دوره روانشناسی پول | اهمیت پول، معنای پول و مدیریت پول در زندگی

روانشناسی پول از جمله بحث‌هایی است که در جامعه‌ی ما به اندازه‌ی اهمیت آن، مورد توجه قرار نگرفته است.

بسیاری از مردم و حتی نشریات، روانشناسی پول را با روانشناسی پولدار شدن اشتباه می‌گیرند و بخش عمده‌ای از مطالبی که در حوزه روانشناسی پول مطرح می‌شود، بیش از آنکه علمی باشد، انگیزشی است.

مثلاً فهرستی از باورهای درست و غلط درباره پول ارائه می‌کنند و انتظار دارند در همان لحظه، خواننده متحول شود.

با توجه به همین مسئله، متمم تصمیم گرفته است بحث روانشناسی پول را به صورت جدی‌تر مورد بررسی قرار دهد.

البته ما همواره به صورت پراکنده در مورد روانشناسی پول صحبت کرده‌‌ایم، اما تعریف رسمی درس روانشناسی پول، به این معناست که از این به بعد متمم قصد دارد این مبحث را به صورت ساختاریافته و منظم، پیگیری کند.

تقریباً مشابه همه‌ی ناهنجاری‌های روابط دیگر را در رابطه با پول هم می‌توان دید:

• پول دوست بودن و عشق به پول
• نفرت از پول
• وسواس نسبت به پول
• حسادت نسبت به پول و پولدار
• تکیه کردن بیش از حد به پول
• اعتیاد به کسب پول
• بی میلی به پول و …

در بسیاری از جوامع توسعه یافته، شغل و تخصصی به نام Money Therapist وجود دارد که تخصص گرانقمیت و ارزشمند آنها، بررسی رابطه انسانها با پول و تلاش برای بهبود این رابطه است.

این نوع تلاش و نگرش در کشور و فرهنگ ما، که نگرش به پول با پیش قضاوت‌ها و تعصبات مختلف مخلوط شده است، بیش از هر زمان دیگری مورد نیاز است.

آشنایی با این حوزه، ضمن اینکه به بزرگسالان برای تحلیل و بهبود نگرش‌ ایشان به پول، کمک می‌کند، باعث می‌شود تا فرزندان خود را هم با نگرش بهتری پرورش دهند.

مخاطب دوره روانشناسی پول متمم

ما در تدوین دوره روانشناسی پول در متمم دو دسته مخاطب را در نظر داشته‌ایم. دستهٔ اول، دوستان متممی هستند که می‌خواهند با جنبه‌های روانشناختی پول و رفتارهای پولی آشنا شوند و کیفیت رفتارها و تصمیم‌های اقتصادی خود را بهتر کنند. اگر از این دسته از دوستان هستید، ممکن است تصمیم بگیرید منتخبی از درس‌ها را بخوانید و از کنار برخی از درس‌های تخصصی‌تر عبور کنید.

دستهٔ دوم، کسانی هستند که قصد دارند به عنوان مشاور برنامه ریزی و مدیریت مالی یا کوچ مالی فعالیت کنند. توصیهٔ ما به این گروه از دوستان این است که حتماً تمام درس‌های روانشناسی پول و نیز درس‌های دیگری را که به عنوان مکمل بحث معرفی می‌شوند، بخوانند.

ضمناً لازم است تأکید کنیم که برای مشاورهٔ برنامه ریزی مالی یا فعالیت به عنوان کوچ مالی، دانش و مهارت بسیار بیشتری نیاز است که دوره روانشناسی پول متمم همهٔ آن‌ها را پوشش نمی‌دهد. بنابراین مباحث مطرح‌شده در متمم را صرفاً می‌توانید به عنوان نقطهٔ شروع در نظر بگیرید.

ما در یک درس مستقل هم مفهوم برنامه ریزی مالی را توضیح داده‌ایم و هم گفته‌ایم که مشاوران برنامه ریزی مالی دقیقاً چه می‌کنند:

برنامه ریزی مالی شخصی

پیشنهاد مطالعه

با توجه به این‌که بحث روانشناسی پول از زیرمجموعه‌های دانش اقتصاد رفتاری است، پیشنهاد می‌کنیم چند دقیقه وقت بگذارید و ابتدا معرفی اقتصاد رفتاری را بخوانید تا تصویر بهتری از فضای درس روانشناسی پول در ذهن‌تان شکل بگیرد.

برخی از مباحث مطرح شده در درس‌های روانشناسی پول

پیش نویس های پولی

منظور از پیش نویس های پولی، «داستان‌ها، استعاره‌ها، ارزش‌ها و باورها»یی است که به نوعی به پول مربوطند و معمولاً در کودکی و نوجوانی در ذهن ما شکل می‌گیرند. بد بودن یا خوب بودن پول، تاثیر پول در زندگی، تصور ما از این که چگونه پول جمع کنیم، اهمیت پول در جامعه، روش کار با پول، نفرت یا عشق به پول، معنای بی پولی و بسیاری از موضوعات از این دست، از جنس پیش نویس پولی هستند.

این پیش‌نویس‌ها معمولاً آن‌قدر درونی هستند و در لایه‌های ناخودآگاه ذهن ما رسوخ کرده‌اند، که به سختی می‌توانیم آن‌ها را تشخیص دهیم. حتی اگر هم آن‌ها را تشخیص دهیم، معمولاً انگیزه و میل کافی برای ارزیابی مجدد آن‌ها نداریم.

برای این که رفتارهای مالی خود را بهتر بفهمیم و بتوانیم الگوهای رفتاری‌مان را اصلاح کنیم، لازم است برای شناخت پیش‌نویس‌های پولی خود وقت بگذاریم. در مجموعه درس‌های روانشناسی پول، ما ضمن معرفی مفهوم پیش‌نویس پولی، تعدادی از پیش‌نویس‌های رایج را هم به همراه پرسشنامه‌هایشان معرفی کرده‌ایم:

پیش نویس پولی چیست؟

پیش نویس اجتناب از پول

پیش نویس تقدیس پول

پیش نویس پول و جایگاه اجتماعی

پیش نویس نگهبان پول

سواد مالی و مهارتهای پولی کودکان و نوجوانان

بخش عمده‌ای از درس‌های روانشناسی پول به رفتارهای بزرگسالان با پول و در مقابل پول اختصاص یافته است.

برای آشنایی بیشتر با بحث‌های مربوط به رفتارهای مالی کودکان و نوجوانان، می‌توانید به مجموعه درس‌های سواد مالی و مهارتهای پولی کودکان و نوجوانان مراجعه کنید:

مهارتهای پولی کودکان و نوجوانان

پول چیست؟ بررسی تاریخچه پول

ما در متمم یک مجموعه درس آموزنده در زمینه پول داریم که البته نه از منظر روانشناسی، بلکه از زاویه‌ی اقتصادی به پول می‌پردازد و مفاهیم مرتبط با پول را به زبانی ساده بیان می‌کند.

پرسش‌های زیر از جمله مواردی هستند که ما در آن‌جا به شرح پاسخ آن‌ها پرداخته‌ایم:

• تاریخچه پول
• تعریف پول چیست و انواع پول کدام است؟ پول و ارز چه تفاوتی دارند
• تاریخچه پول در جهان چگونه بوده است؟
• اختراع پول و نخستین اسکناس های دنیا
• علت شکل‌گیری و وظیفه بانک مرکزی

اگر پاسخ سوال‌های زیر برای شما جالب است، پیشنهاد می‌کنیم مطالعه‌ی آن مجموعه درس‌ها را هم در برنامه‌ی یادگیری خود قرار دهید:

تاریخچه پول (مجموعه درس)

برخی از منابع مورد استفاده در درس روانشناسی پول

کتاب کج رفتاری نوشته ریچارد تیلر (دانشمند مطرح اقتصاد رفتاری)

 Crazy about money, Maggie Baker

 Mind over Money (overcoming money disorders), Brad Klonz

 Money Therapy, Deborah Price

علاوه بر این کتابها، منابع بیشتری هم در صفحهٔ کتاب های اقتصاد رفتاری معرفی شده‌اند.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مبانی روانشناسی پول به شما پیشنهاد می‌کند: