا را انجام دهیم؟
- مزیت پیشتاز بودن | آیا مزیت پیشگامی واقعیت دارد؟
- استراتژی ادغام افقی | مقدمهی تثبیت تدریجی صنایع
- توسعه کسب و کار و انتخاب استراتژی رشد | ماتریس آنسوف
- استراتژی ادغام عمودی کسب و کارها و مزایا و معایب آن
- تعریف مقیاس تولید | مفهوم صرفه جویی ناشی از مقیاس
- از تولید انبوه تا سفارشی سازی انبوه
- صرفه جویی ناشی از تنوع | چندمحصولی بودن به عنوان یک مزیت اقتصادی
- ماتریس BCG یا ماتریس بوستون چیست؟ (+ مثال و نحوه استفاده)
- کنیبالیزم | همجنس خواری در استراتژی، بازاریابی و فروش
- استراتژی Lock-in و نصب زنجیر به پای مشتری
- استراتژی افزایش سهم بازار یا افزایش سهم از کیف پول مشتری؟
- ویژگیهای یک پلتفرم موفق
- تحلیل استراتژیک صنعت شامل چه بخشهایی است؟
- استراتژی و محصولات و خدمات اسیرکننده
- مسئولیت اجتماعی شرکت چیست و به چه معناست؟
- سبزشویی | Greenwashing چیست و چرا انجام میشود؟
- نقشه استراتژی | ابزاری برای تعیین گامهای عملی در اجرای استراتژی
- مدل هفت S مکنزی چیست و چه میگوید؟
- کتاب چهار اصل اجرای استراتژی
- استراتژی برای کسب و کارهای کوچک به چه معناست؟
- گزارشهای مدیریتی | شش روند اصلی که آینده را شکل میدهند
- معرفی کتاب خردهروندها | روندهای کوچکی که تغییرات بزرگ اطراف ما را میسازند
- وابستگی به مسیر | اثرات بلندمدت انتخابهای کوتاهمدت
- تیم قرمز | تحلیل کسب و کار و جستجوی نقاط ضعف در رقابت
- گری همل کیست؟ (به همراه معرفی کتابهای گری همل)
- کتاب مزیت رقابتی ملل (مایکل پورتر)
- کتاب استراتژی رقابتی مایکل پورتر
- جیم کالینز (معرفی و زندگی نامه)
- کتاب مدیریت استراتژیک فرد آر دیوید
- بزرگان مدیریت استراتژیک
- کتاب ساخت ژاپن | آکیو موریتا و داستان رشد سونی
- معرفی کتاب استراتژی کارساز | علت عملی نشدن استراتژی کسب و کار چیست؟
- مایکل پورتر | از نظریهپردازان استراتژی رقابتی و مزیت رقابتی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : سامان عزیزی
همانطور كه همه ما انسانها در بسياري از زواياي شخصيت خودمان منحصر به فرد هستيم، سازمان ها هم در بسياري از موارد منحصر به فرد هستند و شرايط متفاوتي را تجربه ميكنند. پس براي تدوين هر نوع استراتژي ابتدا بايد دانش و شناخت نسبتاً جامعي از سازمان خود داشته باشيم و گرنه صرف استفاده از يك فرمول كه ديگران براي سازمان خود با شرايط متفاوت خود ساخته اند كمك موثري به ما نميكند.
طبيعتاً هر چه شناخت ما از سازمانمان بيشتر و عميق تر باشد ، استفاده از مدل هاي ذهني ديگر بهتر ميتواند به ما كمك كند.
به نظر من تقليد كوركورانه و سطحي از بهترين مدل ها،استراتژي ها و فرمول ها چيزي جز لاشه اي نيمه جان(اگر مرده نباشد!) براي ما به ارمغان نخواهد آورد