تعریف انگیزه چیست؟ پنج سوال اصلی در انگیزش

بسیاری از ما به بحث انگیزه علاقه‌مند هستیم.

افراد زیادی هم با چالش بی انگیزه بودن دست و پنجه نرم می‌کنند.

اما به خوبی می‌دانیم که ما معمولاً به صورت مطلق بی انگیزه نیستیم.

بلکه معمولاً احساس می‌کنیم برای فعالیت یا هدفی که مد نظرمان است، به اندازه‌ی کافی انگیزه نداریم.

حتی کسی که می‌گوید دیگر انگیزه‌ی خود را از دست داده و قصد دارد خودکشی کند، برای خودکشی به عنوان یک رفتار انگیزه دارد؛ پس احتمالاً منظورش از بی انگیزگی این است که انگیزه‌ی خود را برای ادامه زندگی از دست داده است.

بنابراین منطقی به نظر می‌رسد که زمان کوتاهی را به اصطلاح‌های انگیزه و انگیزاننده و انگیزش اختصاص دهیم تا بهتر و شفاف‌تر بدانیم از چه چیزی حرف می‌زنیم.

با این کار، هم می‌توانیم خودمان را بهتر مدیریت کنیم و هم خواهیم توانست رفتار دیگران را بهتر و عمیق‌تر بفهمیم.

این ویژگی می‌تواند توانایی ما را در مدیریت دیگران نیز بهبود دهد.

کمی به مفهوم انگیزه فکر کنیم

پیشنهاد می‌کنیم قبل از این‌که ادامه‌ی درس را بخوانید و با تعریف انگیزه به شکل علمی آشنا شوید، کمی به واژه‌ی انگیزه فکر کنید و ببینید که برای شما چه معنا و مفهومی دارد:

کمی به این سوال‌ها فکر کنید و سپس به مطالعه‌ی درس ادامه دهید.

تعریف انگیزه چیست؟

پیش از هر چیز به این نکته توجه داشته باشیم که انگیزه و انگیختن و برانگیختن از یک خانواده هستند.

در زبان انگلیسی هم Motivation با Move و Motion از یک خانواده است. بنابراین به عنوان نخستین پیش‌زمینه‌ی ذهنی می‌‌توان گفت انگیزه باید برخاستن و اقدام کردن و حرکت را به همراه داشته باشد.

اگر کتابهای دانشگاهی در زمینه انگیزش و هیجان را ورق بزنید، تعریف‌های کمابیش مشابهی را خواهید دید.

در این‌جا تعریفی را که تقریباً بین اکثر کتاب‌های دانشگاهی مشترک است مرور می‌کنیم:

پس اگر رفتار خود را مثلاً در زمینه‌ی هدف استقلال مالی از خانواده با رفتار سال گذشته‌ی خود مقایسه می‌کنید، در صورتی می‌توانید بگویید انگیزه‌ی شما بیشتر از سال گذشته است که:

برایند این سه مولفه نشان می‌دهد که انگیزه شما برای رسیدن به هدف‌تان چقدر تغییر کرده و اساساً آیا انگیزه‌تان بیشتر از پیش شده یا کاهش یافته است.

انگیزه، انگیزش و انگیزاننده

حالا که به این نقطه رسیدیم، خوب است سه اصطلاح انگیزه، انگیزش و انگیزاننده را از یکدیگر تفکیک کنیم.

انگیزه را به عنوان یک نیرو و انرژی هدفمند تعریف کردیم.

مفهوم اصطلاح انگیزاننده را هم می‌‌توانیم درک کنیم.  انگیزاننده عاملی است که در ما انگیزه ایجاد کرده یا انگیزه‌ی ما را افزایش می‌دهد. 

به عنوان مثال ترس از ابهام در آینده و دغدغه‌ی امنیت، می‌توانند انگیزاننده‌هایی باشند که انگیزه‌ی ما را برای پس‌انداز افزایش دهند.

در این میان، تنها واژه‌ی انگیزش را باید کمی دقیق‌تر مورد توجه قرار دهیم.

انگیزش از جنس فرایند است. بنابراین، وقتی روانشناسان یا مدیران می‌گویند که به انگیزش فکر می‌کنند، منظورشان فرایندی است که انگیزه‌ را در فرد یا تیم ایجاد کرده و افزایش یا کاهش می‌دهد.

بنابراین کسی که به انگیزش فکر می‌کند و می‌خواهد این حوزه را بهتر بفهمد و بیاموزد، دوست دارد در مواجهه با هر رفتار، چه در خود و چه در دیگران، بتواند به پرسش‌های زیر پاسخ دهد:

همان‌طور که می‌بینید، انگیزش فقط به انگیزه داشتن و انگیزه نداشتن نمی‌پردازد.

بلکه می‌خواهد جزئیات شکل‌گیری و تغییر انگیزه را بررسی کند.

سوال‌هایی که در زیر می‌‌بینید، مثال‌هایی از پنج پرسش بالا هستند که ممکن است در ذهن یک مدیر در شرایط نارضایتی کارگران شکل بگیرد:

به سادگی می‌توانید حدس بزنید که ناتوانی در یافتن پاسخ این پرسش‌ها یا پیدا کردن پاسخ نادرست برای آن‌ها می‌تواند سرنوشت شغلی یک مدیر را به کلی دگرگون کند.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری انگیزش-و-هیجان به شما پیشنهاد می‌کند: