کتاب چهار اصل اجرای استراتژی

در دنیای استراتژی مقاله‌های متعددی با این مضمون نوشته شده‌اند که در بسیاری از شرکت‌ها، شکافی جدی میان تدوین استراتژی و اجرای استراتژی وجود دارد.

به عبارت دیگر، وقتی از برنامه ریزی استراتژیک و تدوین استراتژی حرف می‌زنیم، همه‌چیز خوب است و به نظر می‌رسد که مشکل چندانی در مشخص کردن استراتژی وجود ندارد.

اما وقتی به فاز اجرا می‌رسیم،‌ دردسرها شروع می‌شود و انواع چالش‌ها پیش روی ما قرار می‌گیرد.

تا کنون کتاب‌های فراوانی در زمینه‌ی اجرای استراتژی نوشته شده‌اند، اما بسیاری از آن‌ها خود جنبه‌ی تئوریک دارند و کمتر به دردسرهای واقعی اجرای استراتژی پرداخته‌اند.

کتاب چهار اصل اجرای استراتژی یا Four Disciplines of Strategic Execution از این نظر یک استثناء است و به همین علت،‌ در سراسر جهان از آن استقبال شده است.

نویسندگان این کتاب یعنی کریس مک‌چزنی (Chris McChesney)، شان کاوی (Sean Covey) و جیم هالینگ (Jim Huling) کوشیده‌اند چهار اصل کلیدی در اجرای استراتژی را با خوانندگان خود در میان بگذارند. اما به طرح کلیات این چهار اصل اکتفا نکرده‌اند به نحوه‌ی پیاده‌سازی این اصول نیز پرداخته‌اند.

اولین اصلی که نویسندگان به آن پرداخته‌اند، تعریف اهداف مطلقاً مهم یا Wildly Important Goals است. آن‌ها تأکید می‌کنند که وقتی تعداد هدف‌هایتان را زیاد می‌کنید، شانس دستیابی به آن‌ها را کاهش می‌دهید و در واقع می‌توان گفت داشتن هدف‌های متعدد، با نداشتن هدف چندان تفاوتی ندارد.

بنابراین از نظر نویسندگان کتاب چهار اصلی اجرای استراتژی، شما بعد از تدوین استراتژی، نهایتاً باید روی یک یا دو هدف کلیدی (WIG) تمرکز کنید و تمام سازمان خود را به شکلی بسیج کنید که در راستای تحقق آن اهداف قرار بگیرند.

آن‌ها معتقدند که با این کار، به عنوان یک مدیر در گردباد فعالیت‌های روزانه غرق نمی‌شوید و اقدام‌های مهم (Important) در سایه‌ی اقدام‌های فوری (Urgent) گم نمی‌شوند.

دومین اصلی که در کتاب به آن پرداخته شده، انتخاب شاخص‌های پیشرو به جای شاخص‌های تأخیری (Leading Indicators vs Lagging Indicators) است. احتمالاً به خاطر دارید که ما تفاوت این دو نوع شاخص را در درس سیستمهای کنترل مدیریت بیان کرده‌ایم (تفاوت شاخصهای پیشرو و تأخیری).

بسیاری از مدیران برنامه‌ی استراتژیک خود را روی شاخص‌های تأخیری می‌بندند (مثلاً فروش یا رشد سالانه یا حجم تولید). ایراد شاخص‌های تأخیری در این است که وقتی متوجه می‌شویم این شاخص‌ها محقق نشده‌اند،‌ دیگر کاری از دست‌مان برنمی‌آید و باید شکست خوردن برنامه را بپذیریم. این در حالی است که شاخص‌های پیشرو، معمولاً فرصت اصلاح را به ما می‌دهند و ما را غافل‌گیر نمی‌کنند.

سومین اصلی که در کتاب مورد اشاره قرار گرفته، طراحی و تعریف کارت امتیازدهی است. به این معنا که تک‌تک بخش‌های سازمان باید بدانند که تا چه حد توانسته‌اند شاخص‌های انتخاب‌شده را به اهداف تعیین‌شده نزدیک کنند. کارت امتیازدهی باید به صورت پیوسته و در تمام طول سال، قابل مشاهده و بررسی باشد و همه با دیدن آن، انرژی و انگیزه بگیرند و یا در صورت دور افتادن از اهداف، تلاش‌های خود را افزایش دهند.

آخرین اصل مطرح شده در کتاب، پاسخ‌گویی (Accountability) است. به این معنا که باید مشخص باشد در هر قلمرو و برای هر شاخص، چه کسانی مسئولند و باید پاسخ‌گو باشند و این پاسخ‌گویی به صورت آبشاری به تمام لایه‌های سازمان تسری پیدا کند.

یعنی مثلاً مدیر فروش بداند که باید نسبت به چه شاخص‌هایی پاسخ‌گو باشد و از سوی دیگر، خودش هم بتواند در لایه‌های پایین‌تر واحد خود، افراد را نسبت به سهمی که در تحقق شاخص‌ها دارند، پاسخ‌گو کند.

تمام کتاب چهار اصل اجرای استراتژی در همین چهار نکته خلاصه می‌شود. اما ویژگی کتاب، مثال‌های فراوان و توضیحات و حاشیه‌هایی است که در کنار هر یک از این نکات مطرح می‌کند و باعث می‌شود که این چهار اصل کاملاً برای مدیران جا بیفتد و شفاف شود.

کتاب برای چه کسانی مفید است؟

این کتاب مشخصاً برای مدیران و کسانی که مسئول اجرای استراتژی هستند نوشته شده است. بنابراین اگر در جایگاهی نیستید که اجرای استراتژی بر عهده‌ی شما باشد، احتمالاً کتاب برایتان جذاب نخواهد بود.

البته دو اصل اول کتاب (تعریف یک یا دو هدف کلیدی / انتخاب شاخص‌های پیشرو) می‌تواند در لایه‌ی کارشناسی هم مفید باشد. چون بسیاری از هدف‌گذاری‌های نادرستی که در سطح مدیریت انجام می‌شوند، ابتدا در لایه‌ی کارشناسی تعریف و توجیه شده‌اند. اگر کارشناسان یک مجموعه به خوبی با این اصول آشنا باشند، «ممکن است» بتوانند با مدیران خود چانه‌زنی بهتری انجام داده و آن‌ها را قانع کنند که اهداف و انتظارات خود را اصلاح کرده و تغییر دهند.

ترجمه کتاب چهار اصل استراتژی

کتاب چهار اصل استراتژی توسط آقای محمدحسین بیرامی ترجمه شده و به همت انتشارات دنیای اقتصاد به بازار عرضه شده است. خواندن نسخه‌ی ترجمه‌ی کتاب کمی دشوار است و به‌نظر می‌رسد که کتاب می‌تواند با یک مرحله ویرایش، روان‌تر بشود. چون بخشی از جملات فارسی، بسیار نزدیک به ساختار جمله‌های انگلیسی نوشته شده‌اند. اما هم‌چنان متن کتاب – با کمی تلاش و زحمت – قابل مطالعه است.

برای این‌که با سبک ترجمه‌ی کتاب بیشتر آشنا شوید، بخشی از کتاب را برایتان نقل می‌کنیم. در این بخش، در قالب یک مثال توضیح داده شده که چگونه باید به جای شاخص تأخیری به سراغ شاخص پیشرو برویم.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری استراتژی کسب و کار به شما پیشنهاد می‌کند: