تکنیک پومودورو (به انگلیسی: Pomodoro Technique) که از آن گاهی با عنوان فن پومودورو هم یاد می‌شود، ابزاری برای مدیریت زمان است.

این شیوه را که نخستین بار فرانچسکو چیریلو (Francesco Cirillo) در اواخر دههٔ هشتاد میلادی مطرح کرد، هم‌چنان تا امروز به شکل گسترده رواج دارد و به کار می‌رود.

برای این‌‌که تکنیک پومودورو را بهتر درک کنید، ابتدا لازم است بدانید که این تکنیک در برابر چه روش دیگری به وجود آمده و چه نگاهی پشت آن وجود داشته است.

پومودورو بر یک ایده اصلی استوار است: اینکه انسان نمی‌تواند به صورت پیوسته و برای مدت طولانی، تمرکز ذهنی و توان فیزیکی خود را بر روی یک موضوع یا یک هدف مشخص حفظ کند.

برنامه ریزی بر اساس فعالیت‌ها یا بر اساس قطعات زمانی؟

یکی از رایج‌ترین شیوه‌های برنامه‌ریزی، توجه به فعالیت‌هاست. مثلاً شما صبح از خواب بیدار می‌شوید و با خود می‌گویید: «امروز باید خریدهای خانه را انجام بدهم. یادم باشد گزارش سفر هفتهٔ قبل را هم بنویسم. ضمناً باید زبان هم بخوانم. علاوه بر این‌ها باید اتاقم را هم مرتب کنم. مدت‌هاست به هم ریخته و فرصت نکرده‌ام به آن برسم.»

تا همین‌ جا اگر نگاه کنید ما با چهار فعالیت روبه‌رو هستیم:

• خرید خانه
• نوشتن گزارش سفر
• زبان خواندن
• مرتب کردن اتاق

معمولاً حداکثر کاری که در چنین شرایطی انجام می‌دهیم، اولویت‌بندی است. اگر کارها ساده باشد، احتمالاً با یک حساب سرانگشتی ترتیب‌شان را مشخص می‌کنیم. اگر هم تعداد و تنوع‌شان زیاد باشد و محدودیت زمانی داشته باشیم، احتمالاً بر اساس میزان ضروریت و فوریت دربارهٔ تقدم و تأخر آن‌ها تصمیم می‌گیریم (ماتریس آیزنهاور).

این روش برنامه‌ریزی را برنامه‌ریزی بر اساس فعالیت‌ها یا تسک باکسینک (Task-boxing) می‌نامند.

اما برنامه ریزی روزانه را می‌توان با رویکرد متفاوتی هم انجام داد:

تایم باکسینگ رویکرد تازه‌ای نیست. چندان هم مشخص نیست که چه فرد یا افرادی برای نخستین بار از آن استفاده کرده‌اند.

اما کاری که فرانچسکو چیریلو انجام داد این بود که تایم باکسینگ را با اسمی تازه و شکل و شمایلی متفاوت مطرح کرد و همین باعث شد که این شیوه را به نام او بشناسند.

تکنیک گوجه فرنگی!

چیریلو – مثل بسیاری از کسانی که در آشپزخانهٔ خود از تایمر استفاده می‌کنند – یک تایمر مکانیکی داشت. تایمری که به شکل گوجه‌فرنگی بود و از آن برای اندازه‌گیری زمان پخت و پز استفاده می‌کرد.

یک بار این ایده به ذهنش رسید که از تایمر گوجه‌فرنگی برای برنامه ریزی روزانه استفاده کند.

به این شکل که معمولاً تایمر خود را روی ۲۵ دقیقه یا ۳۰ دقیقه کوک می‌کرد و هر بار این قطعهٔ زمانی را به یک فعالیت مشخص اختصاص می‌داد.

زمان‌سنج‌های آشپزخانه شکل‌های مختلفی دارند. اما چون زمان‌سنج چیریلو به شکل گوجه فرنگی بود، اسم روش خود را پومودورو گذاشت؛ پومودورو به زبان ایتالیایی یعنی گوجه فرنگی.

جالب این‌جاست که هنوز هم گوجه فرنگی به نوعی نماد این شیوهٔ زمان‌بندی (یعنی تایم باکسینگ) محسوب می‌شود.

روش استفاده از تکنیک پومودورو برای مدیریت زمان

حرف اصلی در تکنیک پومودورو – همان‌طور که در ابتدای درس اشاره کردیم – تایم باکسینگ است: برنامه‌ریزی بر اساس قطعات ثابت زمان.

مثلاً می‌‌توانید وقت خود را به قطعات زمانی ۲۵ دقیقه‌ای یا ۳۵ دقیقه‌ای تقسیم کنید. البته بین هر دو قطعه هم یک فاصلهٔ کوتاه برای استراحت در نظر بگیرید. این فاصلهٔ استراحت می‌تواند بسیار کوتاه باشد؛ مثلاً ۳ تا ۵ دقیقه.

البته باید با خودتان قرار بگذارید بعد از هر سه یا چهار قطعه کار، یک استراحت طولانی‌تر هم برای خودتان در نظر بگیرید. این زمان استراحت می‌تواند ۱۵ یا ۲۰ و حتی ۳۰ دقیقه باشد.

بعد از مدتی متوجه می‌شوید که معمولاً در یک روز کامل، چند پومودورو کار انجام می‌دهید. بنابراین می‌توانید از قبل برای خودتان برنامه‌ریزی کنید و مثلاً بگویید:

• امروز یک پومودورو زبان می‌خوانم
• امروز سه پومودورو برای امتحان درس خواهم خواند.
• برای نوشتن گزارش هفتهٔ قبل به دو پومودورو زمان نیاز دارم.
• امروز هفت پومودورو روی پروژهٔ … کار خواهم کرد.

کتاب تکنیک پومودورو

چیریلو کتابی هم با عنوان تکنیک پومودورو نوشته و منتشر کرده است. این کتاب بسیار کوچک و کم حجم (کمتر از پنجاه صفحه) به سرعت جای خود را در میان کتاب های مدیریت زمان باز کرد. ضمن این‌که چیریلو امکان دانلود رایگان کتاب پومودورو خود را هم فراهم کرده است (نسخه انگلیسی):

دانلود کتاب پومودورو

کتاب متن بسیار ساده‌ای دارد و در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ نوشته شده است؛ یعنی مدت‌ها پس از این‌که روش پومودورو به شهرت جهانی رسید. به نظر می‌رسد چیریلو در این کتاب سعی کرده ضمن شرح مبانی اولیهٔ تکنیک پومودورو به برخی از سوال‌ها و انتقادهایی که به تکنیک پومودورو وارد شده پاسخ دهد.

مثلاً‌ زیاد می‌شنویم که به عنوان نقد تکنیک پومودورو می‌گویند که این تکنیک، نگاه بسیار مکانیکی به زندگی دارد. چیریلو در کتاب خود توضیح می‌دهد که قرار نیست ما همهٔ زندگی خود را به این شکل مدیریت کنیم. حتی تأکید می‌کند که اگر کاری را از سر تفریح و برای لذت انجام می‌دهید، به زمان سنجی به کمک پومودورو نروید تا جنبهٔ مکانیکی پیدا نکند.

هم‌چنین در پاسخ به عدهٔ دیگری که تکنیک پومودورو را یک بازی ساده و بی‌خاصیت می‌دانند، برخی از کارکردهای مهم این تکنیک را توضیح می‌دهد.

یکی از مهم‌ترین نکاتی که او مطرح می‌کند – و تجربهٔ ما هم در متمم ادعای او را تأیید کرده – این است که به کارگیری تکنیک پومودورو باعث می‌شود که قدرت ما در زمان‌سنجی و برآورد زمانی فعالیت‌ها بیشتر شود. یکی از علت‌های شکست خوردن برنامه‌ریزی‌ها و بی‌انگیزه شدن ما این است که برای کاری مثلاً‌ دو ساعت وقت در نظر می‌گیریم و بعداً می‌بینیم که پس از سه ساعت هنوز آن کار به پایان نرسیده است. این نوع خطا در برآورد، همیشه به موانع بیرونی برنمی‌گردد. بعضی از ما چون هیچ‌وقت حساب زمان را نگه نمی‌داریم، واقعاً ذهنیتی دربارهٔ زمان مورد نیاز برای هر کار نداریم.

شاید این کاری که برای آن برنامه‌ریزی کرده‌ایم، پیش از این هم همیشه سه ساعت زمان نیاز داشته است. اما چون زمان را اندازه‌گیری و ثبت نمی‌کرده‌ایم، حس‌مان این بوده که این کار در دو ساعت انجام شده است.

اپلیکیشن پومودورو

اپلیکیشن‌های بسیاری بر پایهٔ تکنیک پومودورو ایجاد شده‌اند. تقریباً تمام این اپلیکیشن‌ها از زبان فارسی هم پشتیبانی می‌کنند و به سادگی می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. با توجه به این‌که هستهٔ اصلی این اپلیکیشن‌ها شبیه یکدیگر است و صرفاً پوستهٔ آن‌ها و برخی قابلیت‌هایشان با هم تفاوت دارد، پیشنهاد می‌کنیم بسته به سیستم عامل خود اپلیکیشن‌های زیر را نصب و امتحان کرده و موردی را که با سلیقه‌تان هم‌خوان‌تر است انتخاب کنید.

اپلیکیشن‌های پومودورو برای سیستم عامل اندروید

Pomodoro Smart Timer

Minimalist Pomodoro Timer

Pomodoro Timer Lite

Focusmeter | Productivity Timer

اپلیکیشن‌های پومودورو برای آیفون و سیستم عامل iOS

Be Focused

Focus To-do

Pomodoro – Focus Timer

اگر این اپلیکیشن‌ها را نپسندیدید، فهرست کامل‌تر اپلیکشن‌های پومودورو هم در سایت پاسخ‌نامه ارائه شده است.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدیریت زمان به شما پیشنهاد می‌کند: