معرفی کتاب پرنده به پرنده | حرفهای آن لاموت برای نویسندگان نوقلم
«سی سال پیش برادر بزرگترم که آن وقتها ده سالش بود در تلاش بود که مطلبی درباره پرندهها بنویسد و برای این کار سه ماه هم وقت داشت. سه ماه گذشته بود و حالا دیگر موعد تحویل کار که فردای آن روز بود، فرارسیده بود.
ما برای گذراندن تعطیلات در کلبه خانوادگیمان در بولیناس بودیم و برادرم پشت میز آشپرخانه نشسته بود. دور تا دورش پر بود از کاغذ کلاسور، مدادها و کتابهایی درباره پرندگان که لایشان هم باز نشده بود. در چنین وضعی، در حالی که بزرگی وظیفه پیش رو باعث شده بود خشکش بزند، میدیدی که هر لحظه ممکن است اشکش سرازیر شود. بعد پدرم آمد و کنارش نشست. دستش را دور شانه برادرم انداخت و گفت: رفیق، پرنده به پرنده، دانه به دانه، یک به یک. هر بار فقط دربارهٔ یک پرنده بنویس و تمام.»
این چند جملهٔ آن لاموت (Anne Lamott) به خوبی نشان میدهد که چرا او برای کتابی درباره نوشتن و نویسندگی عنوان «پرنده به پرنده / Bird by Bird» را انتخاب کرده است. آن لاموت، سختیها و چالشهای نوشتن و نویسندگی را انکار نمیکند. اما معتقد است که حتی کارهای دشوار را هم میتوان پله به پله – یا چنانکه پدرش میگفت: پرنده به پرنده – انجام داد.
پرنده به پرنده | کتابی درباره نوشتن
بسیاری از کسانی که در دو سه دههٔ اخیر نوشتن را تمرین کردهاند، کتاب پرنده به پرنده را خواندهاند. شهرت این کتاب آنقدر فراگیر است که در بسیاری از نقاط جهان، تدریس محتوای آن به پای ثابت بسیاری از کلاسهای نویسندگی تبدیل شده است.
از آنجا که پرنده به پرنده را معمولاً در فهرست کتابهای آموزش نویسندگی طبقهبندی میکنند، احتمالاً پیش از خواندن آن حدس میزنید که قرار است با فهرستی از تکنیکها و دستورالعملهای مناسب نویسندگی روبهرو شوید. اما کتاب اصلاً چنین ساختاری ندارد. لاموت هم چنین هدف و مأموریتی را برای کتابش تعریف نکرده است.
آن لاموت در این کتاب، تجربهٔ شخصی خودش از مواجهه با نوشتن و نویسندگی را روایت میکند. خاطرات اتفاقهای خوب و بد، امیدها و ناامیدیها، تجربههای شخصی و باورهای مذهبی، همه در این کتاب در هم آمیختهاند و لاموت لابهلای آنها از اهمیت، لذت و سختیهای نوشتن و نیز غلبه بر موانع نوشتن حرف میزند.
پرنده به پرنده به چه سوالی پاسخ میدهد؟
با وجودی که در کتاب از زوایای مختلفی به نوشتن و نویسندگی پرداخته شده، اما میتوان قلب کتاب را بحثهای مربوط به رفع انسداد ذهنی نویسنده (writer’s block) دانست. همان حس سنگین و غریبی که همهٔ نویسندگان تجربه کردهاند: قلم در دست و کاغذ سفید پیش رو، بیآنکه کلمهای بر زبان جاری شود و به روی کاغذ بیاید. انگار که ذهن قفل شده و میترسد آنچه را در درون خود دارد افشا کند.
آن لاموت کوشیده به خوانندهاش برای عبور از این نوع لحظات کمک کند.
واقعاً کتاب لاموت یکی از بهترین کتابهای نویسندگی است؟
بیش از هشتهزار نفر در سایت آمازون به این کتاب امتیاز دادهاند و متوسط امتیازشان هم چندان با سقف امتیاز (یعنی عدد پنج) فاصله ندارد. کتابهای معدودی چنین رزومهٔ درخشانی دارند. اما آیا میتوانیم صرفاً با اتکا به این استقبال بگوییم پرنده به پرنده یکی از بهترین کتابهای آموزش نویسندگی است؟ لزوماً نه.
در کنار علاقهمندان جدی و مصمم لاموت، عدهای هم هستند که این کتاب را نمیپسندند، یا لااقل آن را در صدر فهرست کتابهای نویسندگی قرار نمیدهند. احتمالاً منتقدان لاموت، پرنده به پرنده را «کارداشیانِ کتابها» میبینند. این کنایه همیشه در مورد کارداشیانها (و سلبریتیهایی مانند آنها) مطرح میشود که آنها صرفاً «به این مشهورند که مشهورند.» و بسیاری از مخاطبانشان صرفاً آنها را دنبال میکنند تا ببینند بقیهٔ مخاطبان به چه علت و با چه انگیزهای آنها را دنبال میکنند.
آن لاموت را هم – شاید در یک توصیفِ بدبینانه – میتوان با همین ویژگی توصیف کرد. وقتی تا این حد از کتابی استقبال شده، هر روز عدهٔ جدیدی به جمع خوانندگانش اضافه میشوند تا ببینند چه چیزی در این کتاب بوده که خوانندگان قبلی آن را خریده و خواندهاند.
جدا از موافقان و مخالفانی که میشود برای کتاب لاموت تصور کرد، یک ویژگی در این کتاب وجود دارد که احتمالاً اکثر موافقان و مخالفان بر آن توافق دارند: کتاب حاوی پرگوییهای فراوان است. به سادگی میشد این کتاب را به جای سیصد تا چهارصد صفحه، در صد تا دویست صفحه منتشر کرد. این را فقط ما در متمم – که کتاب را کارداشیان کتابها مینامیم – نمیگوییم.
انتشارات وینتیج (vitange) هم چند سال قبل خلاصهای از کتاب آن لاموت را با عنوان متفاوتی منتشر کرد: The Writing Frame of Mind. این کتاب جدید صرفاً ۳۲ صفحه است؛ یعنی کمتر از یکدهم کتاب اصلی.
با این حال، این نکتهٔ مهم را نباید فراموش کنیم که انسداد ذهنی هم نکتهٔ کماهمیت و کوچکی نیست و لاموت در کتابش – به فرض این که خواننده حوصله کند و آن را از اول تا آخر بخواند – صمیمانه دست خواننده را میگیرد و کمک میکند تا بتواند قدمهای محکمتری در مسیر نویسندگی بردارد.
در نقاط قوت و ضعف کتاب لاموت حرفهای بسیاری برای گفتن وجود دارد. اما ما معمولاً در پاراگراف فارسی متمم به همین معرفیهای کوتاه و مختصر اکتفا میکنیم و بلافاصله به سراغ گزیدهای از جملات و بندهای متن میرویم.
هنرجویان پدرم زندانیان زندان سن کوئنتین بودند که در برنامه نگارش خلاق زندان شرکت میکردند. اما او به من نیز بسیاری چیزها آموخت. نه با حرف و سخن، بلکه غالباً در عمل، با نگاه کردن به خود او به عنوان مثال و الگو.
او به زندانیان و نیز به من آموخت که هر روز مقدار کمی بنویسیم و هر کتاب و نمایشنامه بزرگی را که به دستمان میرسید بخوانیم. او به ما شعر خواندن را آموخت.
او به ما آموخت که جسور و اصیل باشیم و به خودمان اجازه اشتباه کردن بدهیم و به ما آموخت که حق با جیمز تِربِر است آنجا که گفته، «با مخ به زمین خوردن فقط با متمایل شدن بیش از حد به جلو اتفاق نمیافتد؛ چهبسا با متمایل شدن بیش از حد به عقب نیز با مخ به زمین بخورید خطر تصادف همانقدر که در جلو تاختن و پیش رفتن وجود دارد در عقب کشیدن و پس نشستن هم هست»
در پس دیدنِ اثری چاپ شده از خودت فکر معرکهای خوابیده. این فکر که میتوانی توجه بسیاری را جلب کنی، بدون آنکه مجبور باشی عملاً در جایی حضور به هم رسانی.
افراد دیگری که حرفی برای گفتن دارند یا میخواهند مؤثر واقع شوند، کسانی مانند موزیسینها یا بازیکنان بیسبال یا سیاستمداران، مجبورند بیرون بروند و جلوی مردم ظاهر شوند؛ اما نویسندگان که عموماً خجالتی هستند، میتوانند در خانه بمانند و همچنان معاشرتی باشند. این امر مزایای واضح بسیاری دارد برای مثال مجبور نیستی لباس رسمی بپوشی و نمیشنوی که همان اول کار هواَت کنند.
همچنان هر کسی را که در خودش نیاز و اجبار به نوشتن را احساس میکند تشویق میکنم آنطور فکر کند.
سعی میکنم به همه کسانی که امیدوارند اثری از آنها منتشر شود این هشدار را بدهم که انتشار کتاب مطلقاً آن چیزی که گفته میشود نیست، اما نوشتن «آن چیزی که گفته میشود» هست.
نوشتن چیزهای زیادی برای دادن و بخشیدن و عطا کردن دارد چیزهای زیادی برای آموزاندن دارد و نیز چیزهای زیادی برای غافلگیری و شگفتزده کردن. آن کاری که شما خودتان را مجبور به انجام دادنش میکنید – عمل عینی و فیزیکیِ نوشتن- اتفاقاً بهترین قسمت کل این فرایند از کار درمیآید.
مثل این است که فکر کرده باشید مراسم چای را لازم دارید چون به کافئین نیاز دارید اما بعد معلوم شود آنچه واقعاً به آن نیاز دارید خود مراسم چای است. به همین سیاق در جریان کار خواهید فهمید که عمل نوشتن برای گرفتن پاداشی نیست؛ نوشتنْ خود پاداش خویش است.
مصاحبهگران از نویسندگان معروف میپرسند که آنها چرا مینویسند، و اگر درست یادم مانده باشد این شاعر آمریکایی جان اَشبری بود که جواب داد «چون دلم میخواهد.» فلانری اکانر پاسخ داد «چون در این کار خوبم.» و وقتی گهگاه پیش میآید که مصاحبهگران همین سؤال را از من میپرسند، من هر دو این گفتهها را نقل میکنم.
همه آدمهایی که اینجا و آنجا راه میروند تبلیغهایی متحرکاند برای آن آدمی که هستند.
فلانری اکانر گفته است، هر کس دوران کودکی را سپری کرده باشد مواد و مصالح کافی برای آنکه باقی عمرش را بنویسد دارد.
نوشتن و خواندن حس انزوا و جدا افتادگیِ ما را کاهش میدهند.
نوشتن و خواندن به حس زندگی ما عمق داده، آن را در جمیع جهات وسعت میبخشند: آنها روح را تغذیه میکنند. وقتی نویسندگان وادارمان میکنند که سرمان را تکان دهیم چون توانستهاند با نثرشان و با حقایقشان درست به هدف زده و جان کلام را بگویند. و باز وقتی آنها از این هم فراتر رفته ما را درباره خودمان یا درباره زندگی به خنده میاندازند، اتفاقی که میافتد آن است که سرزندگی شادابی و نشاطمان را دوباره باز مییابیم.
واژه انسداد (block) دلالت بر آن دارد که چیز یا چیزهایی پشت چیزی گیر کرده است، مثل آنچه در مواردی مانند یبوست و قفلشدگی اتفاق میافتد؛ اما حقیقت آن است که در وضعیت انسداد ذهنی شما اتفاقاً خالی هستید نه آنکه پر باشید. همانگونه که در فصل قبل گفتم این خالیبودگی، این خلا یا خُلوّ، میتواند بعضی نویسندهها را نابود کند. کاری که احساس شرم و شکستخوردگی نیز به عنوان احساسات ملازم آن خلا انجام میدهد.
نویسنده بهتری شدن به شما کمک خواهد کرد که خواننده بهتری شوید و این خود پاداشی واقعی است.
تقریباً هر نوشته خوبی با تلاشهای وحشتناک ابتدایی شروع میشود. شما باید جایی کار را شروع کنید. با آوردن چیزی هر چیز روی کاغذ شروع کنید.
یکی از دوستانم میگوید پیشنویس اول پیشنویسِ «همینطوری» است – شما فقط آن را همینطوری روی کاغذ میآورید. پیشنویس دوم اما پیشنویس «حسابی» است. شما به حسابش میرسید و درستش میکنید. در این دومی سعی میکنید آنچه را باید بگویید درستتر و دقیقتر بگویید. و بعد نوبت به پیشنویس سوم، پیشنویس «دندانی» میرسد. جایی که شما تکتک دندانها را معاینه میکنید تا ببینید وضعشان چطور است؛ لقاند یا توهم توهماند با پوسیده هستند یا آنکه _اگر شود چه شود!_ خوب و سالماند.
ما همهمان میدانیم که خواهیم مرد؛ این چندان مهم نیست. مهم آن است که در مواجهه با این واقعیت چه نوع آدمی هستیم.
چیزی که آدم بزرگها وقتی کودک بودیم فراموش میکردند به ما بگویند دلیلش را نمیدانم، اما مطمئنم که عمدی در کارشان نبود، آن است که ما برای آنکه بفهمیم که هستیم و چرا اینجاییم – و، متوسعاً، برای آنکه بفهمیم قرار است چه بنویسیم – اول لازم است که انواع و اقسام خراب کاریها را بکنیم.
اولین چیزی که به هنرجویان جدیدم در اولین روز حضورشان در کارگاه میگویم آن است که خوب نوشتن ربطی وثیق به گفتن حقیقت دارد.
در بین جانداران ما گونهای هستیم که نیازمند و خواهان شناخت کیستی خودمان هستیم. از شواهد و قرائن چنین برمیآید که شپشها چنین تمنایی ندارند و این خود یکی از دلایلی است که چرا این قدر کم مینویسند! اما ما مینویسیم. ما چیزهای خیلی زیادی داریم که بخواهیم بگوییم و بفهمیم.
نکتهای در نقد ترجمه کتاب پرنده به پرنده
کتاب پرنده به پرنده را آقای مهدی نصرالهزاده ترجمه کردهاند و زحمت انتشار آن بر عهدهٔ نشر بیدگل بوده است (ما از نشر بیدگل کتاب جهان مکتوب را هم معرفی کردهایم).
بیشتر بخشهای ترجمه روان هستند و خواننده مشکل چندانی با متن فارسی پیدا نخواهد کرد. اما یک ویژگی هم در متن وجود دارد که پیش از این هم در کتابهای دیگری بوده و در متمم دربارهاش حرف زدهایم:
برای مشاهدهٔ متن کامل این مطلب کافی است (بدون پرداخت هرگونه هزینه) در سایت متمم ثبت نام کنید. پس از ثبتنام به تعداد قابلتوجهی از درسهای متمم دسترسی پیدا خواهید کرد نمونهٔ آنها را میتوانید از طریق لینک زیر ببینید:
البته اگر بخواهید به همهٔ درسهای متمم دسترسی داشته باشید، لازم است حق اشتراک بپردازید.
ثبت نام رایگان تجربهٔ متممیها
عناوین زیر تعدادی از درسهای مختص اعضای ویژه متمم هستند:
مدیریت کسب و کار (MBA) | توسعه فردی
فنون مذاکره | خودشناسی | شخصیت شناسی
مسیر شغلی | کوچینگ | مشاوره مدیریت
چند تذکر درباره بخش معرفی کتاب
متمم سایت فروش کتاب نیست. و جز کتاب «از کتاب» محمدرضا شعبانعلی - که خود متمم آن را منتشر کرده - صرفاً به معرفی، بررسی و نقد کتاب میپردازد.
صِرف معرفی کتاب در متمم لزوماً به معنای تأیید محتوای آن کتاب نیست. پس حتماً متن معرفی را کامل بخوانید. ممکن است نقاط ضعف برخی کتابها پررنکتر از نقاط قوتشان باشد.
معرفی کتاب در متمم لزوماً به این معنا نیست که آن کتاب جزو منابع تدوین درسها بوده است (مگر این که صریحاً به این نکته اشاره شده باشد). در باقی موارد صرفاً ممکن است با هدفی مشخص (نقل یک مطلب از کتاب، نقد کتاب، آشنایی با نویسنده و ...) به کتاب اشاره شده باشد.
متمم برای معرفی کتابها هیچ نوع هزینهای دریافت نمیکند و صرفاً اهداف آموزشی خود را مد نظر قرار میدهد.بنابراین اگر ناشر هستید و کتابی در متمم معرفی شده، کتاب مرتبط دیگری را که در آن حوزه ترجمه یا تألیف کردهاید (یا اگر ترجمه دیگری از همان کتاب را عرضه کردهاید) در کامنتها معرفی کنید. متمم ممکن است بعد از بررسی کتاب را به متن بیفزاید یا معرفی آن را در قالب مطلبی مستقل منتشر کند.
دستهبندی موضوعی کتاب های مدیریت
دستهبندی کتاب های روانشناسی و توسعه فردی
فهرست کامل کتاب های روانشناسی | نقد و خلاصه کتاب
کتابهایی در مورد یادگیری و مدل ذهنی
چند کتاب درباره بهبود مهارت های ارتباطی
مطالب، فایلها و کتابهای مربوط به کتابخوانی
خرید کتاب از کتاب نوشته محمدرضا شعبانعلی
راهنمای خواندن و خریدن کتاب (فایل صوتی)
کتابخوانی | چگونه کتابخوان شویم؟
فهرست کتابهای پیشنهادی برای ترجمه
پاراگراف فارسی | جملات منتخب کتابها
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری چالش نوشتن به شما پیشنهاد میکند:
- چالش نگارش یک متن هزار کلمهای در چند گام
- نوشته و کتاب غیر داستانی چیست؟ (ناداستان)
- جستار چیست؟ جستارنویسی یعنی چه؟
- نویسندگان چگونه مینویسند؟ (یک مصاحبه)
- در جایگاه خواننده چگونه کتاب میخوانیم؟
- چگونه مانند یک نویسنده کتاب بخوانیم؟
- معرفی کتاب خود نوشتن | کتابی درباره نویسندگی از احمد اخوت
- رونویسی متنها | تمرینی برای شروع نویسندگی
- مراحل نوشتن مقاله و سایر مطالب غیرداستانی
- ساختار یک متن غیر داستانی چگونه شکل میگیرد؟
- چهار روش برای آغاز متن یا شروع سخنرانی
- توافق بین نویسنده و خواننده در نوشته های غیرداستانی
- از شمردن تعداد کلمات در نوشتههایتان غافل نشوید
- تمرین نوشتن آزاد – گام اول نویسندگی
- داستان نویسی | داستاننویسی بیهدف و بیمخاطب میتواند مفید باشد
- آموزش نویسندگی | چند نکته از زبان جان اشتاین بک
- چند تمرین دیگر برای نوشتن
- تحلیل آماری کلمات در سخنرانی ها و نوشته ها
- روبات های نویسنده (یک تجربه ذهنی)
- تمرین نوشتن: از قتل کلمات نترسیم
- استعاره مفهومی چیست و چه کاربردی دارد؟
- انتخاب یک ایده اولیه برای تمرین نوشتن
- آیا از درخت ایده برای نوشتن مقالههای خود استفاده میکنید؟
- تکنیک بومرنگ؛ مناسب آماده شدن پیش از نوشتن
- کاش او در اینباره مینوشت | تمرینی برای توجه بیشتر به سبک نگارش
- انتخاب سبک متن
- انواع سبکهای نوشتن | معرفی شش سبک نگارش مطلب و تنظیم مقالات
- چالش نوشتن: در مورد خوبیها و بدیهای کلمات زائد
- چند نکته و راهنمایی برای علاقهمندان به نوشتن کتاب | ست گادین
- روشهای شروع متن | چگونه نوشتهٔ خود را آغاز کنیم؟
- چند جملهٔ اولِ نوشتهٔ خود را بازنویسی کنید
- چالش نوشتن: برای پایان سخنرانی و مقاله خود چه طرحی دارید؟
- آیا صدای خاص خودتان را در نوشتن پیدا کردهاید؟
- پیشنهادهایی در مورد تعریف مفاهیم و اصطلاحات در نوشتهها
- آیا داخل کتابهایی که دوست دارید چیزی مینویسید؟
- آشناسازی و آشنایی زدایی در نویسندگی
- چند نکته دربارهی بازخوانی متن
- نکتهای در نوشتن خاطرات | آیا شما مالک همهی خاطرات خود هستید؟
- کتاب نکته های ویرایش | راهنمای ویرایش متون فارسی | علی صلح جو
- بیست و هشت اشتباه نویسندگان | آموزش نویسندگی و مفاهیم پایه آن
- چند نمونه از متن تقدیم کتابها
- انتخاب عنوان برای کتابها و نوشتهها | مهاجرت به سرزمینهای دیگر
- چگونه از برخورد با کشتیهای بزرگ اجتناب کنیم؟ | دربارهٔ کتابهای بیمخاطب
- پیشنهاد مطالعه | کتاب استادان و نااستادانم | عبدالحسین آذرنگ
- پیشنهاد مطالعه | کتاب ابوالمشاغل – نادر ابراهیمی
- کتاب از گوشه و کنار ترجمه | علی صلحجو
- پیشنهاد مطالعه | کتاب حدیث نفس | حسن کامشاد
- پیشنهاد مطالعه | کتاب میم و آن دیگران – محمود دولت آبادی
- پیشنهاد مطالعه | کتاب خودم و مسائل مهم تر – چارلز هندی
- نقش هایی به یاد | گذری بر ادبیات خاطره نویسی
- کتاب اخلاق نوشتن | حسین معصومی همدانی
- نوشتن سفرنامه | چگونه می نویسم؟ | هفت روش از هفت سفرنامه نویس معاصر
- دنیای ذهنی یک نویسنده | بریدههایی از کتاب یادداشت های روزانه ویرجینیا وولف
- معرفی کتاب پرنده به پرنده | حرفهای آن لاموت برای نویسندگان نوقلم
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
۴ نظر برای معرفی کتاب پرنده به پرنده | حرفهای آن لاموت برای نویسندگان نوقلم