Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Menu


آلاینده های محیطی | مفهوم «آلاینده» و «محیط» را گسترده‌تر ببینیم


آلاینده های محیطی

با شنیدن اصطلاح «آلاینده های محیطی» یاد چه چیزهایی می‌افتید؟ ماشین‌هایی که دود می‌‌کنند؟

گازهای منوکسیدکربن و دی‌اکسیدکربن که در اثر احتراق سوخت‌های فسیلی از اگزوز ماشین‌ها و دودکش کارخانه‌ها به هوا می‌رود؟ اثر گلخانه ای و گرمایش زمین؟ ذرات معلق حاصل از فرایندهای صنعتی؟ پسماندها و مواد سمّی که از فاضلاب کارخانجات و واحدهای صنعتی وارد آب‌های زیرزمینی می‌شوند؟ کودهایی که در مزارع و مواد شوینده‌ای که در خانه استفاده می‌کنیم؟

همهٔ این‌ها نمونه‌هایی از آلاینده‌های محیطی هستند و به سادگی می‌توان فهرست‌شان را طولانی‌تر کرد.

آیا تا به حال فکر کرده‌اید که ویژگی مشترک همهٔ آن‌ها – غیر از آلوده کردن محیط – چیست؟ از معدود استثناها که بگذریم، تقریباً همه‌شان پیامد جانبی یک محصول یا فرایند کارآمد هستند. یعنی یک کار، محصول، فرایند یا دستاورد مفید برای یک فرد یا گروه یا جامعه ایجاد شده و در ازاء آن هزینه‌هایی به محیط تحمیل شده‌ است:

◼️ مأموریت خودرو این است که ما را از خانه به محل کار (یا هر مقصد دیگر) برساند و این کار را به خوبی انجام می‌دهد. اما گازهای حاصل از احتراق داخل موتور، هوا را آلوده می‌کنند.

◼️ مأموریت مادهٔ شوینده این است که ظرف‌‌های ما را تمیز کند و این وظیفه را به خوبی انجام می‌دهد. اما در نهایت به سمت فاضلاب و آب‌های زیرزمینی می‌رود و آن‌ها را آلوده می‌کند.

◼️ کارخانه‌ها محصولات مورد نیازمان را تأمین می‌کنند و هم ما مشتریان را راضی و هم سهامداران‌شان را خوشحال می‌کنند. در عین حال، فضای تنفس ما را تنگ‌تر می‌کنند.

جالب این‌جاست که تا همین چند دهه قبل، حساسیت عمومی به این تأثیرات جانبی کمتر بود:

رانندگانی که خودروها را می‌راندند، و خانواده‌هایی که با خودرو به سفر می‌رفتند، همه‌جا و همه‌چیز را می‌دیدند، جز خروجی اگزوز که از پشت خودروشان خارج می‌شد.

زمانی که مردم به آلاینده‌های محیطی حساس‌تر شدند، طراحان، مهندسان و فعالان صنعت خودرو در پی چاره برآمدند و ایده‌های متعدد، یکی پس از دیگری پدیدار شد: از سیستم‌های الکترونیکی کنترل موتور (ECU) و سوپرشارژ و توربوشارژ و سایر سیستم‌ها و در ادامه، تلاش برای تغییر منبع انرژی خودروها.

آلاینده‌های دیگری که نمی‌بینیم…

خودتان را جای مهندسی بگذارید که چند دهه قبل مسئول طراحی موتور خودروها بود. اصلاً مسئله‌ای به اسم آلاینده برای او وجود نداشت. مهندس در آن زمان صرفاً به افزایش راندمان خودرو و احتراق کامل فکر می‌کرد و این دو لزوماً به معنای محدود شدن آلاینده‌ها نیست.

آیا ما جایی در زندگی یا کسب‌و‌کارمان، در نقش همان مهندسان هستیم؟ آیا ما هم در کارمان آلاینده‌هایی تولید می‌کنیم که چشم‌مان به رویشان بسته باشد و آن‌ها را جدی نگیریم؟

اگر ذهن‌مان در آنالوژی قوی باشد و چشم بینایی برای دیدن شباهت‌ها داشته باشیم، بسیاری از ما در همان موقعیت هستیم. این مثال را ببینید:

محدودیت در دسترسی کامل مجموعه تفکر سیستمی

دسترسی کامل به مجموعه درس‌های تفکر سیستمی برای اعضای  ویژه متمم در نظر گرفته شده است. با عضویت ویژه در متمم، علاوه بر دسترسی به مجموعه درس‌های تفکر سیستمی، به مجموعه گسترده‌تری از درس‌ها به شرح زیر نیز دسترسی پیدا خواهید کرد:

 فهرست درس‌های متمم

البته بررسی‌های آماری ما نشان داده که علاقه‌مندان به درس‌های تفکر سیستمی، از میان مجموعه درس‌های متمم به مطالعه‌ی درس‌های زیر بیشتر علاقه‌مند بوده‌اند:

  مدل ذهنی | تفکر استراتژیک | تفکر نقادانه

  کوچینگ | مشاوره مدیریت | استعدادیابی

  تصمیم گیری | حل مسئله | مدیریت زمان | یادگیری

گزینه‌ی دیگر هم پیگیری منظم مجموعه درس‌های دوره MBA متمم است.

اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:

تمرین و مشارکت در بحث

چه مثال دیگری از آلاینده محیطی به ذهن‌تان می‌رسد که بشود در کنار مثال‌های مطرح‌شده در این درس قرار داد؟ (چه در محیط کسب و کار و چه در زندگی فردی و فعالیت‌های اجتماعی).

آیا ایده‌ای برای کاستن از حجم این آلاینده‌ها دارید؟

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر سیستمی به شما پیشنهاد می‌کند:

سری مطالب حوزه تفکر سیستمی
 

برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)

متمم چیست و چه می‌کند؟ (+ دانلود فایل PDF معرفی متمم)
چه دوره هایی در متمم ارائه می‌شوند؟
هزینه ثبت‌نام در متمم چقدر است؟
آیا در متمم فایل‌های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟

۲۹ نظر برای آلاینده های محیطی | مفهوم «آلاینده» و «محیط» را گسترده‌تر ببینیم

    پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

    نویسنده‌ی دیدگاه : محمدرضا شعبانعلی

    یکی از آلاینده‌های محیطی بسیار جدی به نظرم نظام آموزشی و به‌طور خاص نظام آموزش دانشگاهیه.

    می‌دونیم که بخش قابل‌توجهی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در رشته‌ای غیر از رشته تخصصی‌شون فعالیت می‌کنند و این رو هم می‌دونیم که این مسئله مختص ایران نیست و تقریباً‌ جهانیه.

    سال ۲۰۱۳ در واشینگتون‌پست گزارشی بود که می‌گفت حدود یک‌چهارم فارغ‌التحصیلان آمریکایی در رشتهٔ‌ مرتبط خودشون مشغولند (+). اوایل ۲۰۲۴ هم در رسانه‌های آمریکایی می‌بینیم که اوضاع و احوال تغییر محسوسی نداشته (+).


    می‌دونم که معمولاً این‌طور توجیه می‌شه که دوران تحصیل دانشگاهی رو باید دورهٔ اجتماعی‌شدن و ورود به جامعه (socializing) در نظر گرفت. خودم هم جزو مدافعان این ایده هستم و به دوستانی که دانشگاه میرن پیشنهاد می‌کنم بیشتر به تعاملات اجتماعی توجه کنند تا درس‌ها. و در درس هم، بیشتر از «محتوا» به «روش» دقت کنند.

    این رو هم می‌دونم و می‌دونیم که جابه‌جایی بین‌رشته‌ای بسیار مولد بوده و بسیاری از اختراعات، اکتشافات و پیشرفت‌های بشر در رشته‌های مختلف توسط کسانی انجام شده که در اون رشته تخصص رسمی آکادمیک نداشته‌اند.


    اما این‌ها بیشتر از جنس «توجیه» هست. یعنی الان که سیستم بد کار کرده، ما داریم این‌طوری توضیحش می‌دیم.

    اگر یه سیستم آموزش تخصصی داره فارغ‌التحصیلانی تولید می‌کنه که از هر چهار نفرشون،‌ شاید یک یا دو نفر در زمینهٔ تخصصی‌شون دارن کار می‌کنن، دیگه کار از آلایندگی گذشته و رسماً داره زبالهٔ اجتماعی تولید می‌کنه (زباله رو در توصیف فارغ‌التحصیلان به کار نمی‌برم. در توصیف دانش‌و‌مهارتی به کار می‌برم که منتقل می‌شه و وقتی فرد فارغ‌التحصیل میشه، دور ریخته میشه).

    ‌‌
    من فکر می‌کنم یه تجربه ذهنی جالب اینه که:

    ۱- بپذیریم دانشگاه قرار نیست اولویت اولش آموزش «محتوای علمی» باشه. بلکه قراره فضایی برای اجتماعی شدن و بستری برای آموزش «روش علمی» و «اندیشیدن درست» باشه.

    ۲- بپذیریم که قرار نیست خیلی‌ها بعد از فارغ‌التحصیلی در رشتهٔ تخصصی که دارن درسش رو می‌خونن فعالیت کنند و این رو هم منفی و نکوهیده نبینیم.

    حالا این دو فرض رو که پذیرفتیم. بشینیم سرفصل‌های دانشگاهی و مهارت و دانش اساتید و حتی شیوهٔ آزمون گرفتن برای ورود به دانشگاه‌ها و رشته‌ها رو بازنگری کنیم. ببینیم دانشگاهی که پذیرفته دانشجویانش اومده‌ان که تعامل اجتماعی یاد بگیرن و با روش فکر کردن آشنا بشن و قرار نیست متعهد باشن که در همون رشته فعالیت کنن، بهتره چی یاد بگیرن. چه‌جوری یاد بگیرن. چه کسانی استادشون باشن و روش امتحان گرفتن و ارزیابی چه‌جوری باشه.

    به نظرم این‌طوری دانشگاه‌ها که دارن منابع ارزشمند جامعه رو می‌سوزونند (وقت نسل جوان، بودجه دولتی / پول دانشجوها و خانواده‌ها و امید به آینده‌ای که یک نسل با خودش به دانشگاه میاره) احتمالاً به شکل کارآمدتری فعالیت خواهند کرد.

     
    تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
    .