دقیق ترین تعریف عزت نفس چیست؟

عزت نفس را میتوان در کنار واژههایی مثل عشق و آرامش و رشد قرار داد که همیشه و همه جا، در مورد آنها صحبت شده و همه بر روی اهمیت آنها اتفاقنظر دارند، اما به سادگی نمیتوان تعریف مشخصی را برای آنها در نظر گرفت.
با وجودی که مفهوم پردازیهای متعددی از عزت نفس انجام شده است، هنوز به نقطهای نرسیدهایم که اتفاق نظر قطعی بر روی تعریف عزت نفس وجود داشته باشد و بتوانیم به سادگی بگوییم که معی عزت نفس چیست و عزت نفس یعنی چه.
اما جالب اینجاست که با وجود تفاوت دیدگاهها، عموم صاحبنظران و محققان تاکید دارند که عزت نفس بر روی نحوه مواجههی ما با مشکلات زندگی، شکستها، پیروزیها و کیفیت روابط عاطفی تاثیر دارد.
با مراجعهای به منابع مختلف (مثلاً منبع یک، منبع دو، منبع سه) میتوان همهی تعریفهای مربوط به عزت نفس را به دو دستهی کلی تقسیم کرد.
دو نوع نگاه مختلف به عزت نفس:
- ارزیابیهای من از خودم (وقتی میکوشم با سیستم تحلیلی ذهن خودم، در مورد خودم قضاوت کنم)
- احساس من نسبت به خودم (وقتی قصد ندارم آن را دقیق بفهمم یا تحلیل کنم یا برای دیگران توضیح دهم)
مثلاً وقتی در ذهن خودم، توانمندیهای خودم را با سایر دوستان و همکارانم مقایسه میکنم و عموماً احساس میکنم که توانمندی بیشتر یا ارزشمندی نسبت به آنها ندارم، این شیوهی فکر کردن از نوع خودارزیابی است.
گاهی هم، حتی در خلوت خودم و حتی بدون فکر کردن به هر دلیل یا رویداد دیگری، حس خودم به خودم خوب نیست.
و این کمبود حس خوب، به صورت پیوسته یا طی مدت زمان طولانی باقی میماند.
این هم مصداقی از شکل دوم نگاه به مفهوم عزت نفس است.
کریستوفر مراک در کتاب خود در مورد عزت نفس، به نکتهی جالبی اشاره میکند:
وقتی میخواهیم علمی و دقیق برخورد کنیم و پرسشنامه طراحی کنیم و عزت نفس را اندازه گیری کنیم، احساس میکنیم تعریف اول، علمیتر است.
اما نمیتوانیم این مسئله را نادیده بگیریم که نگاه دوم، انسانیتر است.
چند پرسش، و پاسخ آنها
آیا عزت نفس انواع مختلف دارد و میتوان از انواع عزت نفس حرف زد؟
اگر منظورتان تعریف های مختلف عزت نفس باشد، قطعاً تعریف های عزت نفس متعدد هستند. اما در این حالت، اصطلاح انواع تعریف ها یا انواع مفهوم پردازی های عزت نفس به کار میرود. اما اینکه مثلاً بگوییم عزت نفس تحصیلی یا عزت نفس شغلی (چنانکه برخی کتابهای تجاری بهکار میبرند) تعبیری علمی نیست.
آیا عزت نفس همان حرمت نفس است؟
اصطلاح حرمت نفس معادل احترام به خود یا Self-respect است و نمیتوان آن را مترادف عزت نفس (Self-esteem) در نظر گرفت. اما احترام به خود، یکی از مولفهها و زیرمجموعههای عزت نفس است و طبیعتاً احترامی که برای خودمان قائل هستیم، بر روی عزت نفسمان تأثیر دارد.
دوست عزیز.
دسترسی کامل به این درس برای کاربران ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت به عنوان کاربر ویژهی متمم، علاوه بر دسترسی به این مطلب، به سایر بحثهای مرتبط با عزت نفس هم دسترسی پیدا میکنید.
همچنین با فعال کردن اشتراک ویژه به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنید که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
فهرست درسهای مختص کاربران ویژه متمم
البته از میان درسها و مطالب مطرح شده، ما فکر میکنیم شاید بهتر باشد ابتدا مطالعهی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
چگونه شاد باشیم | مدیریت انگیزه
دوره MBA (مطالعه منظم درسهای مدیریتی)
شما تاکنون در این بحث مشارکت نداشتهاید.
ترتیبی که گروه متمم برای خواندن مطالب سری کارگاه آموزشی عزت نفس به شما پیشنهاد میکند:
- شناسنامه درس کارگاه عزت نفس
- کتابهای مرتبط با عزت نفس و منابع مورد استفاده در تدوین کارگاه آموزش عزت نفس
- عزت نفس چیست؟ بررسی راهکارهای افزایش عزت نفس (نقشه راه درس)
- دقیق ترین تعریف عزت نفس چیست؟
- تعریف اعتماد به نفس چیست؟ تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس در چیست؟
- پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت
- هنگام گفتگو با خود، در خودتان هستید یا کنار خودتان؟
- چهار منبع اصلی عزت نفس
- نتایج کمبود عزت نفس (قسمت اول)
- کمبود اعتماد به نفس یکی از نتایج کمبود عزت نفس (قسمت دوم)
- کمبود عزت نفس و آثار آن در رابطه عاطفی
- چالش ها، راهکارها و روشهای افزایش عزت نفس در محیط کار و زندگی
- برندسازی درونی به عنوان یکی از روش های افزایش عزت نفس (قسمت اول)
- حرف و نظر دیگران چقدر برایتان مهم است؟
- احترام به فعالیت های ذهنی – بخشی از برندسازی درونی برای افزایش عزت نفس (۲)
- تفکیک تجربه ها به رویداد و احساس و تفسیر – از ضروریات افزایش عزت نفس
- نقش پذیرش خویشتن در حفظ و افزایش عزت نفس
- نکتهای پیش از قضاوت کردن در مورد دیگران
- افزایش عزت نفس و هنر بازخورد گرفتن درست
- مسئولیت پذیری و نقش آن در افزایش عزت نفس
- افزایش عزت نفس از طریق توسعه مهارتها
- مهارت ابراز وجود و جرات ورزی (صراحت و قاطعیت)
- نکتهای درباره اصالت
- معرفی برنامه پنج هفتهای افزایش عزت نفس
- افزایش عزت نفس: هفتهی اول از برنامه پنج هفتهای
- افزایش عزت نفس: هفته دوم از برنامه پنج هفتهای
- ده صفت مثبت من – هفته سوم برنامه افزایش عزت نفس
- خطاهای من در ارزیابی خودم و نقش آنها در کاهش عزت نفس (هفته چهارم)
- افزایش عزت نفس – مجموعه فایل های صوتی تحت عنوان مسیر اصلی
- فهرست خطاهای رایج در خودشناسی و تحلیل رویدادها
- مدیریت و نظارت دائمی بر عزت نفس (هفتهی آخر برنامه پنج هفتهای)
نویسندهی دیدگاه : رضا حسام
همه ما آدم هایی میشناسیم که با وجود توانایی های کم، خودشون رو دوست دارند و برای خودشون ارزش قائل هستند، شاید زیبا نباشند، باهوش نباشند و توانایی زیادی ندارند، اما خودشون رو با ارزش میدونند و برای این ارزشمندی خیلی به محیط پیرامون خود رسمیت نمی بخشند یا حداقل حال خوبشون کمتر تابع تعریف و تمجید و سرزنش اطرافیانشونه، ممکنه به این آدم ها بگیم اعتماد به نفس کاذب دارند اما در واقع یه امنیت روانی دارند که البته ریشه این امنیت هم در تربیت و شکل بزرگ شدن اون ها در کودکیه
در مقابل افرادی هم هستند که توانایی های متعارف، و ارزشمندی های زیادی دارند اما با کوچکترین بازتابی از محیط، حالشون نسبت به خودشون تغییر میکنه، به عبارت دیگه ارزشمندی این دسته از افراد تابع قضاوت اطرافیان یا بهتر بگیم محیط اطرافشونه، که این نگاه و نگرش هم ریشه در شکل تربیتیه که در سن های خیلی پایینه و در جایی که یاد گرفته «به اندازه ای ارزشمنده که مفید باشه» و دائم برای ارزشمند دونستن خودش باید تواناییهاشو محک بزنه.
در حقیقت افرادی دسته اول ، عامل اول تعریف عزت نفس براشون مهمتره و دسته دوم که به «محیط» اعتنای بیشتری دارند عامل دوم تعریف عزت نفس رو ممکنه بیشتر بپسندند