جنگ با گنجشکها | هزینهٔ نادیده گرفتن پیچیدگیهای سیستمی
- مطالعهٔ درس تعریف سیستم و انجام تمرین آن (ضروری)
- مطالعهٔ درس مقاومت سیستم در برابر سیاستگذار (پیشنهاد)
- مطالعهٔ درس اثر مار کبری (پیشنهاد)
از دوستان متممی انتظار میرود پس از مطالعهٔ این درس
- داستان جنگ مائو با گنجشکها را به عنوان مثالی از سیاستگذاری کوتهبینانه به خاطر بسپارند.
- به خاطر داشته باشند که در سیستمهای پیچیده، گاهی اوقات «نتایج پیشبینینشدهٔ تصمیمها» از «نتایج مورد انتظار سیاستگذاران» بزرگتر و مهمتر میشود.
تقریباً در هر جای جهان، اگر در بخش کتاب کودک کتابفروشیها قدم بزنید، کتاب یا کتابهایی از سارا پنیپکر را میبینید. یکی از این کتابها «دختر گنجشکی | Sparrow Girl» است.
داستان به دختر کوچکی به نام مینگلی مربوط میشود. او در چین زندگی میکند و عاشق گنجشکهاست. اما دولت دستور داده که گنجشکها باید کشته شوند. از نظر حاکم چین، گنجشکها محصول کشاورزان را میخورند و این باعث میشود انسانها گرسنه بمانند.
مینگلی میبیند که برادرش ترقهها را برداشته تا برود گنجشکها را بترساند و همسایهها قابلمهها و ماهیتابهها را با کفگیر بیرون میبرند و سر و صدا میکنند تا گنجشکها پرواز کنند و جرئت نکنند جایی بنشینند. حاکم گفته گنجشکها را آنقدر از ترس روی هوا نگه دارید تا از گرسنگی بمیرند و بر زمین بیفتند.
دختر گنجشکی داستان ما نمیتواند با دستور حکومت مقابله کند. اما با خودش قرار میگذارد هر تعداد گنجشک را که توانست، بیاورد و پناه دهد و پنهانی به آنها غذا دهد تا نمیرند.
داستان خوشایندی نیست. لازم نیست دوستدار حیوانات یا گیاهخوار باشید تا چنین داستانی برایتان دردناک شود. حتی بسیاری از کسانی هم که رژیم غذایی گوشتی دارند، احتمالاً از تصور این که صدها میلیون گنجشک از گرسنگی بر زمین میریزند و پر و بال میزنند تا بمیرند، حس خوبی پیدا نمیکند.
چنین ایدهٔ تلخی چگونه به ذهن پنیپکر رسیده؟ واقعیت این است که جنگ با گنجشکها، ایدهٔ پنیپکر نیست. این اتفاقی است که در چین در دوران مائو اتفاق افتاد و در مقطعی رهبر چین علیه گنجشکها اعلام جنگ کرد.
جملهٔ «امروز گنجشکها دشمن ملت هستند» شاید برای ما عجیب یا خندهدار به نظر برسد. اما مائو واقعاً در سالهای ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۲ یکی از بزرگترین جنگهای تاریخ علیه طبیعت را با همین شعار هدایت کرد.
داستان دستور مائو و تبعات آن را میتوانید در کتابهای مختلف، تحت عناوین متفاوت ببینید. شکل سادهشدهٔ آن را تام فیلیپس در کتاب تاریخ مختصر به گند کشیدن جهان آورده است. بررسی تخصصیتر آن را هم میتوانید در کتاب «نقش گونههای غیربومی در محیط زیست» یا «جنگ مائو با طبیعت» بخوانید (+/+).
داستان جنگ با گنجشکها مشابه اثر مار کبری است که پیش از این آن را در متمم بررسی کردهایم و میتوانید آن را نمونهٔ دیگری از نادیده گرفتن پیچیدگی سیستمها و مقاومت سیستم در برابر سیاستگذار در نظر بگیرید.
مائو و برنامهٔ جهش بزرگ
دسترسی کامل به مجموعه درسهای تفکر سیستمی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت ویژه در متمم علاوه بر دسترسی به مجموعه درسهای تفکر سیستمی به مجموعه گستردهتری از درسها به شرح زیر نیز دسترسی پیدا خواهید کرد:
البته بررسیهای آماری ما نشان داده که علاقهمندان به درسهای تفکر سیستمی، از میان مجموعه درسهای متمم به مطالعهی درسهای زیر بیشتر علاقهمند بودهاند:
مدل ذهنی | تفکر استراتژیک | تفکر نقادانه
کوچینگ | مشاوره مدیریت | استعدادیابی
تصمیم گیری | حل مسئله | مدیریت زمان | یادگیری
گزینهی دیگر هم پیگیری منظم مجموعه درسهای دوره MBA متمم است.
تذکر: برای دسترسی به محتوای درسی که مشاهده میکنید، صرفاً عضو شدن و پرداخت عضویت کافی نیست و باید تمرین درس تعریف سیستم را هم انجام دهید. انجام این تمرین ساده باعث میشود ذهنتان برای یادگیری این درس و درسهای پیشرفتهتر تفکر سیستمی آماده شود.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر سیستمی به شما پیشنهاد میکند:
- تفکر سیستمی چیست؟ | دوره آموزشی تفکر سیستمی | از تعریف تا تحلیل سیستمها
- تفکر سیستمی به زبان ساده
- فایل صوتی معرفی دوره آموزشی تفکر سیستمی
- یک کلیپ تصویری درباره تفکر سیستمی (بالانس)
- راسل اکاف (راسل ایکاف) | تدوینگر تفکر سیستمی
- کتاب تفکر سیستمی (مدیریت آشوب و پیچیدگی) | جمشید قراچه داغی
- کتاب تفکر سیستمی | چگونه جزوه تفکر سیستمی دنلا مدوز به کتاب تبدیل شد؟
- لودویگ فون برتالانفی | نویسندهٔ کتاب نظریه عمومی سیستمها
- پیتر سنگه و چند جمله کوتاه در مورد تفکر سیستمی
- تعریف سیستم چیست؟ | سیستمهای باز و بسته | چند مثال از انواع سیستم
- سیستم باز چیست؟ | ویژگیهای سیستم باز و چند مثال
- رویکرد سیستمی در یک جمله | توجه به ترکیب (سنتز) به جای تجزیه (آنالیز)
- چگونه میتوان بهترین خودرو جهان را ساخت؟ | دام بهینه سازی جزئی
- تفکر خطی در برابر تفکر سیستمی
- رفتارهای غیرمنتظرهٔ سیستمها | وقتی سیستم در برابر سیاستگذار مقاومت میکند
- رویکرد سیستمی | نگاه چندبعدی در برابر تکبعدی
- هم پایانی در سیستمها | برای رسیدن به مقصد تنها یک راه وجود ندارد
- گرفتار کدامیک هستید: مشکل سیستمی یا مشکل در سیستم؟
- مدل کوه یخ در تفکر سیستمی | آیا به تفاوت رویداد و روند توجه دارید؟
- گاوین اشمیت: فاصله بین خبرها و فهم ما
- مبانی تحلیل سیستم (اجزا، روابط، هدف)
- نقاط اهرمی، نقاط کلیدی و نقاط مرزی در سیستمها
- همیشه نمیتوان از مطالعات آماری، نظریه های علمی استخراج کرد
- راسل اکاف، تفکر سیستمی و هدفهای ضمنی
- مسائل چند ریشهای | زنبورهایی که ناپدید میشدند
- چه کسی مقصر است؟ | به علتهای نزدیک قانع نشویم
- بازخورد یا فیدبک چیست؟
- بازخورد در مدیریت | هر نظر، نقد یا پیامی بازخورد نیست
