حسابداری ذهنی چیست؟ | تعریف حسابداری ذهنی و چند مثال
«هنگام جستجوی کمد و مرتب کردن لباس‌های قدیمی، کارت یکی از حساب‌های بانکی قدیمی‌تان را پیدا می‌کنید. تقریباً مطمئن هستید که حساب خالی است. اما وقتی موجودی حساب را بررسی می‌کنید می‌بینید به اندازهٔ یک وعده شام خانوادگی در یک رستوران گران‌قیمت در آن پول هست.
قبلاً فکر کرده بودید که به چنین رستورانی بروید. اما نهایتاً به نتیجه رسیده بودید این کار منطقی نیست و بهتر است پول رستوران لوکس را برای کارهای دیگری خرج کنید. حالا که این پول پیدا شده، چه می‌کنید؟ آیا صرفاً موجودی آن را به حساب فعال فعلی‌تان منتقل می‌کنید و روند عادی زندگی را ادامه می‌دهید؟ یا تصمیم میگیرید ایدهٔ رستوران گران‌قیمت را عملی کنید؟»
این داستان، صرفاً یکی از صدها داستان و اتفاقی است که با کمک حسابداری ذهنی می‌توان آن را بهتر درک و تحلیل کرد. درس حاضر به همین موضوع، یعنی حسابداری ذهنی اختصاص دارد.
از دوستان متممی انتظار می‌رود پس از مطالعه این درس- بتوانند حسابداری ذهنی (به انگلیسی: Mental Accounting) را شرح دهند.
- چند مثال از حسابداری ذهنی در زندگی روزمره و محیط کار بیان کنند.
- بتوانند برخی از سرفصل‌های حسابداری ذهنی خودشان را تشخیص داده و تحلیل کنند.
آیا شما هم با کسانی مواجه شده‌اید که برای تشویق مردم به کتابخوانی می‌گویند: «کتاب واقعاً گران نیست. الان قیمت یک کتاب هم‌اندازهٔ یک پیتزاست. چرا یک نفر نباید برای خرید کتاب هزینه کند؟»
این افراد از نظر منطقی حرف درستی می‌زنند. متوسط قیمت کتاب معمولاً در همان حد و حدود متوسط قیمت پیتزاست. اما کسانی که چنین مقایسه‌ای را مطرح می‌کنند، از نکتهٔ مهم دیگری غافل‌اند. در واقع بهتر است به جای نصیحت کردن و تشویق دیگران به کتابخوانی، خودشان برای مطالعه وقت بگذارند و متوجه شوند که این شکل حرف زدن و مقایسه‌شان اشتباه است.
احتمالاً می‌پرسید: باید دربارهٔ چه موضوعی مطالعه کنند تا دیگر از این حرف‌های سطحی و اشتباه نزنند؟ پاسخ این است: حسابداری ذهنی.
وقتی این درس را کامل بخوانید و با حسابداری ذهنی آشنا شوید، کمتر دچار این نوع اشتباه‌های تحلیلی خواهید شد. برای این که بحث حسابداری ذهنی بهتر در ذهن شما جا بیفتد، پیش از این که به سراغ تعریف حسابداری ذهنی و تاریخچه آن و جزئیات بیشتر برویم، چند مثال دیگر از حسابداری را هم مرور خواهیم کرد:
چند مثال از حسابداری ذهنی
اولین مثال‌مان را از کتاب تفکر سریع و کند نوشتهٔ دنیل کانمن انتخاب کرده‌ایم. کانمن این مثال حسابداری ذهنی را از یکی از مقالات کلاسیک ریچارد تیلر نقل کرده است.
فرض کنید دو نفر که به بسکتبال علاقه‌مندند، قصد دارند در یکی از شب‌های پیش رو به دیدن بازی تیم مورد علاقه‌شان بروند. سالن بازی ۶۰ کیلومتر با محل اقامت آنها فاصله دارد. نفر اول بلیط را خریده، اما نفر دوم دقیقاً زمانی که قصد داشت بلیط بخرد، دوستی را دیده و آن دوست، بلیط همان بازی را به او هدیه داده است.
حالا که به زمان برگزاری بازی نزدیک شده‌اند، در خبرها اعلام شده که آن شب، برفی خواهد بود و کولاکی سنگینی هم جاده‌ها را در بر خواهد گرفت. به نظرتان کدام‌یک از این دو نفر بیشتر احتمال دارد از رفتن به محل مسابقه و تماشای آن پشیمان شود؟ می‌شود حدس زد کسی که بلیط را هدیه گرفته، بیشتر احتمال دارد تصمیم خود را تغییر دهد و از تماشای بازی صرف‌نظر کند.
حالا به سراغ ماجرای دیگری می‌رویم که ظاهر آن متفاوت است. اما ماهیت آن شبیه داستان قبلی است.
فرض کنید به تازگی با عطری خوش‌بو آشنا شده‌اید و می‌خواهید آن را بخرید. اتفاقاً پول نقد هم در کیف‌تان دارید و تصمیم میگیرید پول عطر را به شکل نقدی پرداخت کنید. لحظه‌ای که روبه‌روی صندوق فروشگاه می‌ایستید و کیف پول خود را باز می‌کنید، می‌بینید پول‌تان جایی از کیف بیرون ریخته و متوجه نشده‌اید. بنابراین عملاً پول عطر از دست‌تان رفته، بی‌آن‌که عطری خریده باشید. اما خوش‌بختانه کارت بانکی‌تان در کیف است و می‌توانید پول را با کارت پرداخت کنید. آیا عطر را می‌خرید؟ یا چون ضرر زیادی به شما وارد شده، از خرید عطر صرف‌نظر می‌کنید؟
حالا سناریوی دیگری را تصور کنید: خوش‌بختانه شما پول خود را گم نکرده‌اید. هزینهٔ عطر را پرداخت می‌کنید و شیشه را تحویل میگیرید. اما کمی آن‌طرف‌تر از دست‌تان می‌افتد و می‌شکند. حالا چکار می‌کنید؟ دوباره عطر را می‌خرید؟ یا دیگر آن روز از خرید عطر صرف‌نظر می‌کنید؟
این پرسش از افراد مختلف پرسیده شده و احتمالاً جواب را حدس می‌زنید. بسیاری از مردم در حالت اول (گم کردن پول نقد) می‌گویند که به هر حال عطر را می‌خرند. اما در حالت دوم، تعداد بسیار کمتری حاضرند که همان‌جا دوباره عطر را بخرند.
حالا به سراغ سومین داستان برویم:
تاریخچه حسابداری ذهنی
اولین کسی که اصطلاح «حسابداری ذهنی» یا «Mental Accounting» را برای مواردی مانند داستان‌های بالا رواج داد، ریچارد تیلر بود. همان‌طور که در درس اقتصاد رفتاری گفتیم، تیلر سهم مهمی در شکل‌گیری اقتصاد رفتاری داشته و بسیاری او را پدر اقتصاد رفتاری می‌دانند.
حرف اصلی اقتصاد رفتاری این است که انسانها، بر خلاف آنچه اقتصاددان‌های سنتی می‌گویند، همیشه کاملاً عقلایی و مکانیکی رفتار نمی‌کنند. ما انسانها در رفتارها، تصمیم‌ها و قضاوت‌های خود، به‌گونه‌ای عمل می‌کنیم که گاهی واقعاً توضیح دادن آن – به زبان علمی – سخت است.
تیلر فقط به این که بگوید «انسانها عقلایی رفتار نمی‌کنند» بسنده نکرد. بلکه تلاش کرد توضیح دهد چرا انسانها به این شکل رفتار می‌کنند.
بالاخره یک نفر باید توضیح می‌داد که چرا وقتی گوشی ما در توالت می‌افتد، معمولاً حاضر نیستیم دوباره همان مدل را بخریم.
وقتی پول خودمان را در جیب خودمان پیدا می‌کنیم، آن را بر باد می‌دهیم و اگر شیشهٔ عطرمان بشکند، برخلاف زمانی که پول عطر را گم کرده بودیم، حاضر نیستیم دوباره برای خرید عطر هزینه کنیم.
ریچارد تیلر این اتفاقات را با یک مدل بسیار جالب توضیح داد. همان مدلی که امروز همه به اسم حسابداری ذهنی می‌شناسند. او گفت انسانها حساب‌های مالی زندگی خود را درست مثل حسابداران یک شرکت در ذهن خود نگهداری می‌کنند. آنها سرفصل‌های مختلف حسابداری در ذهن دارند و بسته به این که هر درآمد و یا هزینه‌ای در کدام سرفصل ثبت شود، تصمیم متفاوتی در موردش میگیرند.
باید اشاره کنیم که تیلر نخستین کس و تنها کسی نبوده که در زمینهٔ حسابداری ذهنی کار کرده است. کانمن و تورسکی پیش از او در سال ۱۹۸۴ در کتاب انتخاب‌ها، ارزش‌ها و چارچوب‌ها ایده‌هایی از این جنس را مطرح کردند. اما این تیلر بود که بعداً این بحث را توسعه داد. امروزه مقاله‌ای را که تیلر و یکی از همکارانش به نام شِفرین در سال ۱۹۸۸ نوشتند، نقطهٔ تولد رسمی حسابداری ذهنی در نظر میگیرند (+).
«حسابداری ذهنی» یا «حسابداری روانشناختی»؟
ریچارد تیلر در کتاب کج رفتاری توضیح می‌دهد که او ابتدا از اصطلاح Psychological Accounting یا حسابداری روانشناختی استفاده می‌کرده است. اما وقتی آموس تورسکی و دنیل کانمن در مقالهٔ خود از اصطلاح Mental Accounting یا حسابداری ذهنی استفاده می‌کنند، برای این که یک وحدت‌رویه شکل بگیرد، او هم اصطلاح حسابداری ذهنی را می‌پذیرد و به‌کار می‌برد.
بحث حسابداری ذهنی بعداً دو مسیر موازی را طی کرد. دانشمندان اقتصاد رفتاری آن را بسط دادند و سعی کردند با شناخت بهتر ابعاد حسابداری ذهنی، رفتارهای انسانها را بهتر مدل‌سازی کنند. بعدها که موضوعات مالی درمانی و روانشناسی پول رواج پیدا کرد، مردم عادی و افراد خارج از جامعهٔ دانشگاهی هم به روش حسابداری ذهن انسان علاقه‌مند شدند. چون اگر بخواهیم ریشهٔ رفتارهای مالی و اشتباهات پولی خود را درک کرده و آنها را اصلاح کنیم، حتماً باید مفهوم حسابداری ذهنی را هم عمیقاً درک کرده باشیم.
رو آوردن مردم به سرمایه گذاری در بازارهای پولی و مالی هم به رونق بحث حسابداری ذهنی کمک کرده است.
آشنایی با حسابداری ذهنی برای سرمایه گذاران بسیار مفید است و کمک میکند تا در مدیریت پورتفوی خود خطاهای کمتری داشته باشند (در معرفی پادکست حرفه‌ای‌های کسب و کار بحث خطاهای شناختی در معامله‌های بورسی را از زبان مدیر یک شرکت سرمایه‌گذاری مطرح کرده‌ایم).
تعریف حسابداری ذهنی
تیلر در مقالهٔ Mental Accounting Matters حسابداری ذهنی را به شکل زیر تعریف میکند:
حسابداری ذهنی مجموعه‌ای از فعالیت‌های ذهنی است که افراد و خانوارها برای ارزیابی، سازماندهی و مرور و پیگیری فعالیت‌های مالی خود انجام می‌دهند.
ساده‌ترین راه برای تعریف حسابداری ذهنی این است که آن را با حسابداری مالی و مدیریتی در سازمان‌ها مقایسه کنیم.
او در ادامه توضیح می‌دهد که انسانها هم درست مثل سازمان‌ها، برای ثبت ذهنی هزینه‌های خود، ردیابی و مدیریت آنها، از روش‌های متعارف حسابداری استفاده می‌کنند. یعنی:
- سرفصل‌های حسابداری مختلفی را در ذهن خود در نظر میگیرند.
- درآمد‌ها، هزینه‌ها، خریدها و فروش‌ها را در آن سرفصل‌ها ثبت می‌کنند.
- حتی مشابه حسابدارها، دارایی‌هایشان را هم در ذهن خود از نظر حسابداری مستهلک می‌کنند.
کاربرد حسابداری ذهنی در تفسیر رفتارهای اقتصادی ما
حسابداری ذهنی هر یک از ما با دیگری متفاوت است
حتی بدون این که مطالعه و پژوهشی انجام شود، می‌توانیم حدس بزنیم که سرفصل‌های حسابداری انسانها شبیه هم نیست. موقعیت شغلی، موقعیت اجتماعی، تجربه‌های زندگی، آموزش، رشتهٔ تخصصی، سن و حتی ویژگی‌های شخصیتی می‌توانند روی سرفصل‌های حسابداری ذهنی ما تأثیر بگذارند.
دسترسی کامل به این درس برای کاربران ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت به عنوان کاربر ویژه‌ی متمم، علاوه بر دسترسی به سایر بحث‌های مرتبط با روانشناسی پول به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
فهرست درسهای مختص کاربران ویژه متمم
با توجه به بررسی‌های ما، دوستان متممی علاقه‌مند به درس روانشناسی پول از درسهای زیر هم استقبال کرده‌اند:
تاریخچه پول | سواد مالی کودکان و نوجوانان
خودشناسی | شخصیت شناسی | مذاکره
افزایش عزت نفس | زندگی شاد | تصمیم گیری
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:
مشارکت در بحث | تمرین اول
روی یک کاغذ، فهرستی از هزینه‌هایی که در یک ماه اخیر انجام داده‌اید تهیه کنید. همهٔ جزئیات لازم نیست. همین که چند نمونه از هزینه‌ها را روی کاغذ بیاورید کافی است (لطفاً هزینه‌ها را زیر این درس ننویسید).
برای هر هزینه، یک عنوان انتخاب کنید. مثلاً ممکن است هزینهٔ کتاب را زیر عنوان «سرگرمی» یا شاید زیر عنوان «یادگیری» ثبت کنید. یا مثلاً هزینهٔ رستوران را زیر «سرگرمی» یا «تعامل با دوستان» ثبت کنید. قرار نیست برای بیست قلم هزینه، بیست عنوان پیدا کنید. شاید سه، چهار یا پنج سرفصل کافی باشد.
حالا که سرفصل‌ها مشخص شده و زیر هر کدوم هم یک یا چند قلم هزینه نوشته‌اید، فکر کنید و ببینید هزینه‌های دیگری هم در ماه گذشته بوده که بتوانید زیر این عنوان‌ها اضافه کنید؟
بعد از این که سه مرحلهٔ قبل را روی کاغذ انجام دادید، در اینجا صرفاً چند مورد از عناوین و سرفصل‌های حسابداری ذهنی‌تان را بنویسید.
مشارکت در بحث | تمرین دوم
هزینهٔ اشتراک متمم را زیر چه عنوان سرفصلی قرار می‌دهید؟ (صرفاً برای کنجکاوی می‌پرسیم. قطعاً پاسخِ درست و غلط ندارد). چه هزینه‌های دیگری را در این سرفصل ثبت می‌کنید؟
مشارکت در بحث | تمرین سوم
سرفصل‌های حسابداری مادر و پدرتان را – در حدی که حدس می‌زنید و می‌شناسید – با سرفصل‌های حسابداری زندگی خودتان مقایسه کنید.
کدام سرفصل‌ها در حسابداری ذهنی آنها وجود داشته که در حسابداری ذهنی شما وجود ندارد؟
شما کدام سرفصل‌ها را حسابداری ذهنی خود افزوده‌اید که در حسابداری والدین‌تان وجود نداشته است؟
فایل صوتی حسابداری ذهنی
یکی از فایلهای رادیو متمم به بحث حسابداری ذهنی اختصاص دارد. محمدرضا شعبانعلی در این فایل صوتی پنجاه دقیقه‌ای دربارهٔ موضوعاتی مانند مفهوم حسابداری ذهنی، نحوهٔ مشخص کردن سرفصل‌های حسابداری ذهنی و توصیه‌هایی دربارهٔ حسابداری ذهنی کارآمدتر می‌پردازد. این اپیزود را می‌توانید در صفحهٔ زیر گوش داده یا دانلود کنید:
تقلب در حسابداری ذهنی
اگر بخواهیم با خودمان صادق باشیم، می‌پذیریم که گاهی اوقات در حسابداری ذهنی تقلب می‌کنیم. یعنی حتی وقتی پای کس دیگری در میان نیست، خودمان سعی می‌کنیم خودمان را گول بزنیم تا بتوانیم برای کارها و هزینه‌ها و تصمیم‌هایی که در ذهن داریم، بودجه جور کنیم.
کتاب دلارها و منطق ما (Dollars and Sense) نوشته دن اریلی کتابی درباره حسابداری ذهنی و سایر جنبه‌های اقتصاد رفتاری است و یکی از موضوعاتی که در این کتاب به آن پرداخته شده، همین فریبکاری‌هاست. روایت متمم از این بحث را می‌توانید در درس زیر بخوانید:
چند مقاله درباره حسابداری ذهنی
در حدی که ما در درس روانشناسی پول متمم لازم داریم، آنچه در این درس و درسهای بعدی درباره تعریف حسابداری ذهنی و کاربرد آن گفته شده کافی است.
اما اگر قصد داشته باشید چند مقاله حسابداری ذهنی بخوانید، بهترین نقطه‌ی شروع، دو مقاله‌ای است که ریچارد تیلر در این زمینه منتشر کرده است.
فایل PDF هر دو مقاله را می‌توانید از طریق لینک‌های زیر دانلود کنید.
او در مقاله اول بیشتر به بحث‌های عمومی و توصیف و تعریف حسابداری ذهنی پرداخته و در مقاله‌ی دوم، به تأثیر حسابداری ذهنی بر رفتار مصرف کننده را بررسی کرده است.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مبانی روانشناسی پول به شما پیشنهاد میکند:
- دوره روانشناسی پول | اهمیت پول، معنای پول و مدیریت پول در زندگی
- برنامه ریزی مالی شخصی چیست؟ | مشاور مالی شخصی چه میکند؟
- اقتصاد رفتاری چیست؟ | دانش مالی رفتاری چه میگوید؟
- بررسی تصمیم گیری اقتصادی جانوران | میمونها و طوطیها
- مالی درمانی (Financial Therapy) چیست؟
- ریچارد تیلر (ریچارد تالر)
- آدریان فرنهام | از روانشناسی پول تا رفتارشناسی در محیط کار
- پرسشنامه MBBS آدریان فرنهام: سنجش نگرش پولی
- روانشناسی پول و رابطه پول و امنیت
- روانشناسی پول و بحث رابطه پول با تلاش و توانایی
- روانشناسی پول و وسواس پولی
- روانشناسی پول و تمایل به نگهداری پول
- روانشناسی پول و نگرش پولی و ناکافی بودن پول
- روانشناسی پول و رابطه پول و قدرت
- خرید تکانشی و انواع آن | تصمیم لحظه‌ای برای خرید
- خرید درمانی: راهکاری برای بهبود ناراحتی و افسردگی؟
- مطالعه تکمیلی: انسان، حیوان اقتصادی نیست (درباره‌ی عدد ۱۳۷)
- مالیات بر گناه | آیا مالیات گناه میتواند یک راهکار اثربخش باشد؟
- حسابداری ذهنی چیست؟ | تعریف حسابداری ذهنی و چند مثال
- حسابداری ذهنی | فایل صوتی رایگان
- حسابداری ذهنی و روش‌های خلاقانهی خود فریبی | دن اریلی
- به جای خریدن یک موبایل گران‌قیمت…
- پیش نویس پولی چیست؟ | Money Script
- کدام را انتخاب می‌کنید: به دست آوردن یا خرج کردن پول؟
- پیش نویس های پولی | اجتناب از پول و بحث دربارهٔ پول + پرسشنامه
- پیش نویس های پولی | تقدیس و پرستش پول + پرسشنامه
- پیش نویس های پولی | پول و جایگاه اجتماعی + پرسشنامه
- پیش نویس های پولی | نگهبان پول + پرسشنامه
- آیا می‌توان از «ظرفیت پول داشتن» صحبت کرد؟
- پورتفولیو چیست؟ مدیریت پورتفولیو به چه معناست؟
- کتاب کج رفتاری (شکل گیری اقتصاد رفتاری) نوشته ریچارد تیلر
- کتاب دلارها و منطق ما (دن اریلی)
- کتاب نابخردی های پیش بینی پذیر | دن اریلی
- درآمد پایه همگانی – شما آن را چگونه می‌بینید؟
- کتاب روانشناسی پول | آدریان فرنهام
- کتاب سقلمه (تلنگر) | طراحی محیط برای تأثیرگذاری روی انتخاب‌ها
سوال‌های پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحث‌های مهارتی و مدیریتی.
برای آشنا شدن بیشتر با متمم به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کنید و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری می‌توانید نقشه راه‌های مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
هم‌چنین در صفحه‌های دوره MBA و توسعه فردی می‌توانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما می‌توانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را می‌توانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیم‌سال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید.
توجه داشته باشید که خرید شش‌ماهه و یکساله به‌ترتیب معادل ۲۰٪ و ۳۸٪ تخفیف (نسبت به خرید یک‌ماهه) محسوب می‌شوند.برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که می‌توانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
هم‌چنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را می‌توانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا می‌دانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور می‌توانید به جمع متممی‌ها بپیوندید؟
سرگرمی: رستوران- اشتراک فیلم-اینترنت
ضروریات: اجراه خانه- اجاره دفتر کار- شهریه مدرسه
هزینه متمم در سرفصل یادگیری و مطالع بود و نسبت به هزینه های خرید کتاب اولویت پیدا کرد.
تمرین اول:
هزینه ورزش و باشگاه: شهریه، لباس ورزشی، مکمل،
هزینه ی کلاس موسیقی: شهریه، هزینه رفت و آمد به کلاس، کتاب های درس موسیقی
هزینه کافه و رستوران و اسنپ فود:
هزینه ی یادگیری مهارت: خرید اشتراک متمم(تمرین دوم)، خرید کتاب یا دوره آموزشی
تمرین سوم
سرفصل حسابداری پدر و مادر:
هزینه ی گوشت و مرغ خرید خانه
هزینه ی فرزندان خانواده
هزینه ی رفت و آمد و خرج های خانه ی شهرستان
سرفصل‌هایی که در زندگی پدر و مادرم هست اما در زندکی من نیست:
هزینه فرزند
مهمانی و فامیل
خودرو
قبض و مخارج خانه (خوابگاهم)
هزینه غذا و طبخ
هزینه درمان بیماری (برای من سرفصل “حفظ سلامتی” هست)
هزینه زمین کشاورزی و خود کشاورزی
هزینه مسافرت و تفریح خانوادگی
هزینه کمک به …
هزینه وام‌های گرفته شده
مواردی که در من هست و در والدینم نیست:
هزینه زیبایی
هزینه یادگیری و آموزش
هزینه نگهداری سلامتی (نگهداری با القای سلامتی متفاوت هست)
ظاهر و زیبایی: قرص راکوتان، مکمل ریزش مو، دوتاستراید، پیراهن و شلوار، ویزیت پزشک، باشگاه بدنسازی، برنامه باشگاه و تخم مرغ!
سرمایه گذاری برای داشتن آینده بهتر: (نکته اینکه من صرف یادگیری هدفم نیست و همه فعالیت‌های زیر رو به همین هدف انجام میدم): خرید کتاب پارادوکس انتخاب، پرداخت هزینه‌های شروع دانشگاه، پرداخت اشتراک فیلیمو! ، خرید بسته اینترنت!، خرید اشتراک متمم (جواب تمرین دوم)، خرید تبلت! ، رفت و آمد و…
نکته: من تقریبا اکثر کارهای خودم رو با این هدف و حساب ذهنی انجام میدم. جالب هم این هست که انگار حساب ذهنی من در این مورد حد نداره و تقریبا مساوی تمام نقدینگی و حتی دارایی من هست.
سلامتی: خرید مکمل ویتامین و …، خرید ضد آفتاب، ویزیت پزشک، خرید عینک بلوکات، خرید بالش مناسب
رشد و یادگیری ( متمم ، خرید کتاب ، ثبت نام فرزند در مدرسه ، اینترنت
ضروری( پوشاک ، کالای ضروری
تفریح ( رستوران، مسافرت ، …
هزینه خودرو: (تعمیر ، روغن ، تعویض
سلامتی (دندون‌پزشکی ، دکتر
تمرین اول:
۱- رفت و آمد (پول اسنپ و بلیط قطار و اتوبوس)
۲- تفریح (کافه، سفارش دادن غذا، …)
۳- رشد و یادگیری (اشتراک متمم، کتاب، …)
۴- پوشاک
۵- سلامتی و لوازم آرایشی بهداشتی
تمرین دوم:
هزینه اشتراک متمم برای من در دسته رشد و یادگیری قرار میگیره. موارد دیگه‌ای که توی این دسته هستن مثل کتاب‌های توسعه فردی، خرید فایلهای صوتی متمم، پول قبض تلفن بابت صحبت با یکی از دوستانم که حرف‌زدن باهاش واسم آموزنده‌ست.
تمرین سوم:
والدینم برای خرید مواد غذایی اولیه و وام و قسط سرفصل دارند ولی برای رشد و یادگیری سرفصلی تعریف نکردند.
سرفصل ها :
هزینه مالی – هزینه سلامتی-هزینه حال خوب (دوپامین )-خرید اقساطی ضروری -هزینه رشد و توسعه فردی- هزینه نظافت و بهداشت – هزینه های پیش بینی نشده
تمرین ۲- اشتراک جز هزینه رشد وتوسعه فردی ثبت شده
تمرین اول:
سرفصل‌های حسابداری ذهنی من:
۱٫ خورد و خوراک
۲٫ تفریح و سرگرمی
۳٫ حمل و نقل
۴٫ پوشاک
۵٫ آموزش و یادگیری
تمرین دوم:
هزینه اشتراک متمم را زیر سرفصل “آموزش و یادگیری” قرار می‌دهم. دیگر هزینه‌های احتمالی در این سرفصل می‌توانند شامل هزینه‌های کتاب، اشتراک مجلات، شرکت در کلاس‌های آموزشی و مانند آن باشد.
تمرین سوم:
سرفصل‌های حسابداری ذهنی والدینم احتمالاً شامل موارد زیر است:
۱٫ خانه و مسکن (اجاره، خرید لوازم خانگی، تعمیرات و مانند آن)
۲٫ درمان و بهداشت (هزینه‌های پزشکی و دارویی)
۳٫ بازنشستگی و پس‌انداز
۴٫ هزینه‌های خانواده (خرید لوازم و مایحتاج خانواده)
۵٫ حمایت از فرزندان (هزینه‌های آموزشی و بهداشتی فرزندان)
در حسابداری ذهنی من، سرفصل‌های “تفریح و سرگرمی” و “آموزش و یادگیری” هستند که ممکن است در حسابداری والدین وجود نداشته باشد. این نشان می‌دهد که نسل جدید نگرش متفاوتی به مفاهیم سرگرمی، آموزش و خودتوسعه دارد.
با سلام
من دیروز به جمع دوستان متممی اضافه شدم. در مورد تمرین اول باید بگم واقعا ذهنیتی نسبت به حسابداری ذهنی و وجود سرفصل های مالی ذهنی نداشتم و خیلی جالب هست آشنایی با این موضوع برای من. در مورد ماه گذشته و با توجه به شرایط حال حاضر زندگی ام فکر می کنم بیشتر سرفصل هزینه های من درحال حاضر شامل: ضروریات(رفت و آمد و خرید مواد غذایی، بهداشت فردی)، سلامت، پس انداز،تفریح(رستوران،خرید قهوه) ، کمک به نیازمندان و رشد و توسعه فردی باشد.
به عنوان پاسخ تمرین دوم من حق اشتراک متمم رو در مجموعه رشد و توسعه فردی قرار می دهم.
در پاسخ تمرین سوم می تونم بگم که سرفصل تفریح و خوش گذرانی در زندگی والدین من بسیار کمرنگ بوده ولی در زندگی من به این ترتیب نیست. اما، برای مثال هزینه های خمس (مشابه پاسخ یکی از دوستان) یا کمک صرفا براساس باورهای مذهبی در سرفصل های حسابداری ذهنی والدین ام هست اما برای من اینگونه نیست.
با سپاس
متمم تو سر فصل توسعه فردی و آموزش شخصی قرار گرفت
سلام
به تازگی با اپلیکیشنی اشنا شدم که میتوانم در لحظه در بورس یا ارز دیجیتال
سرمایه گذاری کنم
حالا من چیکار میکردم که با خوندن این مطلب تازه متوجه شدم
وقتی میخواستیم بریم بیرون یه چیزی بخریم یا غذا بخوریم و کنسل میشد به هر دلیلی
من اون پولی که در سر فصل غذا و تفریح غذا خوردن بیرون بود
معادل اونو میگفتم من فرض میکنم رفتم و واریز میکردم همون لحظه در کیف پول سرمایه گذاریم و از این طریق هر ماه بیشتر میشد
پول متمم در سر فصل آموزش مستمر قرار داره
ایده‌ای که مطرح کردید رو من اولین بار توی پادکست اکوتوپیا شنیدم و خیلی ایده جالبی به نظرم اومد. گفته شد که اون هزینه‌هایی که تو ذهنمون تعریف کرده بودیم و باید انجام میشد و به هر دلیلی شانس آوردیم و نیازی نبود برای اون کار پول خرج کنیم، بلافاصله همون پول رو واریز کنیم به حسابِ هزینه‌فرصت. اینکه به سرعت واریز کنیم مهمه چون وقتی مقدار پول، کم باشه این کار انجام دادنش راحت‌تره ولی وقتی مقدارش زیاد میشه وسوسه می‌شیم که خرجش کنیم. با همین روش میشه پول‌هامون رو اندک اندک جمع کنیم و برای سرمایه‌گذاری استفاده کنیم. درسته هر بار مقدار این پول کمه ولی در درازمدت مبلغ قابل‌توجهی از این طریق میشه جمع کرد. (البته من خودم این کار رو انجام ندادم و طبق توضیحات پادکست این حرف رو می‌زنم.)
پیشنهاد میکنم بقیه دوستان متممی هم گوش کنند: پادکست اکوتوپیا- اپیزود هزینه‌فرصت
تمرین سوم:
برام جالب بود که سر فصل هایی مثل؛ خمس که پدرم همیشه پرداخت میکردند در لیست سر فصل های حسابداری ذهنی ام نبود، ممنون از متمم
تمرین دوم:
من هزینه اشتراک متمم را در سرفصل”توسعه فردی و توسعه مهارت های نرم” قرار میدم. در این سرفصل چیزهایی مثل کتاب(البته کتاب های روانشناسی و توسعه فردی نه داستانی و …) ، دوره های آموزشی آنلاین، سمینارهای آموزشی و…. رو قرار میدم.
دوستان متممی سلام،
برام جالب بود که نظرات این درس بازخورد مثبت بسیار کمتری در مقایسه با سایر دروس گرفته اند! شاید به خاط ماهیت شخصی سوالات مطرح شده در تمرین.
با تقریب نسبتا خوبی تمام هزینه های زندگی من در هفت سرفصل جای میگیره:
رشد و پیشرفت ( کاملا کلیشه ای)
سرمایه گذاری ( خیلی کلیشه ای تر)
ضروریات ( همه دارند)
پیش بینی نشده/حوادث ( بالاخره مجبوریم)
سلامت ( لازمه و گرنه بعد مدتی میره زیر فصل ۴)
تجربه زندگی ( هر هزینه ای که باعث ایجاد یک خاطره یا تجربه جدید بشه برای من در این سرفصل قرار میگیره. مثل رفتن به یک رستوران جدید، خوردن یک میوه استوایی جدید، سفر به یک شهر جدید و…)
علاقه و هویت ( کارها و هزینه هایی که برای من هویت می سازند مثلا خرید و جمع آوری کلکسیون بازی رومیزی، یا رفتن چند باره به یک رستوران خاص، خرید پیراهن تیم مورد علاقه، مسافرت دوره ای به یک مکان مشخص و…)
پیروز و سربلند باشید
برخی از سرفصل‌های من (تمرین ۱): پوشاک – تفریح – یادگیری و توسعه فردی – سلامتی و ورزش
سرفصلی که متمم در آن قرار دارد (تمرین ۲): یادگیری و توسعه فردی – خرید کتاب‌ها و شرکت در دوره‌های آموزشی نیز زیر این سرفصل قرار میگیرند.
سر فصل های من؛ آموزش، نیازهای اساسی، در کنار خانواده بودن، تفریح و …
اشتراک متمم در سر فصل آموزش من قرار دارد.
در سر فصل های پدر و مادرم ذخیره پول برای روز مبادا پر رنگ تر از سر فصل های من است.
من سعی کردم هزینه هام رو مطابق با ۵ نیاز اساسی ویلیام گلسر دسته بندی کنم:
survival: هزینه های جاری حمل و نقل و غذا و پوشاک و اینترنت
belonging: هدیه و هزینه های عام المنفعه و خیریه
power: هزینه های توسعه فردی و فعالیت های ورزشی، سرمایه گذاری
freedom: هزینه های بازی، سرگرمی، دیدن دوستان و کافه و رستوران
fun: سفر
البته ۱۰۰ درصد بهش مطمئن نیستم به شاید بشه مدل بهتری براش چید. یکی از سوالای من اینه که سهم هر کدوم چقدر باید باشه؟
سرفصل هایی که در صورتحساب های من وجود دارد شامل آموزش،بهداشت،خوراکی؛تفریح،صورتحسابی جداگانه برای صاحب کار و برادرم نیز در نظر گرفته ام.
تمدید اشتراک های متمم را در سرفصل آموزش ثبت میکنم.
چند سالی هستش که داخل یک فایل اکسل، با یک طراحی ساده درآمد ماهانه و هزینه های اون ماه رو یادداشت می کنم. حین مطالعه این درس به یاد سرفصل هایی افتادم که بصورت کلی دسته بندی کرده ام از جمله هزینه های خوراکی، پوشاک، قبوض، خودرو، پزشکی، سرگرمی و تفریح و … .
در بعضی مواقع با یه نگاه جزئی به تحلیل این هزینه ها می پردازم، ولی تا بحال به این شکل به موضوع حسابداری ذهنی دقت نکرده بودم ولی حالا که با این بحث آشنا شدم، بنظرم قبلا ازش استفاده کردم.
یادم میاد یه بار در مسافرت عینک آفتابیم شکست و ناراحت شدم، بعدش اینطوری خودم رو دلداری دادم که اشکال نداره پولی که میخاستی بری فلان رستوران خرج کنی با کمی بالا پایین یه عینک جدید میخری، الان میفهمم در اون مسافرت چون توی ذهنم هر دو هزینه ی عینک آفتابی و رستوران تحت سرفصل هزینه تفریحی ثبت شده بودند، اینطوری عملا بار و فشار روانی روی خودم رو کم کرده بودم و ناخودآکاه از بحث حسابداری ذهنی بهره بردم.
تمرین ۱-
تمرین ۱
سرفصل های هزینه نگهداری ماشین – سرمایه گذاری- یادگیری- تشویقی – هزینه جاری شغلی
تمرین ۲-
متمم در سرفصل هزینه های یادگیری و سرمایه گذاری است.
تمرین ۳-
هزینه تامین خانه باغ جهت سرمایه گذاری برای انها محسوب میشه و برای من در سرفصل تفریح
شرکت در ورکشاپ برای سرمایه گذاری و ارتقا شغلی برای من محسوب میشه و برای انها تفریح