چگونه کتاب بخوانیم؟ راهنمای مورتیمر آدلر برای کتاب خواندن
تذکر: این مطلب به معرفی کتاب چگونه کتاب بخوانیم اختصاص دارد. اگر شما در جستجوی این کتاب مشخص نبودهاید و میخواهید توصیه هایی برای کتابخوانی بخوانید، پیشنهاد میکنیم به درس توصیه هایی برای کتابخوانی سر بزنید.
چند سال پیش، در نخستین ماههای راهاندازی متمم، یکی از دوستانی که با معرفی دوستی دیگر به جمع متممیها وارد شده بود، برای ما ایمیلی ارسال کرد و در آن، این پیشنهاد را مطرح کرد که حتماً مطالبی دربارهی کتابخوانی منتشر کنیم.
ما هم البته به شکلها و بهانههای مختلف دربارهی مطالعه کتاب صحبت کردهایم.
وقتی نخستین بار کتابِ ۴۵۰ صفحهایِ مورتیمر آدلر با عنوان چگونه کتاب بخوانیم روی میز متمم قرار گرفت، همه در سکوت لبخندی زدند و مشخص بود که به چه چیزی فکر میکنند: اینکه چنین دغدغهای چقدر قدیمی است و چه جالب کسانی مثل آدلر برای پاسخ به آن وقت گذاشتهاند.
مستقل از اینکه چه معنایی از واژهی کلاسیک در ذهنتان باشد، باز همچنان میتوانید چگونه کتاب بخوانیم را یک کتاب کلاسیک بدانید.
این کتاب، از یک سو شناختهشدهترین مرجع کتابخوانی است و اگر به کسی بگویید که تنها یک کتاب، دربارهی روش کتابخوانی به شما معرفی کند، به احتمال زیاد همین کتاب مورتیمر آدلر را معرفی خواهد کرد.
اما از نظر قدمت هم، کتاب چگونه کتاب بخوانیم در ردهی کتابهای کلاسیک قرار میگیرد.
نسخهی اول آن در سالهای ۱۹۴۰ منتشر شده و عبارتِ Revised & Updated که روی جلد نسخهی جدید نقش بسته، مربوط به ویرایش سال ۱۹۷۲ است.
به عبارت دیگر، اکنون نزدیک به نیم قرن است که چگونه کتاب بخوانیم بهروز نشده و البته همچنان مورد استقبال و استناد و اشاره قرار میگیرد.
راهنمای مطالعه اثربخش
میتوان گفت چگونه کتاب بخوانیم (How to Read a Book) راهنمایی برای مطالعهی اثربخشتر است.
نویسندگان (مورتیمر آدلر و چارلز وَن دُرِن) مخاطبِ خود را افرادِ بیعلاقه به کتاب و کتابخوانی در نظر نگرفتهاند.
بلکه خوانندهی خود را کسی فرض کردهاند که اهل کتاب و کتابخوانی است و هیچ مشکلی با خواندن و زیاد خواندن ندارد؛ اما میخواهد هنگام خواندن، توشهی بیشتر و بهتری برگیرد و دستاوردهای بیشتر و عمیقتری از مطالعهی کتاب، برایش حاصل شود.
آنها به هدفهای متنوعی که خواننده ممکن است از خواندن یک کتاب داشته باشد فکر کردهاند و برای هر کدام، توصیهها و راهکارهایی را ارائه کردهاند.
خواندن معمولی و سطحیِ کتاب از ابتدا تا انتها، مرور سریع کتاب برای تصمیم گیری دربارهی خریدن و خواندن آن و نیز تلفیق اطلاعات کتابهای مختلف برای رسیدن به یک دیدگاه و نگرش کلیتر – و احتمالاً متفاوت با آنچه در تک تکِ کتابها گفته شده – از جمله مواردی است که در این کتاب مورد توجه نویسندگان بوده است.
اما بخش قابلتوجهی از کتاب، به خواندن تحلیلی (Analytical Reading) اختصاص یافته است. خواندنی که با هدفِ توسعهی نگرش و افزایش عمقِ درک و فهم ما انجام میشود.
نترسید و کتابهای کمی دشوار را انتخاب کنید
طبیعتاً نمیتوان انتظار داشت چنین کتابی با حجم گستردهای از توصیههای متنوع، در حد یک یا چند نکته خلاصه شود.
اما یکی از نکات کتاب، آنقدر ارزش دارد که مناسب است در اینجا به آن اشاره کنیم:
نویسندگان تأکید میکنند که وقتی با هدفِ خواندن تحلیلی به سراغ کتابها میروید، کتابهایی را انتخاب کنید که کمی از سطح درک و آگاهی شما بالاتر باشند.
آنها تأکید میکنند که اگر قرار باشد کتابی را انتخاب کنیم که همهی نکات و توضیحات آن به سادگی قابل درک باشد، احتمالاً در مقابل وقتی که برای خواندنش صرف میکنیم، دستاورد چندانی نخواهیم داشت.
البته واضح است که خواندن کتابی که سطح آن کمی از ما بالاتر است، ممکن است زمانبَر و کمی کُندتر باشد و فشار ذهنی بیشتری هم به ما وارد کند.
اما اگر هدف ما از کتابخوانی، توسعهی نگرش و عمق بخشیدن به دانش باشد، این شیوهی انتخاب کتاب، اثربخشتر خواهد بود.
چالشهای خواندن یک کتاب قدیمی در عصر جدید
وقتی به سراغ این کتاب میروید، باید در ابتدا سطحِ انتظارات خود را تعدیل کنید.
فراموش نکنید که حداقل دو انقلاب بزرگ بعد از آخرین ویرایش این کتاب روی داده است: انقلاب شناختی و انقلاب دیجیتال.
آنچه ما به عنوان روانشناسی شناختی آموختهایم و میدانیم، مربوط به دهههای اخیر است و در زمان نگارش کتاب، اطلاعات کمتری از عملکرد مغز در دست بود.
به همین علت، در مقایسه با کتابهای امروزی – و احتمالاً انتظارِ شما از کتابی با عنوانِ راهنمای خواندن کتابها – ارجاعات چندانی به مقالات و مطالعات نمیبینیم.
به عبارت دیگر، کتاب را باید بیشتر یک نسخهی تجربی برای کتابخوانی در نظر بگیرید. البته نویسندگان، افرادی آشنا به علم و تحقیق هستند و اگر دانش زمان خودشان را معیار قرار دهید، عمقِنظر و تعهدِ علمیشان را به خوبی حس خواهید کرد.
انقلاب دیجیتال هم تحولات بسیاری در ابزارها و روشهای کتابخوانی ایجاد کرده که همهی ما با آنها آشنا هستیم و تنها به عنوان یک نمونه، بحث مقایسهی یادداشت برداری دیجیتال و کاغذی را در متمم مطرح کردهایم.
طبیعتاً نویسندگانِ کتابی که نزدیک به نیم قرن از انتشار آن میگذرد، حتی نمیتوانستهاند ابزارهای امروزی ما را در ذهن خود تصور کنند و این مسئلهای است که به خوبی در مطالعهی بخشهایی از کتاب (خصوصاً در جاهایی که بحث مراجعه به کتابهای مرجع مطرح میشود) آن را حس خواهید کرد.
اما همین که این کتاب در سایت آمازون – که طبیعتاً همهی کاربران آن دنیای دیجیتال را به خوبی تجربه کردهاند – امتیاز ۴.۳ از ۵ را به دست آورده، میتواند ارزشمند بودن حاصل زحمت نویسندگان آن را به خوبی نشان دهد.
ترجمه کتاب مورتیمر آدلر به فارسی
چگونه کتاب بخوانیم توسط محمد صراف تهرانی به فارسی ترجمه شده و توسط به نشر (وابسته به آستان قدس رضوی) به بازار عرضه شده است.
هم متن ترجمه بسیار روان است و هم ناشر، نهایت تلاش خود را برای چاپ شکیل و با کیفیت آن بهکار گرفته است.
شاید تنها نقدی که بتوان مطرح کرد این است که در انتهای نسخهی انگلیسی، پیوستی وجود دارد که در آن، ۱۳۷ کتاب به انتخاب نویسندگان معرفی شده است.
کتابهایی که از نظر نویسندگان، فراتر از کتابهای روزمره هستند و مطالعهی آنها میتواند به افزایش عمقِ نگرش ما کمک کند.
با وجودی که بسیاری از این کتابها به فارسی ترجمه شدهاند و ارائهی این فهرست میتوانست بسیار مفید باشد، اما در ترجمهی فارسی – لااقل در نسخهای که در اختیار متمم است – این پیوست منتشر نشده است.
برخی از کتابهای کافکا (محاکمه و قصر) ، تعدادی از کتابهای ژان پل سارتر (از جمله تهوع)، عناوینی از تولستوی (از جمله جنگ و صلح و نیز آنا کارنینا) و کتابهای نیوتن، ولتر، ماکیاولی، فرانسیس بیکن، ارسطو، دانته، داروین، داستایوفسکی، مایکل فارادی و هنری فیلدینگ از جمله کتابهایی هستند که در این فهرست مورد اشاره قرار گرفتهاند.
[ لینک مرتبط: دانلود فایل PDF خلاصه کتاب مورتیمر آدلر (چهار صفحه – انگلیسی) ]
پیشنهاد | کتاب از کتاب
در کتاب «از کتاب» محمدرضا شعبانعلی به تفصیل به مباحث متنوع مربوط به کتاب و کتابخوانی صحبت کرده است.
از جمله سوالاتی که در این کتاب به آنها پاسخ داده شده میتوان به این موارد اشاره کرد: «چرا کتاب بخوانیم؟» «چرا کتاب نمیخوانیم» «چگونه کتاب بخوانیم که اثربخشی مطالعه و میزان یادگیریمان بیشتر باشد؟» «تندخوانی خوب است یا بد؟» «چه کتابهایی بخوانیم؟» «از کجا بفهمیم چه کتابهایی نامناسبند؟» «چگونه عادت کتابخوانی را در خود تقویت کنیم؟»
مجموع این بحثها به کتابی ۴۰۰ صفحهای تبدیل شده است. شاید چنین حجمی برای کتابی دربارهٔ کتابخوانی به نظر زیاد برسد. یا این سوال در ذهن شکل بگیرد که کسی که میتواند یک کتاب ۴۰۰ صفحهای بخواند، دیگر مسئلهی کتاب و کتابخوانی برایش حل شده و به اندازهٔ کافی با کتاب مأنوس است.
اما حاشیهها، جزئیات، پژوهشها، نکتهها و تکنیکهای فراوانی در این بحث وجود دارد که در کمتر از این حجم عملاً نمیتوان همهٔ آنها را بررسی کرد. توضیحات بیشتر دربارهٔ «از کتاب» را میتوانید در صفحهٔ اختصاصی آن بخوانید:
پیشنهاد | دوره آموزشی صوتی روش صحیح مطالعه کتاب
اگر مطالعه کردن برای شما یک کار جدی است و دوست دارید در مورد کتاب و کتابخوانی بیشتر بدانید، احتمالاً فایل صوتی راهنمای خریدن و خواندن کتاب (به روایت محمدرضا شعبانعلی) میتواند برایتان مفید باشد. در این فایل صوتی درباره کتاب و مفهوم آن، انواع کتاب برای مطالعه و انتخاب کتاب (با تأکید بر کتابهای غیرداستانی) و نیز اعمیت کتاب و کتابخوانی به زبان ساده صحبت شده است.
شناخت و انتخاب ناشر کتاب، آشنایی با انواع نویسندگان، تشخیص کتابهای مفید برای خواندن، روشهای درست و نادرست مطالعه کتاب و تکنیکهای مطالعه و علامتگذاری و یادداشت برداری از جمله موضوعاتی هستند که در این فایل صوتی مطرح شدهاند.
این فایل صوتی برای مخاطبانی تهیه شده که میخواهند کتابخوانی را به بخشی از سبک زندگی خود تبدیل کنند و اثربخشی مطالعه خود را بالا ببرند و در یک کلام، به یک کتابخوان حرفه ای تبدیل شوند.
مجموعهٔ «کتابهای دربارهٔ کتاب» در متمم:
- معرفی کتاب پرنده به پرنده | حرفهای آن لاموت برای نویسندگان نوقلم
- دنیای ذهنی یک نویسنده | بریدههایی از کتاب یادداشت های روزانه ویرجینیا وولف
- در ستایش ادبیات | گزیدهای از حرفهای ماریو بارگاس یوسا
- کتاب «از کتاب» | نوشتهٔ محمدرضا شعبانعلی
- بریدههایی از کتاب برچیدن کتابخانهام | آلبرتو مانگل
- معرفی کتاب خود نوشتن | کتابی درباره نویسندگی از احمد اخوت
- کتاب جهان مکتوب | چگونه ادبیات به تاریخ شکل داد؟
- نوشتن سفرنامه | چگونه می نویسم؟ | هفت روش از هفت سفرنامه نویس معاصر
- در کتابخانه شخصی شما چه خبر است؟
- چگونه کتاب بخوانیم؟ راهنمای مورتیمر آدلر برای کتاب خواندن
چند تذکر درباره بخش معرفی کتاب
متمم سایت فروش کتاب نیست. و جز کتاب «از کتاب» محمدرضا شعبانعلی - که خود متمم آن را منتشر کرده - صرفاً به معرفی، بررسی و نقد کتاب میپردازد.
صِرف معرفی کتاب در متمم لزوماً به معنای تأیید محتوای آن کتاب نیست. پس حتماً متن معرفی را کامل بخوانید. ممکن است نقاط ضعف برخی کتابها پررنکتر از نقاط قوتشان باشد.
معرفی کتاب در متمم لزوماً به این معنا نیست که آن کتاب جزو منابع تدوین درسها بوده است (مگر این که صریحاً به این نکته اشاره شده باشد). در باقی موارد صرفاً ممکن است با هدفی مشخص (نقل یک مطلب از کتاب، نقد کتاب، آشنایی با نویسنده و ...) به کتاب اشاره شده باشد.
متمم برای معرفی کتابها هیچ نوع هزینهای دریافت نمیکند و صرفاً اهداف آموزشی خود را مد نظر قرار میدهد.بنابراین اگر ناشر هستید و کتابی در متمم معرفی شده، کتاب مرتبط دیگری را که در آن حوزه ترجمه یا تألیف کردهاید (یا اگر ترجمه دیگری از همان کتاب را عرضه کردهاید) در کامنتها معرفی کنید. متمم ممکن است بعد از بررسی کتاب را به متن بیفزاید یا معرفی آن را در قالب مطلبی مستقل منتشر کند.
دستهبندی موضوعی کتاب های مدیریت
دستهبندی کتاب های روانشناسی و توسعه فردی
فهرست کامل کتاب های روانشناسی | نقد و خلاصه کتاب
کتابهایی در مورد یادگیری و مدل ذهنی
چند کتاب درباره بهبود مهارت های ارتباطی
مطالب، فایلها و کتابهای مربوط به کتابخوانی
خرید کتاب از کتاب نوشته محمدرضا شعبانعلی
راهنمای خواندن و خریدن کتاب (فایل صوتی)
کتابخوانی | چگونه کتابخوان شویم؟
فهرست کتابهای پیشنهادی برای ترجمه
پاراگراف فارسی | جملات منتخب کتابها
دوست عزیز.
شما با عضویت رایگان به عنوان کاربر آزاد متمم (صرفاً با تعیین نام کاربری و کلمهی عبور) میتوانید به حدود نیمی از چند هزار درس متمم دسترسی داشته باشید.
همچنین در صورت تمایل، با پرداخت هزینه عضویت، به همهی درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. فهرست برخی از درسهای مختص کاربران ویژه متمم را نیز میتوانید در اینجا ببینید:
فهرست درسهای مختص کاربران ویژه متمم
از میان درسهایی که در فهرست بالا آمده است، درسهای زیر از جمله پرطرفدارترین موضوعات هستند:
دوره MBA | مذاکره | کوچینگ | توسعه فردی
فنون مذاکره | تصمیم گیری | مشاوره مدیریت
تحلیل رفتار متقابل | تسلط کلامی | افزایش عزت نفس
چگونه شاد باشیم | هوش هیجانی | رابطه عاطفی
خودشناسی | شخصیت شناسی | پرورش کودکان هوشمندتر
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مهارت یادگیری به شما پیشنهاد میکند:
- مهارت یادگیری، تکنیکها و روشهای یادگیری بهتر
- روشهای نادرست متممخوانی!
- سواد چیست؟ | تعریف سواد از نظر یونسکو
- هدف گذاری و تنظیم لیست اهداف در یادگیری (+ نمونه هدف گذاری)
- آیا آموزش الکترونیکی و روشهای یادگیری الکترونیکی مناسب شماست؟
- فایل صوتی آموزشی | مقدمهای بر مهارت یادگیری
- فایل صوتی درباره مهارت یادگیری | چند نکته درباره تکنیکهای یادگیری
- یادگیری تطبیقی | فایل صوتی آموزشی
- فایل صوتی مهارت یادگیری | اهمیت کند کردن سرعت یادگیری
- یادگیری کریستالی | دانلود فایل صوتی دربارهٔ مهارت یادگیری
- مثال یادگیری کریستالی | فایل صوتی درباره ماجرای دروغ و فریب
- آیزاک آسیموف | تمرین یادگیری کریستالی
- آنتوان دو سنت اگزوپری | تمرین یادگیری کریستالی
- بهترین معلم ریاضی کیست؟
- تعریف منحنی یادگیری چیست و برای ما چه کاربردی دارد؟
- کتابخوانی و توصیه هایی برای آن | چگونه کتابخوان شویم؟
- انواع منابع و طبقه بندی منابع اطلاعاتی | از منابع دست اول تا خروجی هوش مصنوعی مولد
- درباره اهمیت کتاب | بخشی از متن کتاب آهنگ افلاک نوشته کارل سیگن
- گروه کتابخوانی | برای کتابخوانی گروهی چه قوانینی بگذاریم؟
- چگونه کتاب بخوانیم؟ راهنمای مورتیمر آدلر برای کتاب خواندن
- درباره اهمیت کتابهای قدیمی | چرا باید آنها را بخوانیم؟
- کتاب های پرفروش | آیا پرفروش ترین کتاب های جهان لزوماً بهترین کتابهای حوزهٔ خود هستند؟
- آموزش خلاصه نویسی و یادداشت برداری
- آیا با این رسمالخط، مطالب را بهتر به خاطر میسپارید؟
- کتاب صوتی یا کاغذی؟ | آیا کتاب کاغذی جای خود را به کتاب صوتی خواهد داد؟
- در کتابخانه شخصی شما چه خبر است؟
- بریدههایی از کتاب برچیدن کتابخانهام | آلبرتو مانگل
- نقشه ذهنی چیست؟ بررسی کاربردهای نقشه ذهنی در یادگیری
- نقشه مفهومی یا نمودار مفهومی چیست؟ | راهنمای ترسیم نقشه و یک نمونه
- تکنیک های یادگیری | بهترین روش مطالعه و یادگیری درسهای متمم چیست؟
- معرفی کتاب چرا به یاد میآوریم؟ | دربارهٔ حافظه، به خاطر سپردن و فراموش کردن
- اینفوگرافی تکنیکهای یادگیری
- حافظه کوتاه مدت، حافظه بلند مدت و حافظه فعال چه هستند؟
- تانیا لومبروزو (محقق روانشناسی شناختی)
- هر یک از اینها از کدام سیاره آمدهاند؟
- آیا شما از این روش یادگیری استفاده میکنید؟
- ترجمه کتاب | چگونه بدانیم یک کتاب انگلیسی به فارسی ترجمه شده یا نه؟
- بلوم کیست؟ | زندگینامه + اهمیت نظریه بلوم در یادگیری
- طبقه بندی بلوم (سطوح یادگیری بلوم)
- دانستن، حفظ کردن و به خاطر سپردن، میتواند یکی از اهداف آموزش باشد
- منظور از درک مطلب چیست؟ چگونه برای درک مطلب هدفگذاری کنیم؟
- آیا همیشه باید یادگیری را از موضوعات ساده شروع کرد؟
- کاربردی کردن آموختهها: آیا به تفاوت آموختن و به کاربردن توجه کردهاید؟
- تجزیه و تحلیل به عنوان یکی از مهارتها در یادگیری
- توانایی ارزیابی و قضاوت یکی از مراحل یادگیری است
- بالاترین سطح یادگیری، خلق و ترکیب است
- انواع سبک های یادگیری چه هستند و چه کاربردی دارند؟
- انواع سبک های شناختی | تفاوتهای ما در اندیشیدن، یادگیری و حل مسئله
- کدامیک از روش های یادگیری را انتخاب میکنید؟
- درباره اهمیت آموزش دانشگاهی
- افزایش سرعت یادگیری به عنوان یک هدف
- چند پیشنهاد ساده برای بهبود روش مطالعه شما
- مخترع کیست؟
- آیا مراقب هستید که آموزش، شما را نادانتر نکند؟
- اثر دانینگ کروگر | آنکس که نداند و نداند که نداند
- معرفی کتاب دوباره فکر کن | آدام گرنت
- منابع تکمیلی | دوره صوتی آموزش کتابخوانی و انتخاب کتاب مناسب (محمدرضا شعبانعلی)
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : طاهره خباری
من قبلاً این کتاب را خواندهام و دربارهی آن در وبلاگم توضیحاتی دادهام (البته توضیحات من اصلاً به خوبی توضیحات متمم، کامل و جامع نیست). برای همین مواردی که میخواهم در اینجا به آنها اشاره کنم، دربارهی تجربهی خودم از بهکار بردن نکاتی است که از این کتاب آموختم.
من بعد از خواندن این کتاب سعی کردم با توجه به مواردی که دربارهی خواندن تحلیلی گفته شده بود برای خودم فهرستی از سوالاتی که مناسب چنین خواندنی است تهیه کنم. سوالاتی شامل:
- کتاب را براساس نوع و موضوع آن طبقهبندی کنید:
- با حداقل عبارات بیان کنید که کل کتاب در مورد چیست:
- قسمتهای اصلی کتاب را با در نظر گرفتن ترتیب و ارتباطشان، یک به یک نام ببرید و آنها را نیز مانند کل کتاب خلاصه کنید:
- مسئله یا مسائلی را که نویسنده کوشش کرده است حل کند، مشخص کنید:
- واژههای مهم کتاب چه واژههایی هستند؟ نویسنده آنها را چگونه به کار میبرد؟
- مهمترین جملات کتاب که نشاندهندهی مقاصد اصلی نویسنده است، علامت زده و معانی آنها را کشف کنید:
- استدلالهای اصلی کتاب را با توجه به نظم منطقی جملات تعیین کنید:
- نویسنده کدامیک از سوالات را پاسخ داده و کدامها را بیپاسخ گذاشته است؟
- نشان دهید نویسنده در چه مواردی آگاهی ندارد:
- نشان دهید نویسنده در چه مواردی دارای شناخت نادرستی است:
- نشان دهید نویسنده در چه مواردی منطق ندارد:
- نشان دهید تحلیل یا بحث نویسنده در چه مواردی ناقص است:
این سوالات را در قالب یک جدول تنظیم کردم و هر موقع که میخواهم کتابی را به شکل دقیقی بخوانم و بفهمم، این سوالات را پرینت میگیرم و کنار دستم قرار میدهم (فایل PDF سوالات).
البته باید این را هم بگویم که پاسخ دادن به چهار سوال آخر، اکثر اوقات برایم مشکل است، چون بهنظرم نیاز هست تا در زمینهی مشخصی اطلاعات گسترده و عمیقی داشته باشم تا بتوانم حرفها و نظرات نویسندهی یک کتاب را نقد کنم. ولی به هر جهت به این سوالات هم فکر میکنم و سعی میکنم در حد یکی دو جمله به آنها هم پاسخ دهم (هرچند که در مواردی سعیام به جواب ختم نمیشود).
یکی از مزایایی که این روش برای من داشت این بود که هنگام خواندن میدانم که باید به دنبال چه نکاتی باشم یا اینکه باید چه سوالاتی از خودم بپرسم که موجب فهم بهتر و دقیقتر مفاهیم کتاب شود. به این شکل در میان توضیحات یا مثالها یا حاشیههایی که در کتاب برای درک بهتر مفاهیم مطرح شده، کمتر سردرگم میشوم.
همچنین متوجه شدم این شکل از یادداشتبرداری از کتاب باعث شده تا ماندگاری نکات مهم و اصلی که از آن کتابها میخوانم، برایم بیشتر شده. چون به شکل طبقهبندی شدهای میتوانم نکات اصلی را در کنار هم قرار دهم و آنها را هنگام خواندن، مرور کنم.
البته این را هم اضافه کنم که برای خواندن همهی کتابها از این روش استفاده نمیکنم. چون واقعاً هم وقتگیر است و هم موقع خواندن نیاز به حوصله و دقت بیشتر دارد. فقط کتابهایی که برایم سخت هست و فهم و درک آنها برایم اهمیت دارد، از این روش استفاده میکنم.
در آخر این یادداشتها را برای مراجعهی بعدی آرشیو میکنم و به این شکل هروقت بخواهم کلیتی از کتاب را مرور کنم، همین یادداشتها را میخوانم.