دقیق ترین تعریف عزت نفس چیست؟

عزت نفس را میتوانیم در کنار واژههایی مثل عشق و آرامش و رشد قرار دهیم که همیشه و همهجا، در مورد آنها و اهمیتشان صحبت میشود، اما وقتی میخواهیم به شکل دقیق تعریفشان کنیم، با مشکل مواجه میشویم.
این همان چیزی است که در زبان علم، به آن مفهوم پردازی میگویند. یعنی اینکه بتوانید دقیقاً بگویید یک مفهوم، چیست و مرز آن با مفاهیم دیگر در کجاست.
چنانکه کریستوفر مراک در کتاب عزت نفس خود میگوید، ما هنوز به نقطهای نرسیدهایم که اتفاقنظر قطعی بر روی تعریف عزت نفس وجود داشته باشد و بتوانیم به سادگی بگوییم که معنی عزت نفس چیست و عزت نفس یعنی چه (+).
اما جالب اینجاست که با همهی ابهامها و اختلافنظرهایی که در تعریف عزت نفس وجود دارد، بر سر اهمیت عزت نفس اختلافی نیست.
مثلاً همهی ما حس میکنیم که عزت نفس، به نوعی میتواند روی مواجههی ما با مشکلات زندگی، روبرو شدن با شکستها، رفتار ما پس از پیروزیها، شادمانی در زندگی، نحوهی مدیریت تعارض، میزان انتقادپذیری، کیفیت روابط عاطفی و دهها حوزهی دیگر تأثیر بگذارد.
ما قصد نداریم در اینجا شما را با انبوه تعریفهای متفاوت و بعضاً متعارض در زمینهی عزت نفس گیج کنیم.
بنابراین در متمم، معیار خود را مدل دوبعدی کریستوفر مراک قرار میدهیم که با بعضی دیگر از کتابهای رایج در این حوزه (مثلاً کتاب شش ستون عزت نفس ناتانیل براندن) نیز همخوانی دارد.
اما قبل از آن باید به یک نکتهی مهم در تعریف عزت نفس اشاره کنیم:
افزایش عزت نفس یا کاهش عزت نفس به چه معناست؟
درست است که هنوز نگفتهایم که عزت نفس چیست، اما با همین حسی که الان نسبت به مفهوم عزت نفس دارید، به سوالهای زیر فکر کنید:
دو سوال اول، یک تفاوت کلیدی با سوال سوم دارند.
در سوال اول و دوم، ما به عزت نفس لحظهای اشاره داریم. اما در سوال سوم، عزت نفس را به عنوان یک صفت شخصیتی نسبتاً ثابت در نظر میگیریم.
بنابراین، همانطور که در نمودار بالا میبینید، عزت نفس ما در لحظات مختلف کم و زیاد میشود، اما در طول زمان، میتوانیم متوسط عزت نفس را به عنوان یک «ویژگی» ببینیم و برای افزایش عزت نفس تلاش کنیم.
چنانکه عزت نفس فرد الف، از عزت نفس فرد ب بیشتر است.
در زبان انگلیسی، تعبیر Baseline (پایه) را به کار میبرند و میگویند: تمرین کنیم تا پایهی عزت نفس خود را بالا ببریم (از حالت ب به سمت حالت الف حرکت کنیم).
تعریف عزت نفس چیست؟ مدل دوعاملی عزت نفس
همانطور که در ابتدای درس اشاره کردیم، پس از بررسی منابع مختلف و تعاریف مطرح شده در هر منبع، مدلی که ما در نهایت برای عزت نفس انتخاب کردهایم، مدل دوعاملی است.
پرسشهای متداول
آیا عزت نفس انواع مختلف دارد و میتوان از انواع عزت نفس حرف زد؟
اگر منظورتان تعریف های مختلف عزت نفس باشد، قطعاً تعریف های عزت نفس متعدد هستند. اما اینکه مثلاً بگوییم عزت نفس تحصیلی یا عزت نفس شغلی (چنانکه برخی کتابهای تجاری بهکار میبرند) تعبیری علمی نیست.
