تکنیک های درس خواندن و یادگیری | معرفی کتاب یادگیری با فعالیتهای مولد
«فرض کنید فصلی از یک کتاب را خواندهاید، یا در جلسهای آنلاین شرکت کردهاید، یا پای یک سخنرانی و ارائه با پاورپوینت نشستهاید. طبیعتاً اگر از مهارت خواندن و شنیدن بهرهمند باشید، باید تکتک کلمات را بهسادگی درک کرده باشید. اما مشکل اینجاست که درک کلمات، به معنای درک کل بحث نیست و بسیار محتمل است که ببینید با پایان بحث، هنوز آماده نیستید آنچه را آموختهاید در مواجهه با مسائل و موضوعات جدید بهکار بگیرید.»
در چنین شرایطی، غیر از این که دوباره هر کلمه از بحث را مرور کنید، چه کار بیشتری ازدستتان برمیآید؟
این مشکلی است که لوگان فیورلا و ریچارد مایر در کتاب Learning as a Generative Activity پیش روی خواننده میگذارند و دربارهٔ راهحلهایش حرف میزنند. این کتاب را انتشارات دانشگاه کمبریج منتشر کرده و با توجه به محتوا میتوان آن را «تکنیک های یادگیری با استفاده از فعالیتهای مولد» ترجمه کرد (ترجمهٔ تحتاللفظی عنوان کتاب، محتوای آن را بهخوبی نشان نمیدهد).
فیورلا و مایر مشخصاً تمام کتاب را به تکنیک های درس خواندن و پژوهشها و مقالات مرتبط با اثربخشی درس خواندن اختصاص دادهاند. اما تأکید میکنند که قرار نیست یادگیری را به درس خواندن و امتحان دادن و فعالیتهای دانشآموزی و دانشجویی محدود کنیم و نکات و ایدههای مطرح شده در این کتاب، برای یادگیری هر نوع مطلب و مفهوم مفید است.
فعلاً چون قرار است در اینجا به معرفی مختصر کتاب اکتفا کنیم و این کتاب در سلسله درسهای مهارت یادگیری متمم معرفی میشود، ما هم به تکنیک های درس خواندن و یادگیری محدود میمانیم. اما نظریهٔ محوری این کتاب فراتر از این حوزه است و یکی از ستونهای درس فکر کردن به کمک نوشتن نیز محسوب میشود. بنابراین در آن درس نیز به شکلی دیگر و برای هدفهایی دیگر از محتوای این کتاب استفاده خواهیم کرد.
منظور از فعالیتهای مولد چیست؟
پیش از این که جلوتر برویم، اول باید ببینیم منظور فیورلا و مایر از فعالیتهای مولد (Generative Activities) چیست. وقتی ما مطلبی را میخوانیم یا حرفهای معلم یا سخنران را میشنویم، صرفاً اطلاعات را دریافت و جذب میکنیم: جریان ورودی به ذهنمان وجود دارد، بدون اینکه جریان خروجی وجود داشته باشد.
اما روشهای متنوعی وجود دارند که از جنس «تولید / generation» هستند و میتوانند این جادهٔ یکطرفه را دوطرفه کنند. نویسندگان کتاب، مشخصاً هشت فعالیت را فهرست و بررسی کردهاند:
- خلاصه نویسی (summarizing)
- ترسیم نقشه ذهنی و نقشه مفهومی (mapping)
- نقاشی و طراحی (drawing)
- تصور کردن (imagining)
- آزمون گرفتن از خود (self-testing)
- شرح دادن برای خود (self-explaining)
- آموزش (teaching)
- تبدیل به رفتار، اقدام و حرکت فیزیکی (enacting)
حتماً توجه کردهاید که «فعالیت مولد / generative activity» در اینجا به معنای بسیار گسترده بهکار میرود. یعنی حتی اگر فقط در ذهن خود چیزی را تصور کنید، همین تصویرسازی هم یک فعالیت مولد محسوب میشود. فقط مهم این است که ذهن، دریافتکنندهٔ صِرف نباشد و چیزی هم از آن بیرون بیاید.
اهمیت این بحث در چیست؟
کاملاً حق دارید این سوال را بپرسید که اهمیت این بحث در کجاست؟ همهٔ ما میدانیم که کارهایی مثل خلاصه نویسی، ترسیم نقشه ذهنی و شرح دادن یک موضوع میتواند به یادگیری بهتر کمک کند. بسیاری از ما هم سالهاست این نوع تکنیکها را در درس خواندن و مطالعه و یادگیری بهکار میگیریم. چرا باید دو نویسندهٔ سختگیر دانشگاهی دربارهٔ چنین موضوعی کتاب بنویسند و ناشری مثل انتشارات دانشگاه کمبریج که سراغ هر موضوعی نمیرود، آن را منتشر کند؟
و نیز اینکه چرا باید بسیاری از مقالات حوزهٔ آموزش و کتابهای روانشناسی تربیتی به این کتاب اشاره کنند و ارجاع دهند؟ و سوال آخر هم اینکه چرا متمم چنین کتابی را معرفی میکند؟
این پرسش، سه پاسخ اصلی دارد:
نگاه به موضوع از زاویهای جدید
این کتاب موضوع را صرفاً در چند تکنیک برای درس خواندن و یادگیری خلاصه نکرده است. بلکه از زاویهای دیگر به سراغ این بحث میرود:
- چرا این تکنیکها مفیدند؟
- چرا خلاصه کردن میتواند یادگیری ما را بهتر کند؟
- چه میشود که ترسیم نقشه ذهنی به فهم بهتر مطلب کمک میکند؟
- چرا وقتی مطلبی را که یاد گرفتهایم برای خودمان شرح میدهیم، آن را بهتر میفهمیم؟
پاسخ این «چرا»ها کمک میکند درک عمیقتری از یادگیری پیدا کنیم.
