مدیریت و نظارت دائمی بر عزت نفس (هفته‌ی آخر برنامه پنج هفته‌ای)

۱۳۹ نظر برای مدیریت و نظارت دائمی بر عزت نفس (هفته‌ی آخر برنامه پنج هفته‌ای)

پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

نویسنده‌ی دیدگاه : محمدرضا شعبانعلی



من از ابتدای مطرح شدن بحث عزت نفس تا الان، دفتر کوچکی دارم که مشاهدات و تداعی‌ها و تجربه‌های روزمره‌ام را در زمینه‌هایی که به درس‌های عزت نفس مربوط است در آن یادداشت می‌کنم.

چیزی که در اینجا می‌آورم قسمتی از آن دفترچه است و استدلال و استناد مستقیم علمی برایش ندارم:

به نظر می‌رسد که تمام تعریف‌های عزت نفس، به نوعی ما را تشویق می‌کنند که در ارزیابی خودمان (چه از لحاظ ارزش و چه از لحاظ توانمندی) از دیگران (و محیط) فاصله بگیریم.

من ارزشمند هستم. مستقل از اینکه دیگران این را تایید کنند یا نه. حتی مستقل از اینکه بر خلاف آن حرف بزنند یا بخواهند به من اثبات کنند که ارزشمند نیستم.

من توانمند هستم. حتی اگر توانمندی‌های من در نظر دیگران کم ارزش یا بی‌ارزش بیاید. اگر من می‌توانم یک ساز موسیقی را بنوازم، این یک توانمندی است و من را به موجودی توانمندتر تبدیل می‌کند. همین‌طور اگر می‌توانم سریع‌تر از دوستانم تایپ کنم، حق دارم به خاطر همین توانمندی، خوشحال باشم و نسبت به خودم احساس بهتری داشته باشم.

حتی اگر دیگران بگویند نواختن ساز، «آب و نان» نمی‌شود و تایپ کردن سریع‌تر، مهارتی افتخار آمیز (يا حتی ضروری)‌ نیست.

احساس می‌کنم پس از آشنایی با مفهوم عزت نفس، اکثر ما تلاش می‌کنیم که به نوعی احساس ارزشمندی و احساس توانمندی خودمان را بهبود دهیم.

اما با توجه به اینکه سالها بر اساس یک سیستم نادرست تربیت شده‌ایم و عموماً خانواده و جامعه هم با مفهوم عزت نفس بیگانه بوده‌اند، در اینجا هدف درست را از طریق ابزار نادرست پیگیری می‌کنیم.

مثلاً من در مسابقه‌ای شرکت می‌کنم و وقتی رتبه‌ای در آن کسب کردم، احساس توانمندی می‌کنم.

یا اینکه وقتی کاری کردم که دیگران به من گفتند تو واقعاً موجود ارزشمندی هستی و دنیای ما با تو و بی‌تو فرق دارد، احساس ارزشمندی می‌کنم.

به این شیوه حتی ممکن است در کوتاه مدت، احساس کنم که عزت نفس من بهبود یافته است.

اما اتفاق دیگری در لایه‌ی زیرین برقرار است.

من هنوز برای «نفس خودم» ارزش قائل نیستم. چون «نفوس دیگر» و «انسان‌های دیگر» هستند که به من اعلام می‌کنند یا نشانه می‌دهند که تو، ارزشمند و توانمند شده‌ای.

شاید عزت نفس، بیش از هر چیز باید کمک کند که من در ارزیابی ارزشمندی خودم، نگاه به درون داشته باشم.

اگر کیفیت رابطه‌ام با دیگران، اگر موقعیت سازمانی من، اگر تحسین و تمجید و ارزیابی دیگران، می‌تواند حس ارزشمندی بیشتری در من ایجاد کند، احتمالاً بدون اینکه احساس کنم، در حال مهندسی معکوس عزت نفس هستم و نه ارتقاء آن.

سه سال قبل، یادم هست که روزنوشته‌ها و تراست زون را برای مسابقه‌ی جشنواره‌ی وب ثبت نام کردم.

آن زمان احساس می‌کردم روزنوشته‌ها یکی از فعال‌ترین وبلاگ‌های فارسی است و تراست زون ایده‌ای ارزشمند برای ارائه‌ی محتوا.

شاید این کار را کرده بودم که احساس بهتری نسبت به فعالیت‌هایم داشته باشم.

شاید هم شرکت کردن دوستانم که سایت‌های بزرگی را داشتند، این حس را به من داده بود که نتایج چنین رقابتی مهم است و یک دستاورد محسوب می‌شود.

امروز که فکر می‌کنم، وارد شدن به این بحث‌ها، تصمیمی نامربوط و نادرست بوده.

اگر فکر می‌کنم کاری ارزش دارد، باید به قضاوت خودم احترام بگذارم و آن را ارزشمند بدانم.

اگر هم ارزش ندارد، آیا اگر دیگران به اشتباه آن را ارزشمند بدانند، چیزی به دستاوردهای من خواهد افزود؟

شاید مفهوم «عزت نفس سازمانی» یک مفهوم پارادوکسیکال به نظر برسد (و شاید هم باشد).

اما امروز اگر مدیر یک کسب و کار بزرگ هم باشم، در هیچ یک از رقابت‌های برند برتر و کسب و کار برتر و مدیر برتر و شرکت برتر در ارتباط با مشتریان شرکت نمی‌کنم.

وقتی می‌خواهیم دیگران یک ارزش یا توانمندی را در ما تایید کنند، جایی در درون خودمان هنوز به آن باور نداریم.

اگر هم مشتریان بالقوه‌ای هستند که تا آن تاییدها را ندیده‌اند ما را انتخاب نمی‌کنند، این ضعف ماست.

در کل، الان که این مطلب را می‌نویسم به شدت به این مسئله توجه دارم که در انتخاب‌ها و تصمیم‌هایم و در رفتارهایم، همیشه فکر کنم که اینها چگونه روی عزت نفس من تاثیر می‌گذارند. اما ترجیح می‌دهم به گونه‌ای انتخاب کنم و رفتار کنم که خودم، بتوانم احساس ارزشمندی و توانمندی بیشتری را تجربه کنم و نیازمند تایید دیگران نباشم.

اگر به سراغ مثال‌های روزمره برویم، احساس می‌کنم پیاده روی انفرادی یا نرمش صبحگاهی می‌تواند (يا باید بتواند) بیشتر از کسب مدال طلای المپیک عزت نفس من را افزایش دهد.

اگر احساس می‌کنم دومی روی عزت نفس من تاثیر دارد، احتمالاً هنوز در ریشه، نتوانسته‌ام تایید بیرونی را از عزت نفس جدا کنم.

قهرمانی ارزشمند است. اثربخش هم هست. دستاوردهای زیادی هم دارد. اعتماد به نفس هم می‌آورد. صدها خاصیت دیگر هم دارد که قطعاً افزایش عزت نفس یکی از آنها نیست.

 
تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
.