اصل پارتو یا قانون ۲۰/۸۰ چه می‌گوید؟ | معرفی، کاربردها و نقد قانون پارتو

اصل پارتو (Pareto Principle) که به نام قانون پارتو یا اصل ۸۰ / ۲۰ هم شناخته می‌شود، از جمله اصول شناخته‌شده در مدیریت زمان و افزایش اثربخشی و بهره وری است. البته معمولاً اصل پارتو چنان گسترده و وسیع تعریف می‌شود که حوزه‌های دیگری مانند فروش، بازاریابی و مدیریت ارتباط با مشتری را نیز پوشش می‌دهد.

در این درس ابتدا به تعریف اصل پارتو می‌پردازیم و چند مثال از قانون پارتو را مرور می‌کنیم. پس از آشنایی با کاربردهای قانون پارتو به سراغ نقد قانون پارتو می‌رویم و توضیح می‌دهیم که توجه به این قانون چگونه می‌تواند موجب سوء‌برداشت و تصمیم گیری اشتباه شود.

تاریخچه اصل پارتو

اصل پارتو را فردی به نام ژوزف جوران (Joseph Juran) مطرح کرده است. بسیاری از ما جوران را چندان نمی‌شناسیم. اما او را تقریباً می‌توان هم‌رده و هم‌سنخ ادوارد دمینگ در نظر گرفت. این دو نفر از جمله کسانی هستند که نقش مهمی در ترویج فرهنگ کنترل فرایندها و کنترل کیفیت در ژاپن ایفا کرده‌اند.

جوران در کارهای آلفرد پارتو (Alfred Pareto)، اقتصاددان و جامعه‌شناس ایتالیایی، خوانده بود که «۸۰٪ ثروت ایتالیا در مالکیت یا تحت کنترل ۲۰٪ جمعیت آن کشور است.»

او این حرف پارتو را به حوزه‌های دیگر هم تعمیم داد و اصطلاح Vital Few & Trivial Many را مطرح کرد؛ تقریباً به این معنا که در هر مجموعه‌ای معمولاً یک اقلیت حیاتی و مهم وجود دارد و اکثریتی از جزئیات و چیزهای کم‌‌اهمیت.

منظور جوران این بود که مثلاً اگر می‌خواهید مشکلات کیفی را در فرایند تولید حل کنید، ممکن است موارد و نواقص و ایده‌های بسیاری به ذهن‌تان برسد. اما همه‌ی آن‌ها در یک درجه‌ی اهمیت نیستند. تعداد کمی از آن‌ها هستند که می‌توانند بخش بزرگی از مشکلات کیفی شما را حل کنند.

جوران آن‌قدر بر روی حرف پارتو تأکید می‌کرد و نام او را به‌کار می‌برد که در نهایت این قاعده به جای این‌که به عنوان قانون جوران شناخته شود، به عنوان قانون پارتو یا اصل پارتو شناخته شد.

بعدها افراد بسیاری اصل پارتو را رواج دادند و تبلیغ کردند. همین باعث شد که این روزها اصطلاحاتی مثل «اصل پارتو در مدیریت» و «اصل پارتو در کسب و کار» و حتی اصل پارتو در موضوعات عجیب و نامربوط دیگر (مثل رابطه عاطفی) را ببینیم و بشنویم.

معروف‌ترین آن‌ها ریچارد کخ (Richard Koch) است که کتاب اصل پارتو (The 80/20 Principle) را نوشت که به اسامی مختلفی به فارسی ترجمه شده است (کاربرد اصل ۸۰/۲۰ در کسب و کار و همین‌طور قانون ۲۰ / ۸۰).

تیم فریس (Tim Ferris) هم در کتاب هفته کاری چهار ساعته (The 4-Hour Workweek) از این اصل دفاع می‌کند و آن را ابزار مهمی برای افزایش بهره وری می‌داند.

البته این‌ها صرفاً چند نمونه هستند و صدها کتاب و مقاله تا کنون به اصل پارتو و مصداق‌ها و کاربردهای آن پرداخته‌اند.

چند مثال از قانون پارتو در کسب و کار

قانون پارتو به سرعت در میان فعالان مدیریت و توسعه فردی علاقه‌مندان خود را پیدا کرد و هر کس به فراخور حوزه‌ی کاری‌اش مصداق‌ها و مثال‌های تازه‌ای به آن افزود. موارد زیر صرفاً چند مثال از قانون پارتو هستند:

• ۸۰ درصد سود کسب و کار شما را ۲۰ درصد از مشتریان‌تان ایجاد می‌کنند
• ۲۰٪ از کارکنان شما ۸۰٪ مشکلات و دردسرهای شما را می‌سازند
• ۸۰٪ از فضای انبار شما را ۲۰٪ از قطعات و تجهیزات‌تان اشغال می‌کند
• ۲۰٪ محصولات شما ۸۰٪ فروش‌تان را به خود اختصاص می‌دهند
• هشتاد درصد خطاهایی که در دی‌باگ و عیب‌یابی یک برنامه مشاهده می‌کنید، به بیست درصد آن برنامه مربوط است
• ۲۰٪ مشتریان یک شرکت بیمه، ۸۰٪ هزینه‌ها را برای آن شرکت ایجاد می‌کنند
• بیست درصد تلفن‌های شما هشتاد درصد زمان مکالمه‌‌تان را به خود اختصاص می‌دهند
• هشتاد درصد وقت کاربران یک نرم‌افزار به استفاده از بیست درصد Feature‌های آن نرم‌افزار اختصاص پیدا می‌کند

اصل پارتو در مدیریت زمان

مدیریت زمان یکی از حوزه‌هایی است که اصل پارتو در‌ میان علاقه‌مندانش طرفداران بسیاری پیدا کرده است. تکنیک‌های بسیاری برای استفاده از اصل پارتو در مدیریت زمان مطرح می‌شود.

مثلاً می‌گویند فعالیت‌های خود را فهرست کنید و ببینید هر یک از این فعالیت‌ها چند درصد از انرژی‌تان را به خود اختصاص می‌دهند. سپس بررسی کنید که دستاورد هر فعالیت چقدر برایتان اهمیت دارد و چه سهمی از کل دستاوردهایتان محسوب می‌شود. بر این اساس می‌توانید فعالیت‌های کلیدی خود را – که با صرف کم‌ترین زمان بیشترین دستاورد را ایجاد می‌کنند – تشخیص دهید و بقیه را کنار بگذارید.

یا این‌که می‌گویند ۸۰٪ کسانی که با آن‌ها ارتباط کاری دارید، صرفاً به ایجاد ۲۰٪ از خروجی شما کمک می‌کنند و با حذف یا کم‌رنگ کردن این افراد و سرمایه‌گذاری بیشتر روی افراد کلیدی می‌توانید خروجی بیشتری به دست آوردید و دستاوردهای بزرگ‌تری داشته باشید.

نقد اصل پارتو | گاهی توجه به این اصل می‌تواند گمراه‌کننده باشد

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدیریت زمان به شما پیشنهاد می‌کند: