ابراز وجود و مهارت جرات ورزی (صراحت و قاطعیت)
- بتوانند ابراز وجود یا جرأت ورزی را تعریف کنند.
- به خاطر بسپارند که ابراز وجود و جرأت ورزی، در مرز میان «رفتار انفعالی» و «رفتار تهاجمی» تعریف می‌شود.
- بتوانند بعضی از مصداق‌های جرأت ورزی را نام ببرند و در زندگی روزمره‌ی خود، ابراز وجود را تمرین کنند.
آیا تا به حال پیش آمده که یک نفر، در صف صندوق فروشگاه، بدون نوبت بیاید و جلوی شما بایستد و شما هم سکوت کنید و چیزی به او نگویید؟ آیا پیش آمده که به چنین فردی به تندی تذکر دهید و تذکر شما به دعوا و درگیری منتهی شود؟
آیا تا به حال پیش آمده که فردی در گفتار خود به شما توهین کند، دل‌تان بخواهد به او تذکر دهید، اما خجالت بکشید و از کنار توهین او بگذرید؟ آیا پیش آمده توهین کردن چنین افرادی، شما را خشمگین کند و برخورد بسیار تندی با آنها انجام دهید و درگیری لفظی بالا بگیرد؟
بینِ کوتاه آمدن (رفتار منفعلانه) و برخورد تهاجمی مرز باریکی وجود دارد و همه‌ی ما نیاز داریم که حرکت در میانه‌ی این دو را بدانیم و بلد باشیم.
این همان مهارتی است که از آن با عنوان Assertiveness یا مهارت ابراز وجود یا جرات مندی یا جرات ورزی یا خود ابرازی نام برده می‌شود.
مهارت ابراز وجود به چه معناست؟
ناتانیل براندن در کتاب روانشناسی عزت نفس مهارت ابراز وجود یا جرأت ورزی را چنین تعریف می‌کند:
جرأت ورزی یا ابراز وجود یعنی اینکه من به خواسته‌ها و نیازها و ارزش‌های خودم احترام بگذارم و به دنبال شیوه‌هایی باشم که آنها را به شکل مناسب ابراز کنم.
ریچارد راکوس به این تعریف، نکته‌ی دیگری را هم اضافه می‌کند (+): «ابراز نیازها و خواسته‌ها نباید به صورت تهاجمی باشد. بنابراین جرأت ورزی و صراحت و قاطعیت به این معناست که از برخورد منفعلانه فاصله بگیرید اما به رفتار تهاجمی هم نزدیک نشوید.»
فرض کنید هنگام سفارش غذا در یک رستوران، فردی که پشت صندوق ایستاده به شما اصرار می‌کند که سالاد آن رستوران را هم امتحان کنید. شما به او توضیح می‌دهید که سالاد نمی‌خواهید و او مجدداً اصرار می‌کند.
در نهایت می‌بینید که در ثبت سفارش، سالاد را هم برای شما ثبت کرده است.
روش انفعالی این است که هیچ چیز نگویید و رفتار او را تحمل کنید. شاید هم خودتان را توجیه کنید که: «اصلاً بهتر شد. سالاد را هم تست میکنم. شاید واقعاً سالاد خوبی باشد.»
روش تهاجمی این است که بر سر او فریاد بزنید و چند مرتبه هم مشت‌تان را روی میز بکوبید و به او یادآوری کنید که شما سالاد نمی‌خواهید.
اما جرأت‌ورزی و ابراز وجود این است که: با لحن آرام و محترمانه، به طرف مقابل یادآوری کنید که شما سالاد نمی‌خواسته‌اید و از او بخواهید که فیش قبلی را اصلاح کرده و فیش جدیدی صادر کند.
پس می‌توان گفت: ضعف در ابراز وجود به رفتاری انفعالی و افراط در ابراز وجود به رفتار تهاجمی تبدیل می‌شود:
اهمیت ابراز وجود و مهارت جرأت ورزی
در زمینه‌ی اهمیت مهارت ابراز وجود، مطالعات فراوانی انجام شده است (+). اما حتی بدون مراجعه به مطالعات و تحقیقات هم، به سادگی می‌توانید بعضی از دستاوردهای مهارت ابراز وجود را حدس بزنید.
قدرت ابراز وجود کمک می‌کند که در مذاکره موفق‌تر باشید؛ نه بگذارید که حق‌تان خورده شود و نه با برخورد تهاجمی، فضای مذاکره را ملتهب کنید.
ابراز وجود و جرأت مندی، همچنین باعث افزایش رضایت شغلی می‌شود؛ چون بسیاری از نارضایتی‌های ما، ناشی از موارد جزئی و کوچکی است که آنها را ابراز نکرده‌ایم و به اصطلاح، در خودمان ریخته‌ایم.
دسترسی کامل به مجموعه درس‌های عزت نفس برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
تعداد درس‌ها: ۳۷ عدد
دانشجویان این درس: ۱۱۶۲۹ نفر
تمرین‌های ثبت‌شده: ۱۱۷۸۲ مورد
با عضویت ویژه‌ی متمم، به درس‌های بسیار بیشتری نیز دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
البته از میان درس‌ها و مطالب مطرح شده، ما فکر می‌کنیم شاید بهتر باشد ابتدا مطالعه‌ی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
شخصیت شناسی | خودشناسی | تحلیل رفتار متقابل
حمایت اجتماعی | استرس | پرورش تسلط کلامی
کوچینگ | مهارت ارتباطی | مذاکره | فن بیان
چگونه شاد باشیم | مدیریت انگیزه | برنامه ریزی
دوره MBA (مطالعه منظم درس‌های مدیریتی)
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:
تمرین درس مهارت خود ابرازی
چه تجربه‌هایی دارید که به شما مهارت خود ابرازی را آموخته باشد؟ به این معنا که به سمت انفعال یا به سمت تهاجم حرکت کرده باشید و بعداً ببینید که می‌شد کمی هم بیشتر به سمت میانه حرکت کرد.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری کارگاه آموزشی عزت نفس به شما پیشنهاد می‌کند:
- عزت نفس چیست؟ بررسی راهکارهای افزایش عزت نفس (نقشه راه درس)
- دقیق ترین تعریف عزت نفس چیست؟
- تعریف اعتماد به نفس چیست؟ تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس در چیست؟
- پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت
- نشانه های عزت نفس پایین | حساس بودن بیش از حد به حرف و نظر دیگران
- کمبود عزت نفس و آثار آن در رابطه عاطفی
- عوامل عزت نفس | چهار منبع اصلی عزت نفس چیست؟
- چالش ها، راهکارها و روشهای افزایش عزت نفس در محیط کار و زندگی
- حرف و نظر دیگران چقدر برایتان مهم است؟
- افکار منفی | ذهن ما چگونه واقعیت را تحریف می‌کند؟
- هنگام گفتگو با خود، در مقابل خودتان هستید یا کنار خودتان؟
- تفکیک تجربه ها به رویداد و احساس و تفسیر – از ضروریات افزایش عزت نفس
- برندسازی درونی | خودتان را یک چرخدنده نبینید!
- نقش پذیرش خویشتن در حفظ و افزایش عزت نفس
- نکتهای پیش از قضاوت کردن در مورد دیگران
- درباره اعتراف به اشتباه
- افزایش عزت نفس و هنر بازخورد گرفتن درست
- مسئولیت پذیری و نقش آن در افزایش عزت نفس
- افزایش عزت نفس از طریق توسعه مهارتها
- ابراز وجود و مهارت جرات ورزی (صراحت و قاطعیت)
- پرسشنامه ابراز وجود (پرسشنامه قاطعیت راتوس)
- نکتهای درباره اصالت
- زندانی بدون دیوار | منفیگرایی میتواند کشنده باشد
- تأثیر استفاده از شبکه های اجتماعی بر عزت نفس
- اندازه گیری عزت نفس | در یک دقیقه ببینید وضعیت عزت نفس شما چگونه است
- معرفی برنامه پنج هفتهای افزایش عزت نفس
- افزایش عزت نفس: هفتهی اول از برنامه پنج هفتهای
- افزایش عزت نفس: هفته دوم از برنامه پنج هفتهای
- ده صفت مثبت من – هفته سوم برنامه افزایش عزت نفس
- خطاهای من در ارزیابی خودم و نقش آنها در کاهش عزت نفس (هفته چهارم)
- افزایش عزت نفس – مجموعه فایل های صوتی تحت عنوان مسیر اصلی
- مدیریت و نظارت دائمی بر عزت نفس (هفتهی آخر برنامه پنج هفتهای)
- جنبش عزت نفس و نقد آن | چه شد که عدهای مخالف بحث عزت نفس شدند؟
- کتابهای مرتبط با عزت نفس (مورد استفاده در طراحی دوره آموزش عزت نفس)
- کتاب روانشناسی عزت نفس | ناتانیل براندن
- کتاب عزت نفس | کریستوفر مراک
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبت‌نام | اطلاعات بیشتر فهرست درس‌های متمم
نویسنده‌ی دیدگاه : علیرضا امیری
پیشنوشت: اگر چه این درس به اثر ابراز وجود و تقویت این مهارت "درونی" میپردازد اما من به جنبه ی "بیرونی" آن و اثری که دیگران بر ابراز وجود ما (و عزت نفس ما) میگذارند پرداخته ام.