آیا عزت نفس همان حرمت نفس است؟
اصطلاح حرمت نفس معادل احترام به خود یا Self-respect است و نمیتوان آن را مترادف عزت نفس (Self-esteem) در نظر گرفت. اما احترام به خود، یکی از مولفهها و زیرمجموعههای عزت نفس است و طبیعتاً احترامی که برای خودمان قائل هستیم، بر روی عزت نفسمان تأثیر دارد.
متضاد عزت نفس چیست؟
برخی از افرادی که با مفهوم عزت نفس آشنا نیستند، اصطلاح «ذلت نفس» را به عنوان مخالف عزت نفس به کار میبرند. در حالی که عزت نفس یک ویژگی است که میتواند کم یا زیاد باشد، اما مخالف آن معنا ندارد. درست همانطور که قد یک ویژگی است و میتواند بلند یا کوتاه باشد. اما مخالفی برای آن قابل تعریف نیست. بنابراین درست این است که از اصطلاح «عزت نفس پایین» استفاده کنیم.
مخاطب دوره عزت نفس متمم چه کسانی هستند؟
همه میتوانند از مطالب دوره عزت نفس استفاده کنند. به شرط اینکه «با ارزش بودن» و به طور دقیقتر، «احساس ارزشمندی» یکی از دغدغههایشان باشد. فقط کافی است وقت و حوصله کافی داشته باشند و درسها را به ترتیب و تدریج بخوانند و تمرینهای پیشنهادی را انجام دهند.
چه درسها و مباحث دیگری با دوره عزت نفس مرتبط هستند؟
عزت نفس چند رکن اساسی دارد و همانطور که در طول بحث خواهید آموخت، بسیاری از مباحث مرتبط با توسعه فردی میتوانند مکمل درسهای افزایش عزت نفس باشند. اما به طور خاص پیشنهاد ما این است که همزمان با مطالعه درسهای عزت نفس، برای درسهای خودشناسی، شخصیت شناسی و مهارت ارتباطی هم در متمم وقت بگذارید.
منابع مورد استفاده در تدوین درسهای عزت نفس متمم چه هستند؟
متمم از بهترین و شناختهشدهترین کتابها و مقالات عزت نفس که توسط برترین محققان و دانشگاهها و موسسات آموزشی جهان منتشر شدهاند استفاده میکند. نام تمام این منابع و مقالات را هنگام مطالعه درسها خواهید دید.
هزینه دوره عزت نفس متمم چقدر است؟
شما میتوانید برای استفاده از درسها اشتراک ماهانه پرداخت کنید و بسته به مدت زمانی که نیاز دارید، از درسها استفاده کنید. ضمناً در مدت فعال بودن اشتراک، علاوه بر فروش به هزاران درس دیگر (از جمله خودشناسی، شخصیت شناسی، مهارت ارتباطی و مدیریت زمان) هم دسترسی دارید.
دسترسی کامل به این درس و ۴۰ درس دیگر دربارهٔ عزت نفس برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. تا کنون ۱۳۹۵۰ نفر از متممیها مجموعاً ۱۵۴۴۷ تمرین در درسهای عزت نفس ثبت کردهاند.
با عضویت ویژهٔ متمم علاوه بر این ۴۰ درس به هزاران درس دیگر از جمله درسهای زیر دسترسی خواهید داشت:
شخصیت شناسی | خودشناسی | تحلیل رفتار متقابل
حمایت اجتماعی | استرس | پرورش تسلط کلامی
کوچینگ | مهارت ارتباطی | مذاکره | فن بیان
چگونه شاد باشیم | مدیریت انگیزه | برنامه ریزی
دوره MBA (مطالعه منظم درسهای مدیریتی)
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری کارگاه آموزشی عزت نفس به شما پیشنهاد میکند:
- عزت نفس چیست؟ بررسی راهکارهای افزایش عزت نفس (نقشه راه درس)
- دقیق ترین تعریف عزت نفس چیست؟
- پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت
- تعریف اعتماد به نفس چیست؟ تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس در چیست؟
- پرسشنامه اعتماد به نفس | شاخص عمومی اعتماد به نفس + اعتماد به نفس اجتماعی
- راه های تقویت اعتماد به نفس چیست؟ | معرفی چهار منبع اصلی افزایش اعتماد به نفس
- نشانه های عزت نفس پایین | حساس بودن بیش از حد به حرف و نظر دیگران
- کمبود عزت نفس و آثار آن در رابطه عاطفی
- عوامل عزت نفس | چهار منبع اصلی عزت نفس چیست؟
- چالش ها، راهکارها و روشهای افزایش عزت نفس در محیط کار و زندگی
- حرف و نظر دیگران چقدر برایتان مهم است؟
- افکار منفی | ذهن ما چگونه واقعیت را تحریف میکند؟
- هنگام گفتگو با خود، در مقابل خودتان هستید یا کنار خودتان؟
- تفکیک تجربه ها به رویداد و احساس و تفسیر – از ضروریات افزایش عزت نفس
- برندسازی درونی | خودتان را یک چرخدنده نبینید!
- نقش پذیرش خویشتن در حفظ و افزایش عزت نفس
- نکتهای پیش از قضاوت کردن در مورد دیگران
- درباره اعتراف به اشتباه
- افزایش عزت نفس و هنر بازخورد گرفتن درست
- مسئولیت پذیری و نقش آن در افزایش عزت نفس
- افزایش عزت نفس از طریق توسعه مهارتها
- ابراز وجود و مهارت جرات ورزی (صراحت و قاطعیت)
- پرسشنامه ابراز وجود (تست راتوس)
- نکتهای درباره اصالت
- زندانی بدون دیوار | منفیگرایی میتواند کشنده باشد
- تأثیر استفاده از شبکه های اجتماعی بر عزت نفس
- اندازه گیری عزت نفس | در یک دقیقه ببینید وضعیت عزت نفس شما چگونه است
- معرفی برنامه پنج هفتهای افزایش عزت نفس
- افزایش عزت نفس: هفتهی اول از برنامه پنج هفتهای
- افزایش عزت نفس: هفته دوم از برنامه پنج هفتهای
- ده صفت مثبت من | هفته سوم برنامه افزایش عزت نفس
- خطاهای من در ارزیابی خودم و نقش آنها در کاهش عزت نفس (هفته چهارم)
- افزایش عزت نفس | فایل های صوتی (پادکست) محمدرضا شعبانعلی
- مدیریت و نظارت دائمی بر عزت نفس (هفتهی آخر برنامه پنج هفتهای)
- عزت نفس کودکان و نوجوانان
- جنبش عزت نفس و نقد آن | چه شد که عدهای مخالف بحث عزت نفس شدند؟
- چند کتاب در مورد عزت نفس
- کتاب روانشناسی عزت نفس (شش ستون عزت نفس) | ناتانیل براندن
- کتاب عزت نفس | کریستوفر مراک
- کارنامه شما در درس عزت نفس
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای آشنا شدن بیشتر با متمم به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کنید و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید.
توجه داشته باشید که خرید ششماهه و یکساله بهترتیب معادل ۲۰٪ و ۳۸٪ تخفیف (نسبت به خرید یکماهه) محسوب میشوند.برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
چرا باید خودم را موجود با ارزشمندی بدانم؟ وقتی از اولین روز که پا به این سیاره گذاشتم همه وجود من را شرطی پذیرفتند، اگر در محیط خانواده جوری که میخواهند نباشم و رفتار نکنم نه تنها تایید نخواهم شد بلکه به چیزی که هستم و اصالتم حمله میکنند و من را برای من بودن محکوم میکنند ، در محیط مدرسه وضعیت بدتر است و حتی از حداقل محبت موجود در خانه هم خبری نیست و حمله ها و مقایسه ها شدت بیشتری دارند، کم کم اجتماع و فرهنگ و مذهب هم وارد حوزه ی اگاهی ام میشوند و هر کدام با انتظارات بی پایانشان و اینکه چگونه باید باشم تا جامعه و خدا من را قبول کنند بر این وجود نحیف یورش میاورند و من دیگر مطمئن شده ام که وجودم سرشار از اشتباه و ویرانی و بدی است و بار گناهانم چقدر سنگین است و بقیه ی زندگیم را یا وقف این میکنم که هر روز ذره ای به محیط اطرافم ثابت کنم که خوب هستم و تبدیل به یک از خود گذشته ی در خدمت دیگران میشوم یا به طور کامل میپذیرم که بدم و در این بدی و تاریکی تا انتها پیش میروم .
حالا واقعا چرا باید خودم را ارزشمند بدانم ؟ وقتی نه تنها دست آورد قابل ارائه ای ندارم که حتی اگر داشتم هم باز هم جامعه انرا پس خواهد زد، بلکه به گذشته ای نگاه میکنم که با این همه مشقت و تلاش برای خوب بودن باز هم ویرانه ای به جا مانده . منشا ارزش اصیلی که باید در وجودم حس کنم از کجاست؟ ایا اینکه انسان هستم صرفا کافی است؟ اینکه قبل از امدن به این محیط روح پاک و خالصی بودم و از توهم هویت که مرا در بند کشیده باید رهایی یابم و حس ارزشمندیم را در بیرون از این وجود جستجو نکنم که نخواهم یافتش.
دیدگاهتان در این زمینه مرا یاری خواهد کرد .
سپاسگزارم
حس ارزشمندی یک مولفهٔ بسیار مهمی است که در شکل گیری آن خانواده و سپس مدرسه نقش بسیار مهمی دارند.
در بازهٔ سنی ۸ تا ۱۵ سالگی چه کسی هست که به این نوجوان بگوید خودت را دوست داشته باش؟! برای کاری که انجام دادهای ارزش قائل شو؟!
آیا خانواده یک قدم برای این حس ارزشمندی برداشتهاند؟
آیا نقاشیهای دوران کودکیمان را قاب گرفتهاند؟
آیا وقتی بند کفشمان را برای اولین بار خودمان با دستان کوچکمان بستهایم ما را تشویق کردهاند؟
انتظار یک کودک در آستانهٔ نوجوانی این است که خانوادهٔ او که زمانی آنها را خدایش تلقی میکرده از او حمایت کنند یا او را تشویق کنند
شاید باید بچه به تنهایی میفهمید که یتیم شو قبل از اینکه یتیمت کنند!
در حالی که نه تنها نبوده بلکه عکس آن صادق است
والدینی که به فرزند زیبایشان صفت چه قدر زشتی میدهند
والدینی که به فرزند توانمندشان صفت بی عرضه یا خنگ میدهند
والدینی که به فرزند خلاقشان صفت کودن میدهند
چرا؟ چون در یک مسئلهای که والدین در آن مهارت داشتهاند آن فرزند مهارتی نداشته و نمیتوانسته کار را به خوبی انجام دهد
وقتی پا در مدرسه میگذارد و هیکل مدرسه تمام قد ایستاده تا عزت نفس او را له کند
معلم، نمرهٔ امتحان ریاضیاش را با یک صفر به اصطلاح کلهگنده روی برگهٔ امتحانیاش میدهد و در جمع ۳۰ نفر از همسالانش به او نیشخند میزند و میگوید جلسهٔ بعدی با والدینت نیا کلاس!
و تمام این مسائل زمانی اتفاق میافتد که بچهٔ ۱۰ – ۱۵ ساله متمم ندارد که در کارگاه عزت نفس شرکت کند و بتواند خود را در مقابل این حملات بیرونی محافظت کند
این بچه بزرگ شده در آستانهٔ ۳۰ سالگی است و الان روزانه با خودش درگیر است که تو خوشگلی! تو خلاقی! تو مهارت خوبی داری! تو توانمندی و همچنان درگیر این مولفه هست و هست و شاید باشد و شاید نباشد
در پایان باز هم تشکر در بازسازی یک بچهٔ ۱۰ – ۱۵ ساله!
یک چیزی که احساس می کنم بسیار روی عزت نفس تاثیر گذار هست. بحث هدفمند بودن زندگی، وقتی شما هدفی برای زندگیتون داشته باشید. می توانید تلاش کنید و مهارت ها و توانمندی های در منباب اون یاد بگیرید و همینطور می تونید ارزش هایی تعریف کنید. بدون هدف انسان گیج و بی قرار و مسیر های مختلفی امتحان می کنه و به خاطر اینکه هدفی وجود نداره، انگیزه ای هم وجود نداره که با تمام مشکلات به پایان مسیر برسه. پس شکست میخوره یا رها می کنه. و این لوپ ادامه دار میشه و عزت نفس فرد هم در بعد توانمندی و هم در بعد ارزشمندی دچار مشکل میشه.