دقیق ترین تعریف عزت نفس چیست؟
عزت نفس را می‌توانیم در کنار واژه‌هایی مثل عشق و آرامش و رشد قرار دهیم که همیشه و همه‌جا، در مورد آن‌ها و اهمیت‌شان صحبت می‌شود، اما وقتی می‌خواهیم به شکل دقیق تعریف‌شان کنیم، با مشکل مواجه می‌شویم.
این همان چیزی است که در زبان علم، به آن مفهوم پردازی می‌گویند. یعنی این‌که بتوانید دقیقاً بگویید یک مفهوم، چیست و مرز آن با مفاهیم دیگر در کجاست.
چنان‌که کریستوفر مراک در کتاب عزت نفس خود می‌گوید، ما هنوز به نقطه‌ای نرسیده‌ایم که اتفاق‌نظر قطعی بر روی تعریف عزت نفس وجود داشته باشد و بتوانیم به سادگی بگوییم که معنی عزت نفس چیست و عزت نفس یعنی چه (+).
اما جالب اینجاست که با همه‌ی ابهام‌ها و اختلاف‌نظرهایی که در تعریف عزت نفس وجود دارد، بر سر اهمیت عزت نفس اختلافی نیست.
مثلاً همه‌ی ما حس می‌کنیم که عزت نفس، به نوعی می‌تواند روی مواجهه‌ی ما با مشکلات زندگی، روبرو شدن با شکست‌ها، رفتار ما پس از پیروزی‌ها، شادمانی در زندگی، نحوه‌ی مدیریت تعارض، میزان انتقادپذیری، کیفیت روابط عواطفی و ده‌ها حوزه‌ی دیگر تأثیر بگذارد.
ما قصد نداریم در اینجا شما را با انبوه تعریف‌های متفاوت و بعضاً متعارض در زمینه‌ی عزت نفس گیج کنیم.
بنابراین در متمم، معیار خود را مدل دوبعدی کریستوفر مراک قرار می‌دهیم که با بعضی دیگر از کتاب‌های رایج در این حوزه (مثلاً کتاب شش ستون عزت نفس ناتانیل براندن) نیز همخوانی دارد.
اما قبل از آن باید به یک نکته‌ی مهم در تعریف عزت نفس اشاره کنیم:
افزایش عزت نفس یا کاهش عزت نفس به چه معناست؟
درست است که هنوز نگفته‌ایم که عزت نفس چیست، اما با همین حسی که الان نسبت به مفهوم عزت نفس دارید، به سوال‌های زیر فکر کنید:
دو سوال اول، یک تفاوت کلیدی با سوال سوم دارند.
در سوال اول و دوم، ما به عزت نفس لحظه‌ای اشاره داریم. اما در سوال سوم، عزت نفس را به عنوان یک صفت شخصیتی نسبتاً ثابت در نظر می‌گیریم.
بنابراین، همان‌طور که در نمودار بالا می‌بینید، عزت نفس ما در لحظات مختلف کم و زیاد می‌شود، اما در طول زمان، می‌توانیم متوسط عزت نفس را به عنوان یک «ویژگی» ببینیم و برای افزایش عزت نفس تلاش کنیم.
چنان‌که عزت نفس فرد الف، از عزت نفس فرد ب بیشتر است.
در زبان انگلیسی، تعبیر Baseline (پایه) را به کار می‌برند و می‌گویند: تمرین کنیم تا پایه‌ی عزت نفس خود را بالا ببریم (از حالت ب به سمت حالت الف حرکت کنیم).
تعریف عزت نفس چیست؟ مدل دوعاملی عزت نفس
همان‌طور که در ابتدای درس اشاره کردیم، پس از بررسی منابع مختلف و تعاریف مطرح شده در هر منبع، مدلی که ما در نهایت برای عزت نفس انتخاب کرده‌ایم، مدل دوعاملی است.
چند پرسش، و پاسخ آن‌ها
آیا عزت نفس انواع مختلف دارد و می‌توان از انواع عزت نفس حرف زد؟
اگر منظورتان تعریف های مختلف عزت نفس باشد، قطعاً تعریف های عزت نفس متعدد هستند. اما این‌که مثلاً بگوییم عزت نفس تحصیلی یا عزت نفس شغلی (چنان‌که برخی کتاب‌های تجاری به‌کار می‌برند) تعبیری علمی نیست.
آیا عزت نفس همان حرمت نفس است؟
اصطلاح حرمت نفس معادل احترام به خود یا Self-respect است و نمی‌توان آن را مترادف عزت نفس (Self-esteem) در نظر گرفت. اما احترام به خود، یکی از مولفه‌ها و زیرمجموعه‌های عزت نفس است و طبیعتاً احترامی که برای خودمان قائل هستیم، بر روی عزت نفس‌مان تأثیر دارد.
دسترسی کامل به مجموعه درس‌های عزت نفس برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت ویژه‌ی متمم، به درس‌های بسیار بیشتری نیز دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آن‌ها را در اینجا ببینید:
البته از میان درس‌ها و مطالب مطرح شده، ما فکر می‌کنیم شاید بهتر باشد ابتدا مطالعه‌ی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
چگونه شاد باشیم | مدیریت انگیزه
دوره MBA (مطالعه منظم درس‌های مدیریتی)
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری کارگاه آموزشی عزت نفس به شما پیشنهاد می‌کند:
- عزت نفس چیست؟ بررسی راهکارهای افزایش عزت نفس (نقشه راه درس)
- دقیق ترین تعریف عزت نفس چیست؟
- تعریف اعتماد به نفس چیست؟ تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس در چیست؟
- پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت
- هنگام گفتگو با خود، در خودتان هستید یا کنار خودتان؟
- نشانه های عزت نفس پایین | حساس بودن بیش از حد به حرف و نظر دیگران
- کمبود عزت نفس و آثار آن در رابطه عاطفی
- عوامل عزت نفس | چهار منبع اصلی عزت نفس چیست؟
- چالش ها، راهکارها و روشهای افزایش عزت نفس در محیط کار و زندگی
- حرف و نظر دیگران چقدر برایتان مهم است؟
- تفکیک تجربه ها به رویداد و احساس و تفسیر – از ضروریات افزایش عزت نفس
- برندسازی درونی | خودتان را یک چرخدنده نبینید!
- نقش پذیرش خویشتن در حفظ و افزایش عزت نفس
- نکتهای پیش از قضاوت کردن در مورد دیگران
- درباره اعتراف به اشتباه
- افزایش عزت نفس و هنر بازخورد گرفتن درست
- مسئولیت پذیری و نقش آن در افزایش عزت نفس
- افزایش عزت نفس از طریق توسعه مهارتها
- مهارت ابراز وجود و جرات ورزی (صراحت و قاطعیت)
- نکتهای درباره اصالت
- زندانی بدون دیوار | منفیگرایی می‌تواند کشنده باشد
- معرفی برنامه پنج هفتهای افزایش عزت نفس
- افزایش عزت نفس: هفتهی اول از برنامه پنج هفتهای
- افزایش عزت نفس: هفته دوم از برنامه پنج هفتهای
- ده صفت مثبت من – هفته سوم برنامه افزایش عزت نفس
- خطاهای من در ارزیابی خودم و نقش آن‌ها در کاهش عزت نفس (هفته چهارم)
- افزایش عزت نفس – مجموعه فایل های صوتی تحت عنوان مسیر اصلی
- فهرست خطاهای رایج در خودشناسی و تحلیل رویدادها
- مدیریت و نظارت دائمی بر عزت نفس (هفتهی آخر برنامه پنج هفتهای)
- کتاب‌های مرتبط با عزت نفس (مورد استفاده در طراحی دوره آموزش عزت نفس)
- کتاب روانشناسی عزت نفس | ناتانیل براندن
- کتاب عزت نفس | کریستوفر مراک
نویسنده‌ی دیدگاه : رضا حسام
همه ما آدم هایی میشناسیم که با وجود توانایی های کم، خودشون رو دوست دارند و برای خودشون ارزش قائل هستند، شاید زیبا نباشند، باهوش نباشند و توانایی زیادی ندارند، اما خودشون رو با ارزش میدونند و برای این ارزشمندی خیلی به محیط پیرامون خود رسمیت نمی بخشند یا حداقل حال خوبشون کمتر تابع تعریف و تمجید و سرزنش اطرافیانشونه، ممکنه به این آدم ها بگیم اعتماد به نفس کاذب دارند اما در واقع یه امنیت روانی دارند که البته ریشه این امنیت هم در تربیت و شکل بزرگ شدن اون ها در کودکیه
در مقابل افرادی هم هستند که توانایی های متعارف، و ارزشمندی های زیادی دارند اما با کوچکترین بازتابی از محیط، حالشون نسبت به خودشون تغییر میکنه، به عبارت دیگه ارزشمندی این دسته از افراد تابع قضاوت اطرافیان یا بهتر بگیم محیط اطرافشونه، که این نگاه و نگرش هم ریشه در شکل تربیتیه که در سن های خیلی پایینه و در جایی که یاد گرفته «به اندازه ای ارزشمنده که مفید باشه» و دائم برای ارزشمند دونستن خودش باید تواناییهاشو محک بزنه.
در حقیقت افرادی دسته اول ، عامل اول تعریف عزت نفس براشون مهمتره و دسته دوم که به «محیط» اعتنای بیشتری دارند عامل دوم تعریف عزت نفس رو ممکنه بیشتر بپسندند