بعضی وقتا من شاهد این مسئله بودم که توی یه جمع، بعضی افراد هستن که قصد تخریب بقیه ی افراد رو دارن و با شوخی و کنایه و یا کوچک کردن وجود دیگران سعی دارن خودشون رو بزرگ جلوه بدن و یا دیگران رو در مقام "رفتار انفعالی" گیر بندازن تا کوچکتر از حد واقعیشون دیده بشن.
حالا اگه توی این شرایط، ما از این مهارت ابراز وجود استفاده نکنیم هم خود اون شخص و هم دیگرانی که حرفهای اونو میشنون، برداشت های اشتباهی میکنن و این باعث میشه که خودمون رو در معرض کاهش عزت نفس قرار بدیم.
مثلا طرف توی جمع درمیاد میگه: [علیرضا، تو همسن بابای من شدی، دیگه نمیخوای ازدواج کنی؟!]
یا درمیاد میگه: [عه! تو هنوز تو فلان شرکت، برای فلانی کار میکنی! اونجا فقط برای حمالی کردن خوبه!] و من در جواب میگم: [آره، فکر میکنم توی شرایط فعلی من، این شرکت مناسب ترین جاییه که من میتونم کار کنم و برای آینده م برنامه ریزی کنم].
بنظرم اینجاها لازمه تا محترمانه و ترجیحا با شوخی جواب اون فرد رو بدیم و همچنین بحث رو کش ندیم. چون کش دادن بحث هم میتونه مسیر گفتگو رو به سمت بی نزاکتی بکشونه و اون فرد با ادامه ی رفتارش سعی در دفاع از رفتار سابقش، و یا بی ظرفیت نشون دادن طرف مقابلش بربیاد و اینجا هم عزت نفسمون در معرض آسیب قرار میگیره.
من فکر میکنم اولا خودمون تا اونجایی که میتونیم به دیگران توی جمع حرفایی با تم و طعم کنایه و "بی مایه جلوه دادن دیگران" نزنیم و یا هر چیزی و هر کسی رو دستمایه ی شوخی و خنده برای دیگران قرار ندیم و یا "سؤالات تخریبی هدفدار" نپرسیم.
و دوما اگه کسی با ما چنین برخوردی داشت هم هنر بازخورد گرفتن درست رو خوب بکار بگیریم و هم سریع به این فکر کنیم که ما درون خودمون رو، به چه ویژگی ای میشناسیم (به برندسازی درونی مون فکر کنیم و اینکه در درون خودمون به چه چیزی اشتهار و اعتبار داریم) که سریع سراغ طیف دیگر یعنی "رفتار تهاجمی" نریم، و هم به بحث تفکیک تجربه ها به رویداد و احساس و تفسیر دقت کنیم. اینکه رویدادی که اتفاق افتاده آیا واقعا رویدادی در جهت کوچک کردن من بوده یا نه، برداشت احساسی و تفسیر من اشتباه بوده و طرف مقابل منظوری نداشته.
اینطوری میتونیم با یه بازخورد درست، در میان نیش و کنایه های سمی و تهاجمی -از یک سر طیف- و رکود و رخوت و رفتار انفعالی به خود گرفتن -در سر دیگر طیف-، زندگی مسالمت آمیزی با همنوعان تقریبا مهربان خود داشته باشیم و از عزت نفسمون بیشتر مراقبت کنیم.
یا حق.