تعریف سوگیری چیست؟ انواع سوگیری کدام است؟

سوگیری یا Bias یکی از کلمات کلیدی در مطالعات و تحقیقات و سنجش و ارزیابی نگرشهاست.
قبل از تعریف سوگیری و توجه به انواع سوگیری بهتر است به لغت Bias بپردازیم.
در میان واژگان فارسی – عربی، نزدیکترین واژه به این کلمه مایل بودن و تمایل داشتن است.
درست مانند ستونی که به صورت قائم نصب نشده و به یک سمت، مایل است.
سوگیری واژهای است که در ادبیات علمی و تحقیقی، برای این کلمه انتخاب شده و رواج یافته است.
با وجود واضح بودن مفهوم سوگیری، به دلیل تنوعی که در تعریف سوگیری وجود دارد، به سادگی نمیتوان به یک تعریف واحد دست یافت.
اما لااقل این مسئله در مورد سوگیری، تقریباً مورد اتفاق نظر است که:
سوگیری یا بایاس، به معنای خنثی نبودن نسبت به یک پدیده یا رویداد یا باور یا ارزش یا … است.
در اینجا برخی از انواع سوگیریها را مرور میکنیم.
سوگیریهای شناختی یا Cognitive Biases
قبلاً فهرستی از سوگیریهای شناختی را در متمم ارائه کردهایم.
سوگیری به علت تعارض منافع
طبیعی است که در یک مذاکره یا در هر نوع تعامل بین دو یا چند طرف، اگر منافع طرفین همسو نباشد، هر یک از طرفین به سمت منافع خود، سوگیری و بایاس خواهد داشت.
گاهی اوقات هم، رشوه، شبکه های غیررسمی سازمانی، شایعات و سایر موارد مشابه، میتواند موجب شکل گیری تعارض منافع و سوگیری در قضاوتها و تحلیلها شود.
سوگیری آماری
انتخاب نادرست جامعهی آماری، میتواند موجب شکل گیری سوگیری در نتایج شود.
به عنوان مثال، نظرخواهی اینترنتی در مورد خدمت یا محصول یا رویدادی که همهی مخاطبان آنلاین و آفلاین را در برمیگیرد نمونهای از به وجود آمدن سوگیری است.
یا انجام تحقیقات بر روی گروههای دانشجویی و انتشار آن به عنوان الگوهای رفتاری عمومی در جامعه، میتواند نمونهای از به وجود آمدن سوگیری باشد.
سوگیری در ابزارآلات و تجهیزات
در کالیبراسیون ابزار دقیق هم، با تنظیم مجدد دستگاه، سوگیری اندازه گیری، کاهش پیدا میکند.
البته در ادبیات آزمایشگاهی، به این نوع سوگیری، خطای سیستماتیک اندازه گیری گفته میشود.
تمرین:
چه نمونههای دیگری از سوگیری میشناسید؟
لطفاً به جای کپی کردن از سایتهای مختلف، با استفاده از جملات و کلمات و بیان خود، توضیح دهید و مثال بزنید.
دوست عزیز.
شما با عضویت رایگان به عنوان کاربر آزاد متمم (صرفاً با تعیین نام کاربری و کلمهی عبور) میتوانید به حدود نیمی از چند هزار درس متمم دسترسی داشته باشید.