رویکرد علمی و پژوهشی کتاب
نویسندگان برای تألیف این کتاب، رویکرد علمی و پژوهشی را انتخاب کردهاند. با وجودی که موضوع کتاب تکنیکهای درس خواندن و یادگیری است، چارچوب و شیوهٔ بیان مطلب مشابه کتابهای توسعه فردی (به شکلی که معمولاً میشناسیم و در ذهن داریم) نیست.
نویسندگان دربارهٔ هر یک از این هشت تکنیک، مجموعهٔ بزرگی از مقالات و پژوهشها را گردآوری و مرور کردهاند. علاوه بر این، ملاحظات و محدودیتهای هر تکنیک را هم شرح دادهاند. بنابراین به جای این که در هر فصل فقط توصیه کنند که «این تکنیک خوب است» و «از این تکنیک استفاده کنید»، جنبههای کمتر دیده شده را هم شرح میدهند.
مثلاً وقتی بحث «استفاده از ترسیم و طراحی برای یادگیری» مطرح میشود، یادآوری میکنند که اگر قرار است در ترسیم و طراحی به شکل افراطی درگیر جزئیات شوید و وسواس بهخرج دهید، بخش بزرگی از ظرفیت ذهنیتان از دست میرود و عملاً یادگیری موثری اتفاق نخواهد افتاد. در این حالت، شاید اگر اصلاً سراغ این تکنیک نروید و از تکنیکهای جایگزین استفاده کنید بهتر باشد.
تعیین چارچوبی برای رشد و یادگیری در سالهای پیش رو
فیورلا و مایر از دل این بحث، موضوع بسیار مهمتری را استخراج کردهاند. آنها به این سوال پرداختهاند که در دنیای امروز که هر لحظه امکانات و ابزارهای جدیدی برای یادگیری به وجود میآیند، محیط پیچیدهتر و تغییرات تندتر میشود، و نیز فشار رقابت در مسیر شغلی افزایش مییابد، کدام ویژگی و ظرفیت را باید در ذهن خود تقویت کنیم؟ دنبال چه باشیم تا بتوانیم جایگاه و موقعیت خود را بهتر حفظ و تثبیت کنیم؟
چون دربارهٔ هر یک از این هشت تکنیک جداگانه در متمم حرف زدهایم یا حرف خواهیم زد، در اینجا صرفاً به نکتهٔ کلیدی که محور اصلی کتاب را تشکیل میدهد میپردازیم:
کدام توانمندیهای ذهنی در آینده میتوانند ما را از دیگران متمایز کنند؟
نویسندگان این کتاب معتقدند دو توانمندی اصلی میتوانند در سالهای پیش رو به مزیت رقابتی تبدیل شوند:
- حل مسئله (problem-solving)
- معناسازی و معنابخشی (sense-making)
دسترسی کامل به این درس و ۶۰ درس دیگر دربارهٔ مهارت یادگیری برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. تا کنون ۱۷۰۱۸ نفر از متممیها مجموعاً ۳۳۸۲۱ تمرین در درسهای مهارت یادگیری ثبت کردهاند.
با عضویت ویژهٔ متمم علاوه بر این ۶۰ درس به هزاران درس دیگر از جمله درسهای زیر دسترسی خواهید داشت:
تفکر سیستمی | تصمیم گیری | استعدادیابی | مسیر شغلی
معرفی کتابهای روانشناسی | معرفی کتابهای مدیریتی
مدل ذهنی | تفکر نقادانه | کوچینگ | یادگیری زبان انگلیسی
خودشناسی | شخصیت شناسی | مهارت ارتباطی
دوره MBA متمم (اگر به بحثهای کلان مدیریتی علاقمندید)
محصولات آموزشی مرتبط
حرف پایانی
فیورلا و مایر معتقدند که بسیاری از مهارت های زندگی و مهارت های اجتماعی که این روزها به عنوان پایههای رشد و موفقیت معرفی میشوند، به تمرینهای یادگیری مولد نیاز دارند.
تفکر نقادانه، تطبیقپذیری، مهارت ارتباطی و نیز استدلال مبتنی بر شواهد را نمیتوان بدون فعالیتهای مولد تصور کرد. حتی خود مهارت حل مسئله هم که در ابتدای درس آن را کنار «sense-making» قرار دادیم، بدون یادگیری مولد امکانپذیر نیست.
با این توضیحات، عنوان کتاب فیورلا و مایر را بهتر میفهمیم: Learning as a Generative Activity. اصلاً یادگیری را باید به عنوان یک «فعالیت مولد» دید و اگر این جنبه از یادگیری را جدی نگیریم، یادگیری اتفاق نمیافتد.
یکی از علتهایی که ما دوستان متممی را در همهٔ درسها به کامنتگذاری و ثبت تمرین تشویق میکنیم همین نکته است. کسانی که فکر میکنند صرفاً با خواندن درس آن را یاد گرفتهاند، اغلب تصور نادرستی از خودشان، توانمندیهایشان و شیوهٔ کار کردن ذهن انسان دارند.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مهارت یادگیری به شما پیشنهاد میکند: چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای آشنا شدن بیشتر با متمم به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کنید و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید.
توجه داشته باشید که خرید ششماهه و یکساله بهترتیب معادل ۲۰٪ و ۳۸٪ تخفیف (نسبت به خرید یکماهه) محسوب میشوند.برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
۰ نظر برای تکنیک های درس خواندن و یادگیری | معرفی کتاب یادگیری با فعالیتهای مولد