سوگیری یا Bias یکی از کلمات کلیدی در مطالعات و تحقیقات و سنجش و ارزیابی نگرش‌هاست.

قبل از تعریف سوگیری و توجه به انواع سوگیری بهتر است به لغت Bias بپردازیم.

در میان واژگان فارسی – عربی، نزدیک‌ترین واژه به این کلمه مایل بودن و تمایل داشتن است.

درست مانند ستونی که به صورت قائم نصب نشده و به یک سمت، مایل است.

سوگیری واژه‌ای است که در ادبیات علمی و تحقیقی، برای این کلمه انتخاب شده و رواج یافته است.

با وجود واضح بودن مفهوم سوگیری، به دلیل تنوعی که در تعریف سوگیری وجود دارد، به سادگی نمی‌توان به یک تعریف واحد دست یافت.

اما لااقل این مسئله در مورد سوگیری، تقریباً مورد اتفاق نظر است که:

در اینجا برخی از انواع سوگیری‌ها را مرور می‌کنیم.

سوگیری‌های شناختی یا Cognitive Biases

قبلاً فهرستی از سوگیری‌های شناختی را در متمم ارائه کرده‌ایم.

سوگیری به علت تعارض منافع

طبیعی است که در یک مذاکره یا در هر نوع تعامل بین دو یا چند طرف، اگر منافع طرفین همسو نباشد، هر یک از طرفین به سمت منافع خود، سوگیری و بایاس خواهد داشت.

گاهی اوقات هم، رشوه، شبکه های غیررسمی سازمانی، شایعات و سایر موارد مشابه، می‌تواند موجب شکل گیری تعارض منافع و سوگیری در قضاوت‌ها و تحلیل‌ها شود.

سوگیری آماری

انتخاب نادرست جامعه‌ی آماری، می‌تواند موجب شکل گیری سوگیری در نتایج شود.

به عنوان مثال، نظرخواهی اینترنتی در مورد خدمت یا محصول یا رویدادی که همه‌ی مخاطبان آنلاین و آفلاین را در برمی‌گیرد نمونه‌ای از به وجود آمدن سوگیری است.

یا انجام تحقیقات بر روی گروه‌های دانشجویی و انتشار آن به عنوان الگوهای رفتاری عمومی در جامعه، می‌تواند نمونه‌ای از به وجود آمدن سوگیری باشد.

سوگیری در ابزارآلات و تجهیزات

در کالیبراسیون ابزار دقیق هم، با تنظیم مجدد دستگاه، سوگیری اندازه گیری، کاهش پیدا می‌کند.

البته در ادبیات آزمایشگاهی، به این نوع سوگیری، خطای سیستماتیک اندازه گیری گفته می‌شود.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تصمیم گیری به شما پیشنهاد می‌کند: