خودشیفتگی چیست؟ آیا من خودشیفته هستم؟
افسانهها میگویند نارسیس (یا نارسیسوس) چنان عاشق و شیفتهی چهرهی خود بود که وقتی به آب نگاه میکرد و تصویر خویش را میدید، دیگر نمیتوانست سر از آب بردارد.
او آنقدر در همانجا ماند و در عشق خویش گرفتار شد که نهایتاً لاغر و نحیف، در کرانهی همان رودخانه مُرد و در همان محل، گلی سبز شد که آن را نارسیس مینامند (ما هم به آن نرگس میگوییم).
ربط دادن این گل به آن داستان، ظاهراً از این روست که گل نرگس شبیه چشم است و نارسیس، فقط چشم به خویش دوخته بود (در ادبیات فارسی هم مانند ادبیات رومی، تشبیه چشم به نرگس بارها تکرار شده است).
افسانه نارسیس جزئیات فراوانی دارد که از بحث ما خارج است، اما سوال اصلی این است که آیا خودشیفتگی و خیره ماندن به خود یک بیماری است و اگر هست، چگونه باید مرز آن را با دوست داشتن خود، عزت نفس، اعتماد به نفس و سایر ویژگیهای مثبت شخصیتی مشخص کرد؟
خودشیفتگی چیست؟ آیا میتوان آن را یک اختلال شخصیتی دانست؟
اگر DSM (راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی) را معیار قضاوت قرار دهیم، خودشیفتگی یا نارسیسیزم (Narcissism) یک اختلال شخصیتی محسوب میشود.
ویژگیهایی که در DSM برای انسان خودشیفته فهرست شده به شرح زیر است (منبع | فایل PDF):
دسترسی کامل به مجموعه درسهای خودشناسی و شخصیت شناسی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. با فعال کردن عضویت ویژه در متمم، به درسهای بسیار بیشتری نیز دسترسی پیدا میکنید:
ضمناً بررسیهای ما نشان داده در میان دوستان متممی، کسانی که به درسهای شخصیتشناسی علاقهمند بودهاند، برای مطالعهی درسهای زیر هم وقت صرف کردهاند:
تحلیل رفتار متقابل | زندگی شاد | افزایش عزت نفس | کوچینگ | مشاوره مدیریت
کاریزما | مدیریت استرس | تصمیم گیری | روانشناسی پول | استعدادیابی | یادگیری
تحلیل رفتار متقابل | هوش هیجانی | مهارت ارتباطی | رابطه عاطفی | مسیر شغلی
الیور جیمز در کتاب سیاسیکاری در محیط کار توصیفی ساده از رفتار فرد خودشیفته ارائه میدهد که با ویژگیهای انسانهای خودشیفته در DSM، همسو است (+):
مرز بین خودشیفتگی و دوست داشتن خود کجاست؟
معمولاً بلافاصله پس از مطرح شدن بحث خودشیفتگی و انسان خودشیفته، این سوال پیش میآید که مرز بین خودشیفتگی و دوست داشتن خود کجاست؟
همهی ما این توصیه را شنیدهایم که خودت را دوست بدار. مطالعات علمی در زمینهی عزت نفس و اعتماد به نفس هم به ما میآموزند که ویژگیهای مثبت خودمان را ببینیم (درس ده صفت مثبت من یکی از گامهای اصلی در برنامه پنج هفتهای افزایش عزت نفس است).
اگر شما هم دچار این ابهام شدهاید، لطفاً نکات زیر را با دقت بخوانید:
همانطور که در ابتدای درس تأکید شد، DSM برای خودشیفتگی نُه نشانهی مختلف مطرح کرده و گفته که حداقل باید پنج مورد از آنها در یک فرد جمع باشد تا بتوان گفت او گرفتار اختلال شخصیتی خودشیفتگی است. بنابراین با هر رفتار سادهای (مثلاً انتشار مکرر عکسهای سلفی در اینستاگرام) نمیتوانیم یک فرد را خودشیفته فرض کنیم.
خودشیفتگی از خودبزرگبینی غیرواقعی میگوید. هیچجایی در بحث عزت نفس و اعتماد به نفس و توسعه فردی، کسی توصیه نکرده که خود را بالاتر از آنچه هستیم در نظر بگیریم. اتفاقاً عزت نفس به معنای دیدنِ خود واقعی و پذیرش خویشتن است و اعتماد به نفس هم، در درک درست و واقعی توانمندیها ریشه دارد.
دوست داشتن خود به معنای دوست نداشتن دیگران و درک نکردن دیگران نیست. اما ویژگی افراد خودشیفته این است که اساساً چنان غرق در خود میشوند که دیگران را نمیبینند یا جدی نمیگیرند و از همدلی بیبهره هستند (مورد هفتم از موارد نُهگانه).
چند جملهی زیر از DSM هم میتواند مفید و روشنگر باشد:
بسیاری از افراد موفق، برخی صفات شخصیتی را از خود بروز میدهند که میتوان آنها را از جنس خودشیفتگی دانست.
اما فقط وقتی این صفات، ثابت و دائمی و مخرب و آسیبزننده بوده و عملکرد عادی فرد را مختل کنند، میتوان خودشیفتگی را به وی نسبت داد.
درس خودشیفتگی را میتوان به این صورت خلاصه کرد که:
- به سادگی روی هر فرد یا روی هر رفتاری برچسب خودشیفتگی نزنیم
- خودشیفتگی را یک اختلال شخصیتی جدی در نظر بگیریم و در صورتی که گرفتارش هستیم، از متخصص کمک بگیریم (با توصیه و نصیحت، نمیتوان یک بیماری را از بین برد)
- به آسیبهای ناشی از حضور یک فرد خوششیفته در تیم یا سازمان توجه داشته باشیم و از کنار چنین وضعیتی به سادگی عبور نکنیم (اگر هم مدیر یا فرد بالاتر از ما چنین ویژگیهایی دارد، بدانیم که سازمان قرار است هزینههای این ویژگی را بپردازد و بر این اساس، دربارهی خود و آیندهمان تصمیم بگیریم).
- اگر با توجه به نشانههای ذکر شده در درس، در حد بیماری، خودشیفته نیستیم، اما در مسیر خودشیفتگی قرار داریم، اقدامهای پیشگیرانه را انجام داده و رفتار و گفتار و نگرش خود را تعدیل کنیم. در غیر این صورت به نقطهای میرسیم که جز با مداخلهی درمانی، نمیتوانیم از دردسر خودشیفتگی فرار کنیم و دور شویم.
اگر شما هم جزو کسانی هستید که فکر میکنید افراد خودشیفته بسیاری را روی سکوهای موفقیت و در سمتهای بالای سازمانی دیدهاید، شاید مطالعهی درسِ «آیا خودشیفتگی مانع پیشرفت شغلی است؟» برای شما مفید باشد.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری خودشناسی به شما پیشنهاد میکند:
- خودشناسی – ویژگیهای خودمان را بهتر بشناسیم
- تعریف درونگرایی چیست؟ افراد درونگرا چه ویژگی هایی دارند؟
- چند کتاب درباره درونگرایی و افراد درونگرا | بررسی و طبقه بندی کتابها
- نحوه برخورد و رفتار با افراد درونگرا
- خجالتی بودن چیست و چه تفاوتی با درونگرایی دارد؟
- پرسشنامه سنجش خجالتی بودن و کمرویی
- ریشه های حس خجالت و کمرویی در جمع
- نقش خانواده و مدرسه در تقویت یا درمان خجالتی بودن کودکان
- خودشیفتگی چیست؟ آیا من خودشیفته هستم؟
- آدم صبح هستید یا آدم شب؟
- توهم پایان تاریخ | آیا ما به آخر خط تغییر و تحول رسیدهایم؟
- مرکز کنترل درونی یا مرکز کنترل بیرونی؟ (+ پرسشنامه منبع کنترل)
- مهرطلبی چیست؟ ویژگی های افراد مهرطلب و پرسشنامه مهرطلبی
- رهایی از مهرطلبی | برنامه ۲۱ روزه پیشنهادی هریت بریکر (هفته اول)
- رهایی از مهرطلبی | برنامه ۲۱ روزه پیشنهادی هریت بریکر (هفته دوم)
- رهایی از مهرطلبی | برنامه ۲۱ روزه پیشنهادی هریت بریکر (هفته سوم)
- کنترل رابطه در دست کیست؟
- پرسشنامه کمال طلبی و تفکیک کمال طلبی مثبت و منفی
- کمال طلبی چیست؟ کمال طلب بودن با کمال گرایی چه تفاوتی دارد؟
- کمال طلبی و عوارض منفی آن در زندگی
- افسردگی چیست؟ نشانه ها و علائم افسردگی چه هستند؟
- سوالهایی برای خودشناسی و شناخت بیشتر خودمان
- معنی تکانش چیست؟ رفتارهای تکانشی چه هستند؟
- DSM یا راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی چیست؟
- شناخت محدودیتهای انسان | نقطه آغاز خردمندی
- امید به زندگی | آیا به مرگ فکر میکنید؟
- اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟ (فوبیای اجتماعی یا جمعیت هراسی)
- سایکوپات کیست؟ اختلال شخصیت ضد اجتماعی چه ویژگی هایی دارد؟
- چقدر ساده به دیگران اعتماد میکنید؟ | پرسشنامه تمایل به اعتماد
- تست دیسک چیست؟ | دانلود پرسشنامه تست DiSC + آنالیز آزمون دیسک
- تعریف اعتیاد چیست؟ چه کسانی معتاد محسوب میشوند؟
- چپ مغزی و راست مغزی | داستان نیمکره فعال مغز
- تعریف ریسک پذیری چیست؟ آیا شما یک فرد ریسک پذیر هستید؟
- اشتباهات تکراری زندگی | تکرار اشتباه یک اتفاق ساده نیست
- اعتیاد به اینترنت چیست؟ | تعریف و پرسشنامه اعتیاد به اینترنت
- تعریف وراثت پذیری چیست؟ بحث وراثت در شخصیت تا چه حد جدی است؟
- خودنظارتی چیست؟ آیا شما هم یک آفتابپرست اجتماعی هستید؟
- آلبرت الیس
- آرون بک | شناخت درمانی، خطاهای شناختی و طرحوارهها
- درمان شناختی رفتاری یا CBT چیست؟
- تکنیک ABC | روشی برای برخورد آگاهانهتر با افکار منفی و ناکارآمد
- کتاب از حال بد به حال خوب (شناخت درمانی) | دیوید برنز
- کتاب شناخت بیماری های روانی | معرفی انواع اختلالها و بیماری های روانی
- دیل آرچر – متفاوت بودن بهتر از نرمال بودن است
- معرفی کتاب | زندگی خود را دوباره بیافرینید | جفری یانگ
- گفتگو درباره روانشناسی | پادکست انجمن روانشناسی آمریکا
- اتاق خبر | درسهای خودشناسی و شخصیتشناسی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : سجاد باقری
بعنوان یک پرستار وقتی دوران کارآموزی روان پرستاری را در بیمارستان روانی می گذروندم متوجه شدم که هر کدوم از ما اعضای گروه کارآموزی به حد خفیفی برخی از اختلالات رو داریم پس از پرسش از استادمان پاسخی دریافت کردیم که می تواند تا حدی در مورد ویژگی های خودشیفتگی هم درست باشد. پاسخ این بود زمانی این اختلالات بسیار آسیب زا می شوند که فرد نتواند به شکل نرمال زندگی خودش را ادامه بدهد و روابطش چه با خانواده و اجتماع دچار آسیب بشود. پس می توان در درون رویاها خود را انسان بزرگی تصور کرد در عین حال به دیگران احترام گذاشت تا زمانی که کار ما مانند شخصیت افسانه ی یونانی به نابودی خودمان نکشد شاید این ویژگی ها خیلی هم نگران کننده نباشد. اما یک نکته ی مهم تر که در بیمارستان های روانی آموختم این بود که اکثر بیماران زمانی مراجعه می کنند که مشکلات زیادی برایشان ایجاد شده است. پس همینکه متممی ها در حال گذراندن درس های خودشناسی هستن و این ویژگی ها رو می شناسند و براساس آن به شکل متفاوت تری به خودشان نگاه می کند می تواند بسیار کمک کننده باشد تا بدنبال راه هایی برای بهتر شدن بگردند و اگر احساس می کند برخی از ویژگی ها درحال مختل کردن زندگی آنهاست در جهت بهبودی با خواندن کتاب ها و حتی مشاوره به حال بهتر خود کمک کنند