Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Menu
شرایط دریافت هدیه نوروزی متمم: دوره صوتی آموزش هدف‌گذاری (کلیک کنید)


قرارداد لیسانس چیست؟ تحت لیسانس بودن به چه معناست؟


مذاکره تجاری - عقد قراردادهای لیسانس

حتی اگر هرگز درگیر مذاکره تجاری و مذاکره های بین المللی نبوده باشید، باز هم احتمالاً عنوان قراردادهای لیسانس (License Contracts) را شنیده‌اید.

همچنین بارها شنیده‌ایم که مثلاً‌ این کالا در چین تولید می‌شود اما تحت لیسانس یک شرکت آلمانی است.

لغت License به معنای مجوز است و به همین دلیل قراردادهای لیسانس را عموماً به عنوان قراردادهای اعطای مجوز و یا قراردادهای پروانه بهره برداری یا قرارداد حق استفاده از مالکیت فکری می‌شناسند.

با توجه به اینکه در زبان فارسی، کلمات پروانه بهره برداری و مجوز، بار حقوقی خاص دارند و ما اینجا،  قصدمان شناختن جنبه‌های قابل مذاکره در قراردادهای لیسانس (بدون پرداختن به جنبه‌های حقوقی) است ، ترجیح می‌دهیم از همان عبارت قراردادهای لایسنس یا قراردادهای لیسانس استفاده کنیم که در ادبیات مذاکره تجاری بین المللی رایج‌تر و در ادبیات حقوقی، کمتر رایج است.

ما بحث قراردادهای لیسانس را در چند حوزه بررسی می‌کنیم:

  • تعریف قراردادهای لیسانس
  • انواع قراردادهای لیسانس
  • بخش ها و بندهای مورد مذاکره و تعهدات رایج در قراردادهای لیسانس بین المللی

قرارداد لایسنس، قراردادی است که در آن، یک طرف، حق بهره برداری، استفاده و انتفاع از تمام یا بخشی از دارایی‌های نامشهود خود را برای مدت مشخص و در یک محدوده‌ی جغرافیایی یا بازار مشخص، به طرف دیگر واگذار می‌کند.

اجازه بدهید نمونه‌هایی از دارایی‌هایی که ممکن است موضوع قراردادهای لیسانس قرار بگیرند را با هم مرور کنیم:

یک طرف، می‌تواند دانش فنی ساخت یک محصول یا ارائه‌ی یک خدمت را برای مدت مشخص در اختیار طرف دیگر قرار دهد.

یک طرف، می‌تواند حق استفاده از علامت تجاری خود را برای مدت مشخص و در یک محدوده‌ی جغرافیایی در اختیار طرف دیگر قرار دهد.

یک طرف، می‌تواند حق بهره برداری از اختراع خود را (در محدوده زمانی و مکانی مشخص) در اختیار طرف دیگر قرار دهد.

یک شرکت نرم افزاری، می‌تواند حق استفاده از نرم افزار یا سرویس خود را برای مدت مشخص به من یا شما واگذار کند تا بتوانیم از آن نرم افزار، در کامپیوتر یا موبایل خود استفاده کنیم.

به طرفی که دارایی نامشهود متعلق به اوست و لیسانس را اعطا می‌کند Licensor و به طرفی که حق استفاده از این دارایی را کسب می‌کند، Licensee گفته می‌شود.

معمولاً کسی که امتیاز لایسنس را دریافت کرده، منافع اعطا کننده را از طریق پرداخت پول جبران می‌کند.

این کار یا با پرداخت یک مبلغ ثابت (در ابتدا یا در طول قرارداد)‌ و یا به صورت پرداخت سهمی از منافع فروش و یا ترکیبی از این دو انجام می‌شود. به این مبلغ رویالتی یا حق امتیاز گفته می‌شود.

اگر قرارداد انتقال تکنولوژی را، فروش دانش و دارایی‌های نامشهود در نظر بگیرید، شاید بتوان قراردادهای لایسنس را شبیه کسب درآمد از طریق اجاره دادن دارایی‌های نامشهود دانست.

با این تفاوت مهم که  در قرارداد لایسنس، بر خلاف قراردادهای اجاره، حق مالکیت و بهره‌برداری از دارایی نامشهود در طول مدت قرارداد از طرف اول سلب نمی‌شود. 

بدیهی است که قرارداد لایسنس و سایر قراردادهای مرتبط با دارایی‌های فکری و نامشهود، درست مانند قراردادهای مالکیت فیزیکی فقط وقتی معنا پیدا می‌کنند که طرف اول (Licensor)، از طریق اقدام قانونی حقوق خود را ثبت و حفظ کرده باشد و به عبارتی، مالکیت او بر دارایی مورد نظر، احراز شده باشد.

در غیر این صورت، هر کس می‌تواند از دارایی‌های معنوی او به نفع خود استفاده کند.

License-1

چون در هر دو مورد، شرکتهای چینی قبل از شرکتهای آمریکایی اقدام کرده بودند، عملاً تصمیم گیری در این زمینه در اختیار دادگاه بود و دادگاه می‌توانست به صلاح‌دید خود، حق را به شرکتی که آن را مطرح‌تر می‌دانست واگذار کند.

در مورد فیس بوک، دادگاه رای را به نفع فیس بوک صادر کرد و در مورد اپل، دادگاه معتقد بود که گوشی‌های IPHONE چینی آنقدر فراگیر بوده‌اند که اپل نتواند ادعایی در این زمینه داشته باشد (+).

به عبارت دیگر، قرارداد لایسنس و سایر قراردادهای مالکیت فکری، زمانی معنا پیدا می‌کنند که قانون، شما را به عنوان مالک دارایی نامشهود به رسمیت بشناسد.

ترم‌های Grant در قرارداد لیسانس

قراردادهای لیسانس (لایسنس) هم مانند هر قرارداد دیگری، بخش‌های متعددی دارند و چالش‌ها و دغدغه‌ها و راهکارها و نکات مربوط به مذاکره هر بخش از قرارداد، با سایر بخش‌های آن متفاوت است.

قلب قرارداد لایسنس را می‌توان بخش اعطای حق امتیاز دانست که آن را در قراردادهای بین المللی با عناوین مختلفی از جمله License Grant و Grant of License و License Subject Matter می‌بینیم.

شاید به این مسئله دقت کرده باشید که آشنایی با قراردادهای لایسنس و مفاد آن، فقط برای کارهای بزرگ بین‌المللی و قراردادهای میلیون دلاری نیست.

بلکه به ما ذهنیتی می‌دهد که در ساده‌ترین نگارش‌ها و توافق‌ها هم، دقیق‌تر فکر کنیم و حرف بزنیم و بنویسیم.

حتی کسی که در کنار وبسایت خود یا صفحه‌ی آخر اسلایدهای خود، در مورد نحوه‌ی استفاده از محتوای اسلاید یا سایت، توضیحی را می‌نویسد، عملاً (تصریحاً یا تلویحاً) به بحث‌هایی مانند Non-exclusivity و Licensed work و Licensed use اشاره می‌کند.

یا کسی که نام دامین خود را برای مدت مشخص در اختیار فرد دیگری قرار می‌دهد، اگر دقت داشته باشد متوجه خواهد بود که عملاً در حال انجام یک توافق لایسنس است. حتی اگر هرگز چنین عنوانی بر بالای هیچ برگه‌ای نوشته نشود و جزئیات توافق هم صرفاً در حد یک یا چند ایمیل رد و بدل شود.

همین توجه آگاهانه می‌تواند نگاه ما را به جزئیات توافق‌هایمان تغییر داده و بهبود بخشد.

      شما تاکنون در این بحث مشارکت نداشته‌اید.  

     تعدادی از دوستان علاقه‌مند به این مطلب:    احمد بیگدلی ، حسین قربانی ، سیدمهدی حسینی ، رضا محمدی ، محمدرضا راد

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری اصول و فنون مذاکره به شما پیشنهاد می‌کند:

سری مطالب حوزه اصول و فنون مذاکره
 

برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)

متمم چیست و چه می‌کند؟ (+ دانلود فایل PDF معرفی متمم)
چه درس‌هایی در متمم ارائه می‌شوند؟
هزینه ثبت‌نام در متمم چقدر است؟
آیا در متمم فایل‌های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟

۱۸ نظر برای قرارداد لیسانس چیست؟ تحت لیسانس بودن به چه معناست؟

    پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

    نویسنده‌ی دیدگاه : گروه متمم

    قراردادهای فرنچایز، کمک می‌کنند که دقیقاً "نسخه‌ای از یک کسب و کار، تکرار و تکثیر شود".

    قاعدتاً بخشی از یک قرارداد فرنچایز، استفاده از دارایی‌های معنوی و نامشهود و مجوز کسب منافع از دستاوردهای فکری فرنچایز دهنده است.

    فرض کنید امروز شعبه‌ای از یک رستوران فست فود زنجیره‌ای در ایران تاسیس شود.

    استفاده از نام، اطلاع داشتن از اسرار و فرمول‌های طبخ غذا و استفاده از رنگ‌ها و طراحی برند اصلی، زیرمجموعه‌ی لایسنس قرار می‌گیرد و فروش دستگاه‌های پخت و میز و صندلی و تجیهیزات ضروری، مکمل آن قرارداد خواهد بود.

    در عمل، در قراردادهای فرنچایز (مثل همین بحث فست فود‌ها) ما عموماً قراردادی به نام فرنچایز داریم که در بخش‌هایی از آن، مجوز مالکیت معنوی صادر می‌شود.

    شاید یک مثال شفاف لایسنس، تولید خودروی پژو تحت لایسنس پژوی فرانسه (PSA) در ایران خودرو باشد.

    ایران خودرو، قرار نیست یک نسخه‌ی کپی کامل و تکثیر شده از پژو باشد. بلکه قرار است از تکنولوژی و دانش فنی پژو، در تولید محصولات خود استفاده کند.

    بنابراین، محور اصلی توافق، تولید تحت لیسانس است و البته در کنار آن، قراردادهایی برای تامین برخی قطعات و سایر ملزومات مد نظر شرکت اعطاکننده امتیاز، امضا می‌شود.

    ضمناً عموماً در قراردادهای فرنچایز، شرکت فرنچایز دهنده کنترل و نظارت جدی‌تر و همه‌جانبه بر روی فرنچایز گیرنده دارد. مسئله‌ای که در قراردادهای لایسنس هم هست، اما عموماً ضعیف‌تر و محدودتر است.

     

     
    تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
    .