حسابداری ذهنی چیست؟ | تعریف حسابداری ذهنی و چند مثال
«هنگام جستجوی کمد و مرتب کردن لباس‌های قدیمی، کارت یکی از حساب‌های بانکی قدیمی‌تان را پیدا می‌کنید. تقریباً مطمئن هستید که حساب خالی است. اما وقتی موجودی حساب را بررسی می‌کنید می‌بینید به اندازهٔ یک وعده شام خانوادگی در یک رستوران گران‌قیمت در آن پول هست.
قبلاً فکر کرده بودید که به چنین رستورانی بروید. اما نهایتاً به نتیجه رسیده بودید این کار منطقی نیست و بهتر است پول رستوران لوکس را برای کارهای دیگری خرج کنید. حالا که این پول پیدا شده، چه می‌کنید؟ آیا صرفاً موجودی آن را به حساب فعال فعلی‌تان منتقل می‌کنید و روند عادی زندگی را ادامه می‌دهید؟ یا تصمیم میگیرید ایدهٔ رستوران گران‌قیمت را عملی کنید؟»
این داستان، صرفاً یکی از صدها داستان و اتفاقی است که با کمک حسابداری ذهنی می‌توان آن را بهتر درک و تحلیل کرد. درس حاضر به همین موضوع، یعنی حسابداری ذهنی اختصاص دارد.
از دوستان متممی انتظار می‌رود پس از مطالعه این درس- بتوانند حسابداری ذهنی (به انگلیسی: Mental Accounting) را شرح دهند.
- چند مثال از حسابداری ذهنی در زندگی روزمره و محیط کار بیان کنند.
- بتوانند برخی از سرفصلهای حسابداری ذهنی خودشان را تشخیص داده و تحلیل کنند.
آیا شما هم با کسانی مواجه شده‌اید که برای تشویق مردم به کتابخوانی می‌گویند: «کتاب واقعاً گران نیست. الان قیمت یک کتاب هم‌اندازهٔ یک پیتزاست. چرا یک نفر نباید برای خرید کتاب هزینه کند؟»
این افراد از نظر منطقی حرف درستی می‌زنند. متوسط قیمت کتاب معمولاً در همان حد و حدود متوسط قیمت پیتزاست. اما کسانی که چنین مقایسه‌ای را مطرح میکنند، از نکتهٔ مهم دیگری غافل‌اند. در واقع بهتر است به جای نصیحت کردن و تشویق دیگران به کتابخوانی، خودشان برای مطالعه وقت بگذارند و متوجه شوند که این شکل حرف زدن و مقایسه‌شان اشتباه است.
احتمالاً می‌پرسید: باید دربارهٔ چه موضوعی مطالعه کنند تا دیگر از این حرفهای سطحی و اشتباه نزنند؟ پاسخ این است: حسابداری ذهنی.
وقتی این درس را کامل بخوانید و با حسابداری ذهنی آشنا شوید، کمتر دچار این نوع اشتباه‌های تحلیلی خواهید شد. برای این که بحث حسابداری ذهنی بهتر در ذهن شما جا بیفتد، پیش از این که به سراغ تعریف حسابداری ذهنی و تاریخچه آن و جزئیات بیشتر برویم، چند مثال دیگر از حسابداری را هم مرور خواهیم کرد:
چند مثال از حسابداری ذهنی
اولین مثال‌مان را از کتاب تفکر سریع و کند نوشتهٔ دنیل کانمن انتخاب کرده‌ایم. کانمن این مثال حسابداری ذهنی را از یکی از مقالات کلاسیک ریچارد تیلر نقل کرده است.
فرض کنید دو نفر که به بسکتبال علاقه‌مندند، قصد دارند در یکی از شب‌های پیش رو به دیدن بازی تیم مورد علاقه‌شان بروند. سالن بازی ۶۰ کیلومتر با محل اقامت آنها فاصله دارد. نفر اول بلیط را خریده، اما نفر دوم دقیقاً زمانی که قصد داشت بلیط بخرد، دوستی را دیده و آن دوست، بلیط همان بازی را به او هدیه داده است.
حالا که به زمان برگزاری بازی نزدیک شده‌اند، در خبرها اعلام شده که آن شب، برفی خواهد بود و کولاکی سنگینی هم جاده‌ها را در بر خواهد گرفت. به نظرتان کدام‌یک از این دو نفر بیشتر احتمال دارد از رفتن به محل مسابقه و تماشای آن پشیمان شود؟ میشود حدس زد کسی که بلیط را هدیه گرفته، بیشتر احتمال دارد تصمیم خود را تغییر دهد و از تماشای بازی صرف‌نظر کند.
حالا به سراغ ماجرای دیگری می‌رویم که ظاهر آن متفاوت است. اما ماهیت آن شبیه داستان قبلی است.
فرض کنید به تازگی با عطری خوش‌بو آشنا شده‌اید و می‌خواهید آن را بخرید. اتفاقاً پول نقد هم در کیف‌تان دارید و تصمیم میگیرید پول عطر را به شکل نقدی پرداخت کنید. لحظه‌ای که روبه‌روی صندوق فروشگاه می‌ایستید و کیف پول خود را باز می‌کنید، می‌بینید پول‌تان جایی از کیف بیرون ریخته و متوجه نشده‌اید. بنابراین عملاً پول عطر از دست‌تان رفته، بی‌آن‌که عطری خریده باشید. اما خوش‌بختانه کارت بانکی‌تان در کیف است و می‌توانید پول را با کارت پرداخت کنید. آیا عطر را می‌خرید؟ یا چون ضرر زیادی به شما وارد شده، از خرید عطر صرف‌نظر می‌کنید؟
حالا سناریوی دیگری را تصور کنید: خوش‌بختانه شما پول خود را گم نکرده‌اید. هزینهٔ عطر را پرداخت می‌کنید و شیشه را تحویل میگیرید. اما کمی آن‌طرف‌تر از دست‌تان می‌افتد و می‌شکند. حالا چکار می‌کنید؟ دوباره عطر را می‌خرید؟ یا دیگر آن روز از خرید عطر صرف‌نظر می‌کنید؟
این پرسش از افراد مختلف پرسیده شده و احتمالاً جواب را حدس می‌زنید. بسیاری از مردم در حالت اول (گم کردن پول نقد) می‌گویند که به هر حال عطر را می‌خرند. اما در حالت دوم، تعداد بسیار کمتری حاضرند که همان‌جا دوباره عطر را بخرند.
حالا به سراغ سومین داستان برویم:
تاریخچه حسابداری ذهنی
اولین کسی که اصطلاح «حسابداری ذهنی» یا «Mental Accounting» را برای مواردی مانند داستان‌های بالا رواج داد، ریچارد تیلر بود. همانطور که در درس اقتصاد رفتاری گفتیم، تیلر سهم مهمی در شکل‌گیری اقتصاد رفتاری داشته و بسیاری او را پدر اقتصاد رفتاری می‌دانند.
حرف اصلی اقتصاد رفتاری این است که انسانها، بر خلاف آنچه اقتصاددان‌های سنتی می‌گویند، همیشه کاملاً عقلایی و مکانیکی رفتار نمی‌کنند. ما انسانها در رفتارها، تصمیم‌ها و قضاوت‌های خود، به‌گونه‌ای عمل می‌کنیم که گاهی واقعاً توضیح دادن آن – به زبان علمی – سخت است.
تیلر فقط به این که بگوید «انسانها عقلایی رفتار نمی‌کنند» بسنده نکرد. بلکه تلاش کرد توضیح دهد چرا انسانها به این شکل رفتار میکنند.
بالاخره یک نفر باید توضیح می‌داد که چرا وقتی گوشی ما در توالت می‌افتد، معمولاً حاضر نیستیم دوباره همان مدل را بخریم.
وقتی پول خودمان را در جیب خودمان پیدا می‌کنیم، آن را بر باد می‌دهیم و اگر شیشهٔ عطرمان بشکند، برخلاف زمانی که پول عطر را گم کرده بودیم، حاضر نیستیم دوباره برای خرید عطر هزینه کنیم.
ریچارد تیلر این اتفاقات را با یک مدل بسیار جالب توضیح داد. همان مدلی که امروز همه به اسم حسابداری ذهنی می‌شناسند. او گفت انسانها حساب‌های مالی زندگی خود را درست مثل حسابداران یک شرکت در ذهن خود نگهداری میکنند. آنها سرفصلهای مختلف حسابداری در ذهن دارند و بسته به این که هر درآمد و یا هزینهای در کدام سرفصل ثبت شود، تصمیم متفاوتی در موردش میگیرند.
باید اشاره کنیم که تیلر نخستین کس و تنها کسی نبوده که در زمینهٔ حسابداری ذهنی کار کرده است. کانمن و تورسکی پیش از او در سال ۱۹۸۴ در کتاب انتخاب‌ها، ارزشها و چارچوب‌ها ایده‌هایی از این جنس را مطرح کردند. اما این تیلر بود که بعداً این بحث را توسعه داد. امروزه مقاله‌ای را که تیلر و یکی از همکارانش به نام شِفرین در سال ۱۹۸۸ نوشتند، نقطهٔ تولد رسمی حسابداری ذهنی در نظر میگیرند (+).
«حسابداری ذهنی» یا «حسابداری روانشناختی»؟
ریچارد تیلر در کتاب کج رفتاری توضیح می‌دهد که او ابتدا از اصطلاح Psychological Accounting یا حسابداری روانشناختی استفاده می‌کرده است. اما وقتی آموس تورسکی و دنیل کانمن در مقالهٔ خود از اصطلاح Mental Accounting یا حسابداری ذهنی استفاده میکنند، برای این که یک وحدت‌رویه شکل بگیرد، او هم اصطلاح حسابداری ذهنی را می‌پذیرد و به‌کار می‌برد.
بحث حسابداری ذهنی بعداً دو مسیر موازی را طی کرد. دانشمندان اقتصاد رفتاری آن را بسط دادند و سعی کردند با شناخت بهتر ابعاد حسابداری ذهنی، رفتارهای انسانها را بهتر مدل‌سازی کنند. بعدها که موضوعات مالی درمانی و روانشناسی پول رواج پیدا کرد، مردم عادی و افراد خارج از جامعهٔ دانشگاهی هم به روش حسابداری ذهن انسان علاقه‌مند شدند. چون اگر بخواهیم ریشهٔ رفتارهای مالی و اشتباهات پولی خود را درک کرده و آنها را اصلاح کنیم، حتماً باید مفهوم حسابداری ذهنی را هم عمیقاً درک کرده باشیم.
رو آوردن مردم به سرمایه گذاری در بازارهای پولی و مالی هم به رونق بحث حسابداری ذهنی کمک کرده است.
آشنایی با حسابداری ذهنی برای سرمایه گذاران بسیار مفید است و کمک میکند تا در مدیریت پورتفوی خود خطاهای کمتری داشته باشند (در معرفی پادکست حرفه‌ای‌های کسب و کار بحث خطاهای شناختی در معامله‌های بورسی را از زبان مدیر یک شرکت سرمایه‌گذاری مطرح کرده‌ایم).
تعریف حسابداری ذهنی
تیلر در مقالهٔ Mental Accounting Matters حسابداری ذهنی را به شکل زیر تعریف میکند:
حسابداری ذهنی مجموعه‌ای از فعالیت‌های ذهنی است که افراد و خانوارها برای ارزیابی، سازماندهی و مرور و پیگیری فعالیت‌های مالی خود انجام میدهند.
ساده‌ترین راه برای تعریف حسابداری ذهنی این است که آن را با حسابداری مالی و مدیریتی در سازمان‌ها مقایسه کنیم.
او در ادامه توضیح می‌دهد که انسانها هم درست مثل سازمان‌ها، برای ثبت ذهنی هزینه‌های خود، ردیابی و مدیریت آنها، از روش‌های متعارف حسابداری استفاده میکنند. یعنی:
- سرفصلهای حسابداری مختلفی را در ذهن خود در نظر میگیرند.
- درآمد‌ها، هزینه‌ها، خریدها و فروش‌ها را در آن سرفصل‌ها ثبت میکنند.
- حتی مشابه حسابدارها، دارایی‌هایشان را هم در ذهن خود از نظر حسابداری مستهلک میکنند.
کاربرد حسابداری ذهنی در تفسیر رفتارهای اقتصادی ما
حسابداری ذهنی هر یک از ما با دیگری متفاوت است
حتی بدون این که مطالعه و پژوهشی انجام شود، می‌توانیم حدس بزنیم که سرفصلهای حسابداری انسانها شبیه هم نیست. موقعیت شغلی، موقعیت اجتماعی، تجربه‌های زندگی، آموزش، رشتهٔ تخصصی، سن و حتی ویژگی‌های شخصیتی می‌توانند روی سرفصلهای حسابداری ذهنی ما تأثیر بگذارند.
دسترسی کامل به این درس برای کاربران ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت به عنوان کاربر ویژه‌ی متمم، علاوه بر دسترسی به سایر بحث‌های مرتبط با روانشناسی پول به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
فهرست درسهای مختص کاربران ویژه متمم
با توجه به بررسی‌های ما، دوستان متممی علاقه‌مند به درس روانشناسی پول از درسهای زیر هم استقبال کرده‌اند:
تاریخچه پول | سواد مالی کودکان و نوجوانان
خودشناسی | شخصیت شناسی | مذاکره
افزایش عزت نفس | زندگی شاد | تصمیم گیری
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:
مشارکت در بحث | تمرین اول
روی یک کاغذ، فهرستی از هزینه‌هایی که در یک ماه اخیر انجام داده‌اید تهیه کنید. همهٔ جزئیات لازم نیست. همین که چند نمونه از هزینه‌ها را روی کاغذ بیاورید کافی است (لطفاً هزینه‌ها را زیر این درس ننویسید).
برای هر هزینه، یک عنوان انتخاب کنید. مثلاً ممکن است هزینهٔ کتاب را زیر عنوان «سرگرمی» یا شاید زیر عنوان «یادگیری» ثبت کنید. یا مثلاً هزینهٔ رستوران را زیر «سرگرمی» یا «تعامل با دوستان» ثبت کنید. قرار نیست برای بیست قلم هزینه، بیست عنوان پیدا کنید. شاید سه، چهار یا پنج سرفصل کافی باشد.
حالا که سرفصل‌ها مشخص شده و زیر هر کدوم هم یک یا چند قلم هزینه نوشته‌اید، فکر کنید و ببینید هزینه‌های دیگری هم در ماه گذشته بوده که بتوانید زیر این عنوان‌ها اضافه کنید؟
بعد از این که سه مرحلهٔ قبل را روی کاغذ انجام دادید، در اینجا صرفاً چند مورد از عناوین و سرفصلهای حسابداری ذهنی‌تان را بنویسید.
مشارکت در بحث | تمرین دوم
هزینهٔ اشتراک متمم را زیر چه عنوان سرفصلی قرار می‌دهید؟ (صرفاً برای کنجکاوی می‌پرسیم. قطعاً پاسخِ درست و غلط ندارد). چه هزینه‌های دیگری را در این سرفصل ثبت می‌کنید؟
مشارکت در بحث | تمرین سوم
سرفصلهای حسابداری مادر و پدرتان را – در حدی که حدس می‌زنید و می‌شناسید – با سرفصلهای حسابداری زندگی خودتان مقایسه کنید.
کدام سرفصل‌ها در حسابداری ذهنی آنها وجود داشته که در حسابداری ذهنی شما وجود ندارد؟
شما کدام سرفصل‌ها را حسابداری ذهنی خود افزوده‌اید که در حسابداری والدین‌تان وجود نداشته است؟
فایل صوتی حسابداری ذهنی
یکی از فایلهای رادیو متمم به بحث حسابداری ذهنی اختصاص دارد. محمدرضا شعبانعلی در این فایل صوتی پنجاه دقیقه‌ای دربارهٔ موضوعاتی مانند مفهوم حسابداری ذهنی، نحوهٔ مشخص کردن سرفصلهای حسابداری ذهنی و توصیه‌هایی دربارهٔ حسابداری ذهنی کارآمدتر می‌پردازد. این اپیزود را می‌توانید در صفحهٔ زیر گوش داده یا دانلود کنید:
تقلب در حسابداری ذهنی
اگر بخواهیم با خودمان صادق باشیم، می‌پذیریم که گاهی اوقات در حسابداری ذهنی تقلب می‌کنیم. یعنی حتی وقتی پای کس دیگری در میان نیست، خودمان سعی می‌کنیم خودمان را گول بزنیم تا بتوانیم برای کارها و هزینه‌ها و تصمیم‌هایی که در ذهن داریم، بودجه جور کنیم.
کتاب دلارها و منطق ما (Dollars and Sense) نوشته دن اریلی کتابی درباره حسابداری ذهنی و سایر جنبه‌های اقتصاد رفتاری است و یکی از موضوعاتی که در این کتاب به آن پرداخته شده، همین فریبکاری‌هاست. روایت متمم از این بحث را می‌توانید در درس زیر بخوانید:
چند مقاله درباره حسابداری ذهنی
در حدی که ما در درس روانشناسی پول متمم لازم داریم، آنچه در این درس و درسهای بعدی درباره تعریف حسابداری ذهنی و کاربرد آن گفته شده کافی است.
اما اگر قصد داشته باشید چند مقاله حسابداری ذهنی بخوانید، بهترین نقطه‌ی شروع، دو مقاله‌ای است که ریچارد تیلر در این زمینه منتشر کرده است.
فایل PDF هر دو مقاله را می‌توانید از طریق لینک‌های زیر دانلود کنید.
او در مقاله اول بیشتر به بحث‌های عمومی و توصیف و تعریف حسابداری ذهنی پرداخته و در مقاله‌ی دوم، به تأثیر حسابداری ذهنی بر رفتار مصرف کننده را بررسی کرده است.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مبانی روانشناسی پول به شما پیشنهاد میکند:
- دوره روانشناسی پول | اهمیت پول، معنای پول و مدیریت پول در زندگی
- برنامه ریزی مالی شخصی چیست؟ | مشاور مالی شخصی چه میکند؟
- اقتصاد رفتاری چیست؟ | دانش مالی رفتاری چه میگوید؟
- بررسی تصمیم گیری اقتصادی جانوران | میمونها و طوطیها
- مالی درمانی (Financial Therapy) چیست؟
- ریچارد تیلر (ریچارد تالر)
- آدریان فرنهام | از روانشناسی پول تا رفتارشناسی در محیط کار
- پرسشنامه MBBS آدریان فرنهام: سنجش نگرش پولی
- روانشناسی پول و رابطه پول و امنیت
- روانشناسی پول و بحث رابطه پول با تلاش و توانایی
- روانشناسی پول و وسواس پولی
- روانشناسی پول و تمایل به نگهداری پول
- روانشناسی پول و نگرش پولی و ناکافی بودن پول
- روانشناسی پول و رابطه پول و قدرت
- خرید تکانشی و انواع آن | تصمیم لحظه‌ای برای خرید
- خرید درمانی: راهکاری برای بهبود ناراحتی و افسردگی؟
- مطالعه تکمیلی: انسان، حیوان اقتصادی نیست (درباره‌ی عدد ۱۳۷)
- مالیات بر گناه | آیا مالیات گناه میتواند یک راهکار اثربخش باشد؟
- حسابداری ذهنی چیست؟ | تعریف حسابداری ذهنی و چند مثال
- حسابداری ذهنی | فایل صوتی رایگان
- حسابداری ذهنی و روش‌های خلاقانهی خود فریبی | دن اریلی
- به جای خریدن یک موبایل گران‌قیمت…
- پیش نویس پولی چیست؟ | Money Script
- کدام را انتخاب می‌کنید: به دست آوردن یا خرج کردن پول؟
- پیش نویس های پولی | اجتناب از پول و بحث دربارهٔ پول + پرسشنامه
- پیش نویس های پولی | تقدیس و پرستش پول + پرسشنامه
- پیش نویس های پولی | پول و جایگاه اجتماعی + پرسشنامه
- پیش نویس های پولی | نگهبان پول + پرسشنامه
- آیا می‌توان از «ظرفیت پول داشتن» صحبت کرد؟
- پورتفولیو چیست؟ مدیریت پورتفولیو به چه معناست؟
- کتاب کج رفتاری (شکل گیری اقتصاد رفتاری) نوشته ریچارد تیلر
- کتاب دلارها و منطق ما (دن اریلی)
- کتاب نابخردی های پیش بینی پذیر | دن اریلی
- درآمد پایه همگانی – شما آن را چگونه می‌بینید؟
- کتاب روانشناسی پول | آدریان فرنهام
- کتاب سقلمه (تلنگر) | طراحی محیط برای تأثیرگذاری روی انتخاب‌ها
سوال‌های پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحث‌های مهارتی و مدیریتی.
برای آشنا شدن بیشتر با متمم به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کنید و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری می‌توانید نقشه راه‌های مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
هم‌چنین در صفحه‌های دوره MBA و توسعه فردی می‌توانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما می‌توانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را می‌توانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیم‌سال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید.
توجه داشته باشید که خرید شش‌ماهه و یکساله به‌ترتیب معادل ۲۰٪ و ۳۸٪ تخفیف (نسبت به خرید یک‌ماهه) محسوب می‌شوند.برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که می‌توانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
هم‌چنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را می‌توانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا می‌دانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور می‌توانید به جمع متممی‌ها بپیوندید؟
سرفصل های هزینه های خانواده من: ۱٫ ارتقاء مهارت ها ۲٫ سلامت ۳٫ مسکن ۴٫ خوراک ۵٫ پوشاک ۶٫ حمل و نقل ۷٫ تفریح ۸٫ کمک به دیگران ۹٫ سایر (هر هزینه ای که در ۸ سرفصل قبل نگنجد) سرفصلهای من و پدر و مادرم یکسانه منتها میزان هزینه های ما در هر سرفصل متفاوته.
۱ – سرمایه گذاری / تفریحات / خیریه / قسط / خردوخوراک / پوشاک / آموزش / سلامت / پیش بینی نشده
۲ – متمم زیر عنوان آموزش قرار داره .
۳ – سرفصل آموزش و قسط که من دارم ولی والدینم ندارن .
هرچه بیشتر دقیق میشم میبینم در طول سال گذشته بیشتر هزینه های زندگی من در سر فصل — هزینه های کسب و کار — بوده. تا جایی که بر روی سایر هزینه ها آنقدر سایه انداخته که هزینه پوشاک اکنون برای من در سرفصل هزینه تفننی قرار گرفته ولی در گذشته اینگونه نبود
سرفصلهای حسابداری برای هر کسی در طول زمان تغییر میکند و یا حداقل اولویت‌هایشان جابجا میشود.
در طول چند سال اخیر مهم‌ترین سرفصل حسابداری من پرداخت هزینه‌های مالی کسب‌وکارم بوده است و در اولویت‌های بعدی هزینه‌های آموزش و تفریح و … بوده است.
سرفصل آموزش و بهبود شخصی همیشه در لیست هزینه‌ها وجود دارد اما میزان اهمیت آن در حال تغییر بوده است قطعا شهریه متمم هم جزو همین سرفصل محسوب میشود در کنار آن خرید کتاب، شرکت در دوره‌های آموزشی و هزینه‌های اینترنت و وسایل آموزشی هم وجود دارد.
نسل‌های مختلف قطعا سرفصلهای حسابداری مربوط به دوره خودشان را دارند من فکر میکنم پدر و مادر من حتما در ذهن‌شان سرفصلی برای هزینه‌های پذیرایی از مهمان‌ها داشتند چون آن موقع دید و بازدید و دورهمی‌های فامیلی خیلی بیشتر از حالا بود. در عوض در نسل من سرفصل تفریح و سرگرمی بیشتر به چشم می‌خورد تا دورهمی‌های فامیلی و دوست و آشنا.
چند مورد از عناوین و سرفصلهای حسابداری خودتان را اینجا برای بقیه‌ی دوستان متمم بنویسید.
۱ خورد و خوراک
۲ تفریخ و سرگرمی
۳ هزینه مسکن
۴ تلفن همراه و اینترنت
۵ سوخت خودرو
۶ بهداشت و سلامت روان
۲- (کنجکاوی گروه متمم) هزینه‌ی اشتراک متمم را زیر چه عنوان سرفصلی قرار می‌دهید؟
هزینه ای که صرف آموزش خودم میکنم از متمم خوانی یا کتاب خوانی در بین سایر هزینه ها گم میشود ، برای آنها سرفصل در نظر نمیگیرم ؛ این گونه فعالیت ها بیشتر از اینکه هزینه قابل توجهی داشته باشند وقت و انرژی روانی مصرف میکنند ، که آنهم از بهترین نوع های سرمایه گذاری وقت و انرژی است تا زندگی بهتر و پر بار تری را تجربه کنیم
با این رویکرد مقایسه خرید کتاب و پیتزا ، قیاس مع الفارق است به این لحاظ که کسی که کتاب نمیخرد نگران پول کتاب نیست ؛ حوصله و انگیزه کتاب خوانی ندارد
من لیستی از هزینه های کلی ماه گذشته درست کردم و هم ترین سرفصل تفریح و سرگرمی بود؛ سرفصل هایی مثل خوراک و مسکن داشتم که از نظر حجم نقدینگی وزن زیادی داشتند ولی از نظر تعداد و تکرار تفریح و سرگرمی بزرگترین سرفصل بود.
من متمم را در سرفصل یادگیری، رشد و پرورش دسته بندی کردم. معمولا هزینه خرید کتاب یا شرکت در دوره های آموزشی را به این سرفصل منتقل می کنم.
احتمالا آموزش به شکلی که من میشناسم جزو سرفصل های زندگی پدر و مادرم نبوده و البته احتمالا سرفصل بزرگتری به نام پس انداز داشته اند که من ندارم( من پس انداز رو جزو سرفصل های هزینه جا نمیدم و از دید سرمایه بهش نگاه میکنم)
من سرفصلی در ذهنم دارم که عنوانی که برایش انتخاب کردم، عنوان خریدهایی برای لذت شخصی و ایجاد محیطی بهتر صرفا برای خودم هست. خریدهای مثل خرید رواننویس رنگی جدید، تابلو، وسایل تحریر، گلدان و … در این دسته برای من جا دارد.
از طرفی عطر، لباس، کفش و … در سرفصلی به نام تیپ و شیکی ظاهرم قرار میگیرند.
هزینه متمم را در سرفصل توسعه و رشد حرفهای و شخصی‌ام قرار میدهم و کتاب‌هایی علمی مرتبط با رشته و علاقه‌ام را نیز در همین سرفصل قرار میدهم. این سرفصل از کتابهای رمان و همینطور کتابهای مربوط به زبان انگلیسی جداست و هر کدام از این دو دسته کتاب نیز در سرفصلهای دیگری هستند.
یکی از تفاوت‌هایی که فکر میکنم من با پدر و مادرم در سرفصل‌هایی حسابداریمان داشته باشیم این است که من بعضی از غذاها و خوراکی ها را (مانند پیتزا) را در سرفصل تفریحات و سرگرمی قرار میدهم اما آنها تمام خوراکی ها را در سرفصل خوراکی ها قرار میدهند! و در یک سرفصل کلی‌تر آنها سرفصل تفریحات را زیرمجموعه هزینه‌های غیرضروری می‌دانند و من زیرمجموعه هزینه‌های ضروری.
۲- (کنجکاوی گروه متمم) هزینه‌ی اشتراک متمم را زیر چه عنوان سرفصلی قرار می‌دهید؟
سرفصل رشد و آزادی:
* خرید کتاب
* رفتن به سفر
* خرید اشتراک متمم و سایت‌های مفید دیگر
* ثبت نام و شرکت در دوره‌های آموزشی
* ثبت نام در رشته‌ی ورزشی
اضافه کنم که بعد از مطالعاتی که در حوزه‌ی علوم اعصاب و نوروفیزیولوژی داشتم، فهمیدم نقش ورزش به عنوان بهترین عامل در ایجاد و تشکیل راه‌های عصبی جدید در مغز هست و این برای من یعنی کمک به رشد، آزادی و توسه‌ی فردی.
این هم یک ویدئو از تد با همین موضوع، به عنوان هدیه از طرف من به شما عزیزان :
https://www.ted.com/talks/wendy_suzuki_the_brain_changing_benefits_of_exercise?language=fa
هزینه هام رو که ثبت و بررسی کردم، بنظرم رسید بعضی هاشون واقعا با چند هدف صورت گرفته.
مثلا هزینه باشگاه هم برای سلامتی خودم(درد مفاصلی که دارم) بود و هم برای افزایش اعتماد به نفسم و احساس شادابی بیشتر، چون به هر دوش شدیدا نیاز دارم.
رشته ای که تصمیم گرفتم در آینده بخونم و علاقه دارم که در اون زمینه شغلم رو هم انتخاب کنم، هم بخاطر رشد و پیشرفتمه (چون حس می کنم در اون رشته می تونم به رشدی که دلم می خواد برسم) و هم سرمایه گذاری برای شغل آینده م، پس هزینه های مرتبط باهاش مثل خرید کتاب کنکور و … برای ۲ هدف صورت می گیره.
متمم جزو هزینه های من برای “رشد و پیشرفت” هستش، قطعا در آینده شغلیم هم می تونه موثر باشه. اولین بار که کاربر ویژه شدم بیشتر هدفم آینده شغلیم بود ولی حالا که اثرات خوبش رو در زندگیم حس کردم، می تونم در سرفصل “رشد و پیشرفت” قرارش بدم.
هزینه های ضروری مثل کرایه و غذا خریدن در زمان گرسنگی (صرفاً در حد رفع گرسنگی)
هزینه ی زیبایی
هزینه ای که برای هدیه خریدن برای دیگران می کنم، جزو هزینه هاییه که باعث آرامش و شادی می شه.
و هزینه های تفننی مثل خوردن پیتزا
هزینه اشتراک متمم را در زیر مجموعه سرمایه گذاری برای آینده شغلی ام قرار داده ام.چون واقعا به این مهارت ها در کارم نیاز دارم. حتی باعث تثبیت شغلم یا از دست دادن اون میشه
۱٫ مدرسه
قسط
فرهنگی
۲٫ فرهنگی، خرید کتاب، فیلم، شهر کتاب
۳٫ فرهنگی نبود من اضافه کردم، سفر نبود من اضافه کردم. مبادا بود من حذف کردم و عجب اشتباهی کردم
۱. هزینه های اخیر:
– کلاه رفتن سر من و دوستان ثم توسط راننده تاکسی: هزینه تجربه
– هزینه دیسکو و کلاب: تفریح
– خرید شلوار اضافی: تفننی
– خرید گوشی آیفون x: سرمایه گزاری در تجارت
۲. هزینه متمم: سرفصل هزینه های آموزشی
۳. سرفصل های مشترک:
خرید کتاب توسط پدر: سرفصل آموزش
هزینه های سفر: تفریح
هزینه خوراک: نیازهای اولیه
سرفصل های متفاوت:
هزینه های اینترنت: تکنولوژی
عوامل موثر دیگری هم وجود دارند مثل همان خرید درمانی .
متمم در سرفصل خرید کتاب ماهانه من و آموزش مهارت فردی ثبت می شود .
درود و خدا قوت
یکی از ارزشها در حسابداری ،بهای تمام شده تاریخی است به نظر من حسابداری ذهنی را نمیتوان از لحاظ تاریخی دید بلکه حسابداری ذهنی را باید از بعد ارزش جاری نگریست.
حسابداری ذهنی در تک تک افراد متفاوت است چون هر کدام شخصیت جداگانه ای برای ارزیابی وضعیت مالی و عملکرد خود دارند.پس تفاوت در این وضعیت مالی، سرفصل هایی را به وجود می آورد که ممکن است برای عده ای آن سرفصل ها اصلا وجود نداشته باشد.
به عبارت ساده تر ، طبق اصل اهمیت است که وجود سرفصلی لازم یا غیر ضروری میشود.
خلاصه اینکه همچنان که با گذشت زمان ،ارزش های جاری ویژگی مربوط بودن خود را از دست میدهند.حسابداری ذهنی شما هم برای سرفصل های مختلف تغییر خواهد کرد.
به نظر من همانطور که در عنوان مطلب هم گفته شد، اینها سرفصل های ذهنی هستند. یعنی در لحظه تصمیم گیری های ما در مورد پول بالا آمده و موجب گرفتن یک تصمیم می شوند
به نظر من اگر آنها را بنویسیم که البته نوشتن یک کار نظام مند است، شاید آن سرفصل های ذهنی دیگر وجود نداشته یا به آن شکل وجود نداشته باشند.
به نظر من اگر ما در ذهن خود درگیر این باشیم که روی رفت و آمد پول کنترلی نداریم، این معیارهای ذهنی مانند همین حسابداری ذهنی نفش مهمی را دارند ولی اگر حتی یک برنامه بسیار ساده برای مدریت پول داشته باشیم، احتمالا این موضوع نقش مهمی را در تصمیم های پولی ایفا نخواهد کرد.
هزینه های ضروری
هزینه بنزین ماشین ، خوراک و اقلام پوشاک ضروری ( نه لباس هایی که از تفنن خریده میشه . ) ، اینترنت
هزینه های آموزشی
خرید کتاب های مدیریتی از تمام دسته ها ، هزینه متمم که جز ضروری زندگی ام ، گاها شرکت در همایش های اموزشی
هزینه های تفریحی و تفننی
سینما ، کنسرت ، تئاتر . فست فود
هزینه روزمره ضروری : رفت و آمد – خوابگاه – خوراک –
هزینه نامزد : هدیه و تفریح
قسط وام – برگرداندن قرض
کمک به خانواده
هزینه غیر مترقبه
پوشاک : خرید و تعمیر
سرمایه گذاری و پس انداز نا محسوس چون از حقوق کسر میشه
هزینه های ضروری :
اینترنت، مسکن ، خوراک ، پوشاک ، حمل و نقل شهری، درمان
هزینه های آموزشی:
متمم ، کلاس موسیقی ، کتاب
هزینهای سرگرمی و تفریح :
خرید موسیقی ، کنسرت موسیقی ، بلیط سینما ، کافی شاپ ، مسافرت
ورزش :
استخر شنا
هزینه هایی که والدینم داشتند اما من ندارم :
تامین مالی فرزندان ، مهمانی های خانوادگی مفصل ،
هزینه هایی که من دارم و والدینم ندارند :
به نظر می رسد با توجه به اختلاف سنی ، موارد ذکر شده در بخش تفریح و سرگرمی برای آنها متفاوت باشد .مثلا آنها ممکن است ترجیه بدهندروابط خانوادگی ( صله رحم) را به جا آورده و به خانه ی اقوام بروند تا اینکه کنسرت موسیقی یا کافی شاپ را انتخاب کنند.
۲- متمم در سرفصل آموزش و توسعه مهارتها جای می گیرد همراه با خرید کتب و نشریات تخصصی که البته با حضور متمم بقیه موارد کم رنگتر شده اند .
۲ – اولیای گرامی بنده سر فصلی به آموزش و تفریح نداشته و ندارند البته.
در حسابداری ذهنی من کتگوری به نام فعالیت های ضروری برای رویاهایم وجود دارد که شامل آموزش، گسترش روابط انسانی و حتی تفریح در محیط های خاص میشود.
مثلا من عاشق تئاتر هستم و به نوعی رویای زندگی من فعالیت در زمینه تئاتر است. پس تماشای تئاتر بیشتر از اینکه برایم یک تفریح باشد، یک فعالیت در جهت رسیدن به رویاهایم است. که ماهیانه هزینه ای را صرف دیدن تئاتر، شرکت در کلاسهای آموزشی و تهیه کتابهای مرتبط میکنم .
که این موضوع از نظر خانوده ام کاملا اتلاف وقت و هزینه است. چرا که در حسابداری ذهنی آنها چنین کتگوری وجود ندارد و اگر رویایی هست بایستی حتما از مسیر دانشگاه بگذرد. :(
پینوشت: متمم هم در همین دسته میگنجد.