همچنین در صورت تمایل، با پرداخت هزینه عضویت، به همهی درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. فهرست برخی از درسهای مختص کاربران ویژه متمم را نیز میتوانید در اینجا ببینید:
فهرست درسهای مختص کاربران ویژه متمم
البته از میان درسهای مطرح شده، شاید بهتر باشد ابتدا مطالعه و بررسی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تصمیم گیری به شما پیشنهاد میکند:
- مهارت تصمیم گیری درست در مدیریت و زندگی
- تعریف تصمیم گیری چیست؟
- انواع تصمیم گیری در مدیریت و زندگی
- فایل صوتی درباره تصمیم گیری
- تصمیم گیری درست الزاماً به نتیجه مطلوب منتهی نمیشود
- تصمیم خوب و تصمیم بد
- پشیمانی در تصمیم گیری: کارآفرینی انتخاب من نبود
- تفاوت تصمیم گیری و تصمیم سازی
- هشت خرده مهارت برای تصمیم گیری بهتر و حل مسئله
- دانلود کتاب صوتی دشواری انتخاب (تناقض انتخاب) | بری شوارتز
- مرور سرفصل های درس تصمیم گیری در دانشگاهها
- تاریخچه نظریه های تصمیم گیری در مدیریت
- فوبیای تصمیم گیری | ریشه تردید در تصمیم گیری
- تصمیم های سخت زندگی و درد راههای نرفته
- روش های تصمیم گیری | آشنایی با سیستم یک و دو در فرایند تصمیم گیری
- ارزشهای شما در کار و زندگی چه هستند؟ (سلسله مراتب ارزشها)
- پرسشنامه ارزشهای شخصی
- اخلاق هوش مصنوعی | مسئله تراموا
- تکنیک های تصمیم گیری | استفاده از گروه مشاوران فرضی
- تکنیک های تصمیم گیری | ثبت و مرور تصمیمها
- خطاهای شناختی یا خطاهای ذهنی | معرفی انواع خطاهای شناختی
- تعریف سوگیری چیست؟ انواع سوگیری کدام است؟
- تشخیص بهتر سوگیری های ذهنی
- هیوریستیک و مغز خطاساز | میان برهای ذهنی
- برخورد گزینشی با اطلاعات و خطای تایید خود
- خطای تمرکز بر آخرین اطلاعات
- ترس از دست دادن و دام حفظ وضعیت موجود
- اثر لنگر انداختن چیست؟ چگونه میتوان این سوگیری شناختی را کاهش داد؟
- اثر پلتزمن | کمربند ایمنی بهتر است یا میخ؟
- جاشوا بل و ویولن نوازی در ایستگاه مترو | مرور یک داستان آشنا
- تعارض شناختی (ناهماهنگی شناختی)
- کتاب کی بود کی بود؟ | وقتی خودمان را توجیه میکنیم
- خطای درک نادرست دامنه ارزیابی و مقیاس مسئله
- اعتماد به نفس بیش از حد
- استریوتایپ یا تفکر قالبی: معتقد به آن هستید یا قربانی آن؟
- خطای هاله ای یا اثر هاله ای چیست و چه اثراتی ایجاد میکند؟
- کدام توالت را انتخاب کنم؟ | دن اریلی
- سوگیری هنگام قضاوت درباره قهرمانان
- مجموعه کلیپ تصویری سمینار تصمیم گیری و انتخاب
- آنچه در میان سر و صداها گم میشود
- باید پای خودت گیر باشد! – مطلب تکمیلی تصمیم گیری
- چند نکته درباره تصمیم گیری برای کسب و کار
- سوالهای مصاحبه شغلی | سنجش توانایی تصمیم گیری
- پروژه پایانی درس تصمیم گیری
- کتاب تفکر، سریع و کند نوشته دانیل کانمن (معرفی منابع درسی)
- کتاب هنر شفاف اندیشیدن | رولف دوبلی | عادل فردوسی پور
- معرفی کتاب انتخابها، ارزشها و چارچوبها (دنیل کانمن)
- معرفی دنیل کانمن و کتابهای او
- هربرت سایمون (زندگینامه و دستاوردها)
- هوارد رایفا – از بنیانگذاران دانش تصمیم گیری
- اتاق خبر | درس تصمیم گیری
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبتنام | اطلاعات بیشتر فهرست درسهای متمم
نویسندهی دیدگاه : مرضیه مصلی نژاد
*حضرت امیرالمؤمنین (ع) میفرماید: "نبینید چه كسي میگوید، ببینید چه سخني میگوید."
به نظرم فرمایش مولا ناظر به کاهش "سو گیری نسبت به گوینده" است.
*هنگام انتخاب عطر، برای کالیبره شدن حس بویایی، از بوییدن قهوه استفاده میکنیم تا اثر سو گیری نسبت به عطرهای قبلی کاهش یابد.
*هنگام انتخاب کفش معمولاً توصیه میشود بهترین زمان برای خرید كفش، پایان روز است.
در طول روز فشار و استرس و دما روی پای شما ایجاد شده كه برای انتخاب آگاهانه كفش وقت مناسبی است.