- راهکارها را با توجه به محدوده اثر و افق زمانی آنها تحلیل کنید
- اثر مار کبرا | کاربرد تفکر سیستمی در سیاست گذاری
- معرفی پادکست فریکونومیکس | استیون لویت و استیون دابنر
- جنگ با گنجشکها | هزینهٔ نادیده گرفتن پیچیدگیهای سیستمی
- مالیات پنجره | نیت خیری که سنگفرش جادهٔ جهنم شد
- دایره همدلی | ما با چه کسانی همسرنوشت هستیم؟
- بدهی ما به آینده | عمری به اندازهٔ عمر همهٔ انسانها
- آرکتایپهای سیستمی | جابجایی بار در سیستم
- آرکتایپهای سیستمی | موفقیت سهم موفقهاست
- آرکتایپهای سیستمی | گلولههای برفی و محدودیتهای رشد
- آرکتایپهای سیستمی | فرسایش تدریجی اهداف و استانداردها
- آرکتایپهای سیستمی | هدف گذاری اشتباه برای سیستمها
- آنکس که راه حل مسئله را میدانست، عاشق مسئله شده است
- تعریف نگرش سیستمی با یک مثال از پیتر سنگه
- پارادوکس ایکاروس | همان چیزی که موفقمان کرده میتواند باعث شکستمان شود
- سواری رایگان | پسورد اینترنت همسایهام را میدانم!
- آیا نمایشگاه کتاب به کتابفروشیها آسیب میزند؟
- مالیات آمازون یک راهکار سیستمی است یا غیرسیستمی؟
- درباره مصرف پلاستیک و حفظ محیط زیست | تجربه ذهنی
- تجربه ذهنی | مشارکت در درآمد فارغ التحصیلان دانشگاهها
- ضررهای سیگار | سنگینترین حکم خسارت در تاریخ دادگاههای جهان
- اثر گلخانه ای | گرمایش زمین چیست و چرا باید به آن توجه کنیم؟ | بخش اول
- نگرش سیستمی (مرور و جمعبندی) | به روایت راسل اکاف
- کتاب پنجمین فرمان نوشته پیتر سنگه درباره سازمان یادگیرنده
- کتاب رقص تغییر | چالشهای تغییر پایدار | پیتر سنگه
- کتاب «دربارهٔ سیستمهای هدفمند» | راسل اکاف
- اتاق خبر | درس تفکر سیستمی
- پروژه پایانی درس تفکر سیستمی
- منابع تکمیلی | دوره صوتی آموزش تفکر سیستمی محمدرضا شعبانعلی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبتنام | اطلاعات بیشتر فهرست درسهای متمم
نویسندهی دیدگاه : مهدی کلانترزاده
این داستان برای ما ایرانی ها بسیار آشنا و ملموس است. جهاد کشاورزی در دهه 60 در استان اصفهان سطح کشت 70 هزار هکتار در سال 57 را طی سه سال به 350 هزار هکتار رساند (5 برابر). خودکفایی در تولید محصولات ، ایحاد اشتغال و رفع محرومیت از طبقه کشاورز اهداف اصلی این طرح ها بود. نتیجه آن تصمیمات شتابزده این شد که :
1. دشت های اطراف اصفهان دچار ترک های خطرناک شده اند و شهر قدیمی و تاریخی اصفهان در خطر فرو نشست و تخریب قرار دارد.
2. زاینده رود خشک شده است.
3. کشاورزان نه تنها همان زراعت محدود سال 57 را ندارند که عموما به بیکاری دچار شده اند.
پ.ن: حکومت های ایدئولوژیک عموما علاقه دارند مسائل را ساده سازی کنند و به جای استفاده از تفکر کند و آهسته (بخش نئو کورتکس مغز) از تفکر تند و سریع و هیجانی استفاده کنند.