قوانین مرتبه دو در مذاکره | چگونه فشار ذهنی خود را کاهش می‌دهید؟

آیا تا به حال پیش آمده که با خودتان یک قرار بگذارید و بگویید: «در هر شرایطی، این قانون را رعایت می‌کنم و تصمیم‌هایم را بر اساس آن می‌گیرم»؟

مثلاً با خود قرار بگذارید: «همیشه وقتی مطمئن شدم می‌خواهم کالایی گران‌تر از قیمت X را بخرم، قبل از پرداخت، ده دقیقه صبر می‌کنم و سپس خرید را انجام می‌دهم.»

یا به خودتان بگویید: «هر وقت کسی به من حرفی زد که آن را توهین تلقی کردم،‌ تا بیست می‌شمارم و پس از آن، پاسخ او را می‌دهم.»

در ادبیات تصمیم گیری و مذاکره، به این نوع قانون و قرارها، قوانین مرتبه دو گفته می‌شود.

اصطلاح تصمیم های مرتبه دو (Second-order Decisions) و نیز قوانین مرتبه دو (Second-order Rules) را نخستین بار، کَس سانستین (نویسنده‌ی همکار در کتاب سقلمه) در قالب یک مقاله مطرح کرد.

بعد از او بری شوارتز هم، در کتاب دشواری انتخاب به این مفهوم اشاره کرد و آن را بیش از پیش، رواج داد.

مثال بری شوارتز این است که شما ممکن است با خودتان قرار بگذارید کمربند ایمنی ماشین را هر زمان که داخل ماشین نشستید ببندید (حتی وقتی فقط قرار است چندصدمتر حرکت کنید).

با این کار، شما گزینه‌ی «می‌توانم در این مسیر کوتاه، کمربند نبندم» را برای همیشه حذف کرده‌اید. پس در طول زندگی خود، هزاران بار در تصمیم‌گیری صرفه‌جویی کرده‌اید و ذهن خود را از این درگیری نجات داده‌اید.

بنابراین می‌توان گفت  ما با استفاده از قوانین مرتبه دو، فشار ذهنی خود را کاهش می‌دهیم و بخشی از گزینه‌ها را، پیشاپیش حذف می‌کنیم. 

قوانین مرتبه دو، قرار نیست همیشه درست باشند

آیا واقعاً لازم است که ما همیشه خریدهای گران‌قیمت خود را ده دقیقه به تأخیر بیندازیم؟

آیا واقعاً لازم است که کمربند ایمنی خود را، حتی برای جابجایی خودرو در پارکینگ، ببندیم؟

آیا منطقی است وقتی می‌توانیم به توهین یک نفر، آرام و راحت، پاسخی منطقی بدهیم، باز هم تا بیست بشماریم؟

نه چنین نیست. اما مسئله این است که وقتی قوانین را استثناپذیر می‌کنید، هزاران تصمیم را به زندگی خود می‌افزایید. بنابراین منطقی است که وقتی می‌دانید منافع یک قانون بسیار بیشتر از مضراتش است، آن را به شکل مطلق بپذیرید و ذهن خود را رها کنید تا به مسائل مهم‌تر بپردازد.

بسیاری از توصیه‌ها و نکاتی که در درس مذاکره مطرح می‌شوند، از جنس قوانین مرتبه دو هستند. یعنی هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند که آن‌ها همیشه مفید و مناسبند. اما می‌توان گفت در بلندمدت، اگر همیشه به آن قوانین تکیه کنید، احتمالاً دستاوردهای این قوانین بیشتر از مضرات و پیامدهای منفی آن‌ها خواهد بود.

جدا از تمام توصیه‌ها و قوانین مرتبه دو که در درس‌های مختلف مذاکره مطرح شده‌اند، این مطلب را در قالب #دعوت به گفتگو در نظر گرفتیم تا بتوانیم درباره‌ی قوانین مرتبه دو خودمان، با یکدیگر صحبت کنیم و تجربه‌هایمان را با یکدیگر به اشتراک بگذاریم.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری اصول و فنون مذاکره به شما پیشنهاد می‌کند: