تاریخچه نظریه های تصمیم گیری در مدیریت

اگر تاریخچه نظریه های تصمیم گیری را مرور کنیم، می‌بینیم که در بخش زیادی از تاریخ زندگی انسان، بحث تصمیم گیری بیشتر از فرایند تصمیم گیری بر روی نتیجه تصمیم گیری تمرکز داشته است.

این را بهتر از هر کسی فالگیرها می‌دانسته‌اند و می‌دانند.

تاریخچه تصمیم گیری در هزاران سال گذشته، سرشار از فالگیرهایی است که به جای دیگران و برای دیگران تصمیم می‌گرفتند و هیچکس از آنها، علت تصمیم گیری و فرایند پیشگویی‌شان را نمی‌پرسید.

اگر چه در تاریخ بدنامی این نوع فال‌گیرها بیشتر برای اوراکل‌های معبد دلفی باقی مانده است، اما این سبک تصمیم گیری بر اساس پیش گویی، هزاران سال در سراسر نقاط کره زمین به شکل فراگیر رایج بوده است.

تصمیم گیری مشورتی، همزمان و حتی قبل از الگوی تصمیم گیری بر اساس فالگیری وجود داشته و تا امروز هم ادامه دارد.

در این شیوه، انسان‌ها اطلاعات مربوط به شرایط و وضعیت خود را در اختیار یک دوست یا کارشناس قرار می‌دهند و سپس از او می‌خواهند که در انتخاب یک گزینه مطلوب از میان گزینه های موجود به آنها کمک کند.

اگر چه نمی‌توان نقطه شروع مشخصی را برای این نگرش به تصمیم گیری تعیین کرد، اما شاید بتوان مطالعات و تحقیقات دنیل برنولی را به صورت قراردادی به عنوان آغاز سبک تصمیم گیری بر اساس آمار و اطلاعات فرض کرد.

دنیل برنولی، فیزیکدان و ریاضی‌دان سوییسی تبار هلندی، به بحث آمار و احتمال علاقه‌ی بسیار زیادی داشت و مطالعات او باعث شد که نگاه به تصمیم گیری از شکل کیفی (Qualitative) به شکل کمّی (Quantitative) تغییر کند.

درس روش های کمی در تصمیم گیری یا Quantitative Methods in Decision Making که هنوز هم در دانشگاه‌های دنیا تدریس می‌شود و در محیط کسب و کار هم کاربرد دارد، حاصل این نگرش به تصمیم گیری است.

هربرت سایمون برنده جایزه نوبل، در میانه های قرن بیستم، با مطرح کردن بحث Bounded Rationality یا عقلانیت محدود، دوران جدیدی را در نگاه به تصمیم گیری ایجاد کرد.

او به این نکته توجه کرد که انسان‌ها، ماشین‌هایی مکانیکی با ظرفیت نامحدود محاسباتی و تحلیلی نیستند که همیشه بتوانند بهترین گزینه موجود را انتخاب کنند.

انسان‌ها همین که به یک گزینه‌ی رضایتبخش برسند که احساس کنند کلیات مورد نظر آنها را تامین می‌کند، در تصمیم گیری متوقف می‌شوند.

پس به جای انسان عقلانی با میل به جستجوی بهترین و عاقلانه ترین گزینه بهتر است به انسانی با عقلانیت محدود در تلاش برای جستجوی یک گزینه‌ی دم دستی و البته رضایت بخش فکر کنیم.

گام بعدی در توسعه تصمیم گیری را بی‌تردید دنیل کانمن و تورسکی و ریچارد تیلر و سایر همکاران آنها برداشته‌اند.

کسانی که گاهی آنها را به عنوان دانشمندان تصمیم گیری شناختی و گاهی به عنوان دانشمندان رفتارگرا در تصمیم گیری می‌شنویم و می‌خوانیم.

آنها معتقد بودند و هستند که اگر انسان‌ها، خطاهای شناختی خودشان را بشناسند، می‌توانند تا حد زیادی بهتر تصمیم بگیرند.

در درس‌های تصمیم گیری و سایر درس‌های وابسته به آن، می‌کوشیم مفاهیم مطرح شده در این درس‌ را با هم مرور کنیم.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تصمیم گیری به شما پیشنهاد می‌کند: