درباره اهمیت کتابهای قدیمی | چرا باید آن‌ها را بخوانیم؟

«یک کتاب جدید دربارهٔ … منتشر شده.» «در آخرین کتابی که دربارهٔ … منتشر شده، آمده است که …» «من همیشه کتاب‌های جدید حوزهٔ تخصصی‌ام را می‌خوانم.» «ما آخر هر ماه دور هم جمع می‌شویم و آخرین‌ کتاب‌هایی را که در زمینهٔ … منتشر شده مرور می‌کنیم.»

جدید بودن چه ویژگی‌های دیگری را برای شما تداعی می‌کند؟ یک کتاب جدید، نسبت به کتاب‌هایی که در سال‌های دورتر منتشر شده‌اند، چه ویژگی‌هایی دارد؟

بسیاری از ما مجموعه‌ای از صفت‌های خوب را به جدید بودن ربط می‌دهیم: اگر کتابی جدید است، احتمالاً اطلاعات دقیق‌تری در آن وجود دارد. اگر کتابی جدید است، احتمال این که در آن حرف‌های نادرست وجود داشته باشد کمتر است. خواندن کتابی جدید است، من را سریع‌تر به سطح دانش مورد نیازم نزدیک می‌کند. کتابی که جدید است، احتمالاً مطالب ارزشمندتری مطرح کرده است. خواندن کتاب‌های جدید یا اصطلاحاً کتاب‌های روز، من را باسوادتر جلوه می‌دهد.

اما آیا واقعاً چنین است؟ آیا همیشه خواندن کتاب‌های جدید، بهتر از کتاب‌های قدیمی است؟ آیا خواندن کتاب‌های جدید، ما را از خواندن کتاب‌های قدیمی‌تر بی‌نیاز می‌کند؟

قدیمی و جدید |‌ چالش کتاب‌های غیرداستانی

به نظر می‌رسد تفکیک کتاب‌ها به قدیمی و جدید، چالش کسانی باشد که با کتاب‌های غیرداستانی سر و کار دارند.

در میان علاقه‌مندان به ادبیات، شعر و داستان، کمتر با این نوع تقسیم‌بندی مواجه می‌شوید. هیچ‌کس از این که «بوف کور» یا «چشمهایش» را خوانده، حس بدی ندارد. کسی که «پیرمرد و دریا» یا «ابله» را می‌خواند، نسبت به کسی که «جزء از کل» خوانده، احساس عقب‌افتادگی نمی‌کند. حتی بسیاری از شیفتگان و دلدادگان شعر نو هم، برای خواندن اشعار کهن وقت می‌گذارند.

اما وقتی به قلمرو کتاب‌های غیرداستانی می‌رسیم، ماجرا فرق می‌کند:

این نوع دغدغه‌ها باعث می‌شود از خودمان بپرسیم: «آیا واقعاً وقت گذاشتن برای خواندن کتاب‌های قدیمی درست است؟»

همین که مطلبی را به «خواندن یا نخواندن کتاب‌های قدیمی» اختصاص داده‌ایم، کمک می‌کند که حدس بزنید متمم از خواندن کتاب‌های قدیمی دفاع می‌کند و این کار را مفید می‌داند. در ادامه برخی از این فواید خواندن کتاب‌های قدیمی را فهرست می‌کنیم. واضح است که مطالعهٔ این نوع کتاب‌ها با «اما و اگر‌»‌هایی هم همراه است که در پایان درس به آن‌ها می‌پردازیم.

از فشار اجتماعی و رسانه‌ای در انتخاب کتاب‌ها دور می‌شوید

وقتی فقط به دنبال مطالعهٔ کتاب‌های روز هستید، احتمالاً فشار درونی بیشتری برای همراه شدن با جریان‌های رسانه‌ای و فشارهای اجتماعی پیدا می‌کنید. دوستان خود را می‌بینید و از آن‌ها می‌شنوید: «آخرین کتاب مارک منسن را خوانده‌ای؟» «دیدی هراری یک کتاب جدید نوشته؟» «بالاخره آخرین کتاب نسیم طالب هم به فارسی ترجمه شد.»

هر یک از این سوال‌ها تلنگری است که به شما می‌گوید: باز هم یک کتاب را از دست دادی. باید زودتر در برنامه‌ات جایی برای این کتاب هم باز کنی. اگر این کتاب‌ها را نخوانده باشی، دیگر نمی‌توانی ادعا کنی به‌روز هستی. الان همه‌‌جا از این کتاب حرف می‌زنند.

شبکه‌های اجتماعی هم فضایی است که فشار مطالعهٔ کتاب‌های جدید را بیشتر می‌کند. به کسانی که در این شبکه‌ها کتاب معرفی می‌کنند و دربارهٔ کتاب حرف می‌زنند فکر کنید. بیشتر آن‌ها (یا تقریباً تمام‌شان) از شما پول نمی‌گیرند. از طرفی وقت زیادی برای تولید محتوا و #معرفی کتاب می‌گذارند. بیشتر این افراد، بلاگرها و اینفلوئنسرهای کتاب هستند (یا دوست دارند باشند) و به ناشران به عنوان بخشی از برنامهٔ اینفلوئنسر مارکتینگ  به سراغ آن‌ها می‌روند. پس طبیعتاً کتاب‌هایی را به شما معرفی می‌کنند که ناشران علاقه دارند شما آن‌ها را بخوانید.

واضح است که کتابخوانی و یادگیری فعالیت‌هایی بسیار شخصی است و کسی بهتر از خودتان نمی‌تواند نیازهایتان را تشخیص دهد. پس به هیچ وجه منطقی نیست اختیار خود را به شکل مطلق به دست ناشران بسپارید. البته که ناشر می‌تواند در فرایند انتخاب کتاب به شما کمک کند. اما به شرطی که ابتدا خودتان بدانید چه می‌خواهید و اینفلوئنسرهای کتاب، به شما جهت نداده باشد.

کسانی که «جدید بودن» را از فهرست معیارهای خود حذف کرده و «مفید بودن» را معیار انتخاب قرار می‌دهند، کمتر گرفتار این نوع فشار می‌شوند.

به منابع دست اول نزدیک‌تر می‌شوید

بنابراین بحث را می‌توانیم به این شکل جمع‌بندی کنیم که:

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مهارت یادگیری به شما پیشنهاد می‌کند: