ترس از دست دادن و دام حفظ وضعیت موجود

فرض کنید که مدیر شما، شما را به اتاق کار خودش صدا میکند و توضیح میدهد که میخواهد ۴۰۰ هزار تومان به حقوق شما اضافه کند (فرض کنیم حقوق شما آن قدر زیاد باشد که این عدد، نیازهای اولیه شما را تامین نکند و صرفاً معنای پاداش بدهد). حالا فرض کنید در همان شرایط که حقوق شما زیاد است و همه چیز خوب پیش میرود، بشنوید که مدیر شما در حال صحبت با مدیر منابع انسانی شرکت است و می گوید که میخواهیم از حقوق مدیران ارشد و میانی، مبلغی را (مثلاً ۴۰۰ هزار تومان!) کم کنیم.
فعلاً به دلیل این افزایش و کاهش فکر نکنید و یا اصلاً فکر کنید که مدیر خودرای و بی منطقی دارید که هر روز با یک ایدهی جدید تشویق مالی یا تعدیل مالی به سر کار میآید! شما به این مسئله فکر کنید که اگر رضایت شما از محیط کار، مثلاً ۸۰ از ۱۰۰ باشد، بعد از شنیدن خبر افزایش و خبرکاهش، این رضایت چقدر تغییر خواهد کرد؟ اگر افزایش ۴۰۰ هزار تومانی رضایت شما را از ۸۰ به ۸۵ برساند. آیا کاهش ۴۰۰ هزار تومانی هم رضایت شما را از ۸۰ به ۷۵ کاهش خواهد داد؟
در حوزه تصمیم گیری، این پدیده را اجتناب از باختن یا ترس از دست دادن یا Loss Aversion مینامند. از جمله کسانی که برای نخستین بار این مسئله را به صورت جدی مطرح کردند، دانیل کانمن و همکارش ترسکی بودند.
دسترسی کامل به درسهای تصمیم گیری و حل مسئله برای اعضای ویژه متمم امکانپذیر است. با فعال کردن اشتراک ویژه هم به این درسها و درسهای دیگر متمم دسترسی پیدا میکنید. درسهای زیر صرفاً چند نمونه هستند:
تفکر سیستمی | تفکر استراتژیک | مهارت یادگیری
دوره MBA | مشاوره مدیریت | کوچینگ
تمرین:
تبعات مثبت و منفی ترس از دست دادن در تصمیمگیریهای روزمره ما چیست؟
تبعات مثبت و منفی ترس از دست دادن در تصمیمهای مرتبط با سرمایه گذاری ما چگونه است؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تصمیم گیری به شما پیشنهاد میکند:
- مهارت تصمیم گیری درست در مدیریت و زندگی
- تصمیم گیری چیست؟ | تعریف تصمیم گیری + چند مثال از تصمیم گیری
- انواع تصمیم گیری در مدیریت و زندگی
- فایل صوتی درباره تصمیم گیری
- تصمیم گیری درست الزاماً به نتیجه مطلوب منتهی نمیشود
- تصمیم خوب و تصمیم بد
- پشیمانی در تصمیم گیری: کارآفرینی انتخاب من نبود
- تفاوت تصمیم گیری و تصمیم سازی
- هشت خرده مهارت برای تصمیم گیری بهتر و حل مسئله
- دانلود کتاب صوتی دشواری انتخاب (تناقض انتخاب) | بری شوارتز
- مرور سرفصل های درس تصمیم گیری در دانشگاهها
- تاریخچه نظریه های تصمیم گیری در مدیریت
- فوبیای تصمیم گیری | ریشه تردید در تصمیم گیری
- تصمیم های سخت زندگی و درد راههای نرفته
- روش های تصمیم گیری | آشنایی با سیستم یک و دو در فرایند تصمیم گیری
- ارزشهای شما در کار و زندگی چه هستند؟ (سلسله مراتب ارزشها)
- پرسشنامه ارزشهای شخصی
- اخلاق هوش مصنوعی | مسئله تراموا
- تکنیک های تصمیم گیری | استفاده از گروه مشاوران فرضی
- تکنیک های تصمیم گیری | ثبت و مرور تصمیمها
- در دفاع از پرتاب کردن سکه!
- خطاهای شناختی یا خطاهای ذهنی | معرفی انواع خطاهای شناختی
- تعریف سوگیری چیست؟ انواع سوگیری کدام است؟
- تشخیص بهتر سوگیری های ذهنی
- هیوریستیک و مغز خطاساز | میان برهای ذهنی
- برخورد گزینشی با اطلاعات و خطای تایید خود
- خطای تمرکز بر آخرین اطلاعات
- ترس از دست دادن و دام حفظ وضعیت موجود
- اثر لنگر انداختن چیست؟ چگونه میتوان این سوگیری شناختی را کاهش داد؟
- سوگیری خوش بینی | وقتی احتمالات واقعی را فراموش میکنیم
- اثر پلتزمن | کمربند ایمنی بهتر است یا میخ؟
- جاشوا بل و ویولن نوازی در ایستگاه مترو | مرور یک داستان آشنا
- تعارض شناختی (ناهماهنگی شناختی)
- کتاب کی بود کی بود؟ | وقتی خودمان را توجیه میکنیم
- خطای درک نادرست دامنه ارزیابی و مقیاس مسئله
- اعتماد به نفس بیش از حد
- استریوتایپ یا تفکر قالبی: معتقد به آن هستید یا قربانی آن؟
- خطای هاله ای یا اثر هاله ای چیست و چه اثراتی ایجاد میکند؟
- کدام توالت را انتخاب کنم؟ | دن اریلی
- سوگیری هنگام قضاوت درباره قهرمانان
- مجموعه کلیپ تصویری سمینار تصمیم گیری و انتخاب
- آنچه در میان سر و صداها گم میشود
- باید پای خودت گیر باشد! – مطلب تکمیلی تصمیم گیری
- چند نکته درباره تصمیم گیری برای کسب و کار
- سوالهای مصاحبه شغلی | سنجش توانایی تصمیم گیری
- پروژه پایانی درس تصمیم گیری
- کتاب تفکر سریع و کند | کتاب دنیل کانمن درباره تصمیم گیری و قضاوت | مقایسه ترجمهها
- کتاب هنر شفاف اندیشیدن | رولف دوبلی | عادل فردوسی پور
- معرفی کتاب انتخابها، ارزشها و چارچوبها (دنیل کانمن)
- معرفی دنیل کانمن | برخی از کتابهای دنیل کانمن
- هربرت سایمون (زندگینامه و دستاوردها)
- هوارد رایفا – از بنیانگذاران دانش تصمیم گیری
- اتاق خبر | درس تصمیم گیری
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبتنام | اطلاعات بیشتر فهرست درسهای متمم
نویسندهی دیدگاه : هیوا
موضوع loss aversion که یکی از اولین یافتههای مهم اقتصاد رفتاری است، نشان میدهد که ما برخلاف تصور در بسیاری از موارد عاقلانه و اقتصادی فکر و عمل نمیکنیم. به نظر من درک این موضوع و به طور کلی آگاهی از محدودیتهای طبیعیمان بسیار مفید است و باعث میشود علت بسیاری از رفتارهایمان را درک کنیم و در مواردی (به تعبیری) بر خلاف طبیعتمان رفتار متفاوتی را انتخاب کنیم. همینطور در طراحی سیستمها، کسب و کار، محصولات نیز میتوان از این اصل و اصول مشابه استفاده کرد.
یکی از تبعات منفی loss aversion این است که ما بیشتر روی فقدانهای زندگیمان(عزیز از دست رفته، رابطههای گذشته، پول گم کرده، ایدههای شکست خورده، انتقاد، امتیاز و کامنت منفی) تمرکز میکنیم تا دستاردها و داشتههای مثبت.
- بیشتر توسط ترسهایمان هدایت میشویم تا رویاهایمان.
- حسرت گذشته را میخوریم و ارزش زمان حال رو دست کم میگیریم.
- گاهی ناآگاهانه انصاف را رعایت نمیکنیم(مثال قیمتگذاری روی پراید در متن).
- بیشتر غر میزنیم و انتقاد میکنیم تا تمجید و تشکر.
- بیشتر به نقاط ضعفمان فکر میکنیم تا نقاط قوت(این دو مورد خیلی مرتبط نبودن;) ).
- دلتنگ پارتنر قبلیمان میشویم!، در غربت یاد وطن میکنیم.
تبعات مثبت:
احتمالاً در تربیت بچهها هم میتوان از این موضوع استفاده کرد(مثلاً در ابتدای هفته سی تومان پول بهشون بدهیم، به ازای هر ساعت کار با موبایل هزار تومان از این مبلغ کسر کنیم). به همین ترتیب میتوان دیگران (دانشآموزان، کارمندان، مشتریان و غیره) را به کمک مکانیزمهای طبیعی و درونی خودشان وادار به رفتارهای خاصی(فروش بهتر، نمره بیشتر و غیره) کرد. شاید یکی از دلایلی که ما بیشتر قدر داشتههای پرهزینه و گران(به عنوان مثال دوره چند میلیونی و چندساله MBA) را میدانیم، همین موضوع باشد.
طبق این قانون احتمالاً زدن نوشته "جنس پس گرفته شده" بر روی دیوار فروش را کاهش میدهد و شاخکهای دفاعی مشتری را تحریک میکند و همینطور تضمین مثلاً 30 روزه برای پس گرفتن جنس فروش را افزایش میدهد. چون پس دادن جنس(loss) درد دارد!
استفاده از پرداخت الکترنیک و کارت عابر بانک نسبت به پرداخت نقدی که در آن از "دست دادن پول" را با وضوح بیشتری تجربه و مشاهده میکنیم، حس منفی کمتری به مشتری میدهد.
شاید یکی از علل صرفهجویی و یا پسانداز و به طور کلی هر احتیاطی بویژه وقتی خطر واقعی و محتمل بیرونی وجود دارد، همین موضوع loss aversion باشد.
loss و ازدست دادن موجب یادگیری هم میشود. بسیاری از آموختههای ما (و همینطور ترمزهای روانیمان) از این جنس هستند.
پ.ن: به نظرم میشد این بحث loss aversion را به موضوع بدبینی انسان از نظر روانشناسان تکاملی و روانشناسان مثبتگرا مانند مارتین سیگلمن هم ربط داد.