تحلیل SWOT چیست؟ | آشنایی با ماتریس SWOT

بسیاری از شاخههای دانش، کلیدواژههایی دارند که تصور آن دانشها، بدون آن واژهها امکانپذیر نیست.
به عنوان مثال، اگر عرضه و تقاضا را از اقتصاد بگیریم، با وجود پیکر فربهِ این دانش، چیزِ چندانی از آن باقی نمیماند.
به شیوهی مشابه، اگر فرصت، تهدید، قوت و ضعف را از استراتژی بگیریم، بخش مهمی از استراتژی را کمرنگ کردهایم. چهار واژهای که معمولاً آنها را به واسطهی حرف اول معادلهای انگلیسیشان، به عنوان SWOT یا ماتریس SWOT میشناسیم:
- فرصت (Opportunity)
- تهدید (Threat)
- قوت (Strength)
- ضعف (Weakness)
ماتریس SWOT را میتوان از قدیمیترین ابزارهای استراتژی دانست و تحلیل SWOT بر اساس این ماتریس، به بخش استانداردِ بسیاری از کتابها و مراجع رسمی در زمینهی استراتژی و تفکر استراتژیک تبدیل شده است (گاهی اوقات این ماتریس را ماتریس سوات یا مدل سوات میخوانند).
با وجودی که اغلب ما، آشنایی کافی با این ابزار داریم، با هدف یکنواخت شدن تصویر ذهنی دوستان متممی از تحلیل SWOT و نیز شکلگیری یک زبان مشترک در بهکارگیری مدل SWOT، درسی را به مرور مختصر این ابزار اختصاص دادهایم.
ماتریس SWOT
نخستین گام برای استفاده از تحلیل SWOT این است که نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید را، هر یک به صورت جداگانه و دقیق، فهرست کنیم. دو اصطلاح قوت و ضعف به وضعیت درونی کسب و کار اشاره دارند و فرصت و تهدید، از محیط بیرونی کسب و کار حرف میزنند:
بنابراین موارد زیر میتوانند نمونههایی از قوت و ضعف در یک کسب و کار (SW) باشند:
- نقدینگی بالا / پایین
- دسترسی داشتن یا نداشتن به دانش فنی و تخصصی
- فرهنگ سازمانی بسیار مولد یا غیر مولد
- در اختیار داشتن یک پایگاه قدرتمند در میان مشتریان
- سهم بالا یا پایین هزینهی منابع انسانی در ساختار هزینه های کسب و کار
- دسترسی ساده یا دشوار به منابع حیاتی برای کسب و کار
- انگیزهی بالا یا پایین نیروی کار
- کیفیت بالا یا پایین محصولات
- دسترسی یا عدم دسترسی به یک شبکه توزیع قدرتمند
در مقابل، موارد زیر میتوانند نمونههایی از فرصت و تهدید در محیط یک کسب و کار (OT) باشند:
- نوسان نرخ برابری ریال در برابر دلار
- ثبات یا بیثباتی قوانین در حوزهی فعالیت یک کسب و کار
- وجود داشتن یا نداشتن رقبای بزرگ با حمایت و سوبسید دولتی
- رواج داشتن یا رواج نداشتنِ فرهنگ استفاده از محصولات یک کسب و کار
- تغییر در هرم جمعیتی و ویژگیهای دموگرافیک جامعه
- تغییراتی که در زیرساختهای تکنولوژیک کشور روی میدهد
- پیشرفتهای حوزهی فناوری اطلاعات
- تقویت یا تضعیف رابطهی سیاسی کشور با سایر کشورها
اگر نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید را در چارچوبی که کمی بالاتر نمایش دادیم قرار دهیم، به چنین ماتریسی خواهیم رسید:
تحلیل SWOT چیست؟
ماتریس SWOT را نباید با تحلیل SWOT اشتباه بگیریم. این ماتریس، صرفاً شیوهای برای نمایش وضعیت موجود یک کسب و کار است. اما هدف اصلی از فهرست کردن نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید، بررسی گزینههای استراتژیک پیش روی یک کسب و کار است. وگرنه فهرست کردن نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید، به خودی خود نمیتواند معجزه کند و تأثیری داشته باشد.
به همین علت، گام بعد از تعیین مولفههای S و W و O و T در روش SWOT این است که رابطهی آنها با یکدیگر و تأثیر آنها بر یکدیگر را در نظر بگیریم:
معمولاً در میان استراتژیستها، اصطلاحهای زیر را زیاد میشنوید (+):
دسترسی کامل به مجموعه درسهای استراتژی و تفکر استراتژیک برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت ویژهی متمم، علاوه بر دسترسی به این درسها، به درسهای متنوع دیگری نیز دسترسی خواهید داشت که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
شاید برایتان جالب باشد که بررسیهای ما نشان داده در میان دوستان متممی، کسانی که به استراتژی و تفکر استراتژیک علاقهمند بودهاند، برای مطالعهی درسهای زیر هم وقت گذاشتهاند:
مشاوره مدیریت | کوچینگ | کارآفرینی | کار تیمی | مدیریت تعارض
مدل ذهنی | تفکر سیستمی | تصمیم گیری
مدیریت منابع | گزارش نویسی | سیستمهای کنترل مدیریت
ارزش آفرینی | مدل کسب و کار | دیجیتال مارکتینگ
دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درسها)
تمرین و مشارکت در بحث
یکی از چهار استراتژی SO و WO و ST و WT را انتخاب کنید و در کسب و کار خود (یا شرکتهای مورد علاقهتان) نمونه یا نمونههایی از آن را بیابید.
نقد ماتریس SWOT
پیشنهاد میکنیم بعد از خواندن این درس حتماً درس نقد ماتریس SWOT را هم بخوانید.
فقط به این نکته توجه داشته باشید که درس نقد تحلیل SWOT برای کسانی نمایش داده میشود که تمرین این درس را انجام داده باشند و متمم تمرینشان را تأیید و منتشر کرده باشد. بنابراین شما هنوز به درس نقد SWOT دسترسی ندارید.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر استراتژیک به شما پیشنهاد میکند: چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای آشنا شدن بیشتر با متمم به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کنید و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید.
توجه داشته باشید که خرید ششماهه و یکساله بهترتیب معادل ۲۰٪ و ۳۸٪ تخفیف (نسبت به خرید یکماهه) محسوب میشوند.برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : پیمان اکبرنیا
سلام به همه دوستان
مجموعه اسنپ رو در نظر بگیرید. این شرکت در ابتدا پلتفرمی فراهم کرده برای تسهیل حمل و نقل مسافر و کالا از طریق ناوگانی از خودروها و موتورسیکلتها. نقاط قوت اسنپ از دید من عبارتاند از شبکه بزرگی از مسافران و رانندگان، یک بستر نرمافزاری و برندی که در این چند سال بزرگ و ارزشمند شده.
با توجه به نقطه قوت داشتن یک شبکه بزرگ پیک موتوری و فرصتی که در بازار رو به رشد سفارش آنلاین غذا وجود داشت، این شرکت کسبوکار زودفود رو خرید و وارد عرصه سفارش آنلاین غذا شد. این به نظرم یک استراتژی SO بوده.
به تازگی هم مجددا با توجه همین نقاط قوتش و فرصتی که اینبار احتمالا در آینده بازار سفارش آنلاین محصولات تند مصرف دیده، اسنپ مارکت رو منتشر کرده و وارد این عرصه شده. البته این بار با توجه به نقطه ضعفی که در خودش در فرآیند دشوار مدیریت زنجیره تامین و انبارداری و عرضه کالا میدیده، این کار رو با همکاری هایپرمارکت انجام داده.
چند سال پیش در یک شرکت توسعه نرمافزار مالی حسابداری، برنامهنویس بودم.
نقطه قوت شرکت که خیلی روش مانور داده میشد، محلی بودن اون بود. در واقع اون زمان تو شهر یزد، نرمافزارهای مالی حسابداری «بومی» وجود نداشت. نرمافزارهای خیلی بهتری وجود داشتند که خب اکثراً از داخل تهران و کلان شهرهای دیگه توسعه داده میشدند. عیب بقیه این بود که تیم پشتیبانی مستقر در یزد نداشتند و اون شرکت هم تیم برنامهنویسی و هم تیم پشتیبانیاش تو یزد بود.
همین بود که اکثر فروشگاههای یزدی به علت داشتن پشتیبانی بهتر، ترجیح میدادند از این محصول استفاده کنند و تا اونجا که میدونم هنوز هم مزیت رقابتی اصلیاش همین هست (و روی کیفیت مانور چندانی نتونسته بده).
استراتژی اون شرکت با این توصیفات SO میشه؛ اما به نظرم روش چندان پایداری برای در ماندگاری در بازار نیست. چون شرکتهای دیگه که محصول با کیفیتتری دارند، میتونند با تأسیس شعبهای برای پشتیبانی اختصاصی بازار رو در دست بگیرند.
مثالی از استراتژی ST بر اساس واقعیت در یک شرکت صنعت فولادی:
Strength: در اختیار داشتن نیروهای متخصص با دانش و مهارت فنی بالا
Threat: نبود نیروی کار متخصص در منطقه
با توجه به عدم امکان کارمندیابی و یافتن نیروهای با کیفیت جهت تکمیل مشاغل سازمانی، شرکت تصمیم بر پیاده سازی طرحهایی در راستای تقویت سیستم آموزش داخلی سازمان گرفته تا با اتکا بر دانش کارکنان داخلی خود(قوت)، با مساله عدم امکان جذب نیروی متخصص(تهدید) مقابله کرده و نیروهای جدید را در زمینه های مورد نیاز خود پرورش دهد.
دو نمونه از طرح های اجرا شده در راستای این استراتژی:
+ تربیت مدرسان داخلی و ایجاد سیستم های انگیزشی برای آن ها
+ اقدام به احداث دانشگاه علمی کاربردی با برند سازمان جهت آموزش و پرورش هدفمند نیروها و جذب افراد در صورت کسب شایستگی های مدنظر.
خریداری شرکت افراک توسط ایرانیکارت
شرکت X یک نقطه قوت داشت که آن هم امکان پرداخت ارزی و شبکه ارتباطی قوی با خارج از کشور از این طریق بود. شرکت Y که خدمات گوگل ادز به مشتریانش ارائه میدهد، توسط شرکت X خریداری شد. یکی از مشکلات گوگل ادز در ایران، نبود پرداخت دلاری و سخت بودن ساخت اکانت است. شرکت X از این نقطه قوت خود استفاده کرده و شرکت Y را خریداری کرد تا با استفاده از این خلاء موجود در ایران، وارد حیطهی گوگل ادز شود و با توجه به وجود سرمایهی مناسب، به سرعت مارکتینگ در این زمینه را نیز آغاز کرد و هماکنون شرکت Y، یکی از شرکتهای معروف در زمینه گوگل ادز محسوب میشود.
فرض کنید ما یک شرکت هستیم که در مرکز نو آوری دانشگاه شریف پذیرش گرفته و افراد متخصصی در زمینه شبیه سازی دارد و در بازار نیز کمبود شرکت هایی که مسلط به شبیه سازی در فیزیک ها و نرم افزار های مختلف باشد وجود دارد چرا که عموم شرکت ها فقط به چند نرم افزار محدود دسترسی دارند و مسلط بودن به نرم افزار های بیشتر می تواند باعث تحلیل وسیع تر مسائل شود و به این ترتیب با استراتژی SO می توان یک گروه شبیه سازی و نرم افزاری در شرکت به وجود اورد و با اموزش نو آموزان این گروه را گسترش داد
خریداری شرکت تپسی توسط گروه گلرنگ
SO
سرمایه شرکت گلرنگ نقطه قوت و نیاز به سرمایه و تصمیم به خروج سرمایه سرمایه گذاران شرکت تپسی فرصت
چندین ساله که با جمعی از دوستان به فعالیت اجتماعیِ داوطلبانه در یکی از محلات حاشیه میپردازیم. جامعه هدف اصلی ما کودکان بین ۷ تا ۱۸ سال هستند. رویکرد اصلی خودمون رو توانمندسازی کودکان و نوجوانان انتخاب کردیم.
یکی از استراتژیهایی که در حال حاضر میتونه برای ما کمککننده باشه اتخاذ نوعی استراتژی WO است. یکی از ضعفهای ما در بازه زمانی فعلی «کمتوانی در جذب اعضای داوطلب جدید» هست و یکی از فرصتهای ما «استفاده از پتانسیل افرادی که در ابتدای دهه ۸۰ متولد شدهاند به عنوان عضو داوطلب». اگر ما بتوانیم بخش و تیم سرمایه انسانی خودمون رو تقویت کنیم و ضعف فعلی خودمون رو کمرنگ کرده و به یکی از نقاط قوت خودمون تغییر بدیم، میتونیم از این فرصت استفاده کنیم و با جذب اعضای داوطب جدید، توانایی سازمان خودمون رو افزایش بدیم.
سلام
در مورد استراتژی SO در یک شرکت تصفیه آب:
گارانتی ۳ ساله دستگاه ها(s)
گارانتی نکردن دستگاه توسط بقیه شرکت ها(o)
پس توی بازاریابی و فروش و تبلیغات میتونه این یک راه برد باشه.
استراتژی WO
من به قهوه علاقه زیادی دارم. حدود ده سال پیش که هنوز ارزش پول ملی به این میزان کم نشده بود. خیلی از کافه های شیراز ترجیح میدادند قهوه های برند ایتالیایی سرو کنند و این انتخاب زمینه را برای رشد شرکت های رستری قهوه در شیراز یا ایران به دلیل تخصص و تجربه ی بالاتر رقبای خارجی کمتر میکرد.
با کاهش ارزش پول ملی کافه ها مجبور به استفاده از برند های رست ایرانی شدند که این انتخاب زمینه ی توسعه و رشد شرکت های رست ایرانی رو بیشتر فراهم کرد.
یکی از دوستان که خیاط ماهری در زمینه دوخت پوشاک خانمها است، برای ارائه محصولاتش با یک فروشگاه معتبر پوشاک خانمها قصد همکاری دارد. این دوست، برای مشاوره به من مراجعه کرد و با هم نمودار SWOT را برای شناسایی بهتر کار ترسیم کردیم.
SO: خیاط خوب و ماهر از نقاط قوت دوست من است و فرصتی که برایش مهیا شده، این است که می تواند محصولاتش را در یک فروشگاه معتبر، هم به صورت حضوری و هم به صورت مجازی نمایش دهد و بازدید کننده بسیار بیشتری از گذشته خواهد داشت.
WO: ضعف او در ناآشنایی با کار تولید انبوه است و اینکه هنوز به صورت خیاط خانگی به تولید محصول می پردازد، پس برای اینکه بتواند قیمت محصولش را پایین بیاورد باید مدل کارکردش را عوض کند و این کار برایش آسان نیست.از طرفی فرصتی که نصیبش شده، رابطه با این فروشگاه است که می تواند از امکانات ایشان نیز سود ببرد و کم کم مدل ذهنی خودش را از تولید خانگی به تولید انبوه تغییر دهد.
ST: دوست من در طراحی مدل مانتو ایده های خوبی دارد، و این نقطه قوت او است. ولی این مدها اکنون در معرض دید خیلی از انسانها قرار خواهد گرفت و کپی برداری از آن آسان می شود و با توجه به کار محدود او و استفاده بازار از مدلهای در معرض دید او، دیگر این مدلها برای او سودی نخواهد داشت.
WT: کندی کار دست من در تولید مانتو و لباس ضعف دوست من است. و نیز کپی برداری از مدلهای او تهدید بزرگ بازار برای این کندی.
با سلام و سپاس از انتشار محتواهای کاربردی
در خصوص ماتریس swot تجربه شخصی بنده در ۳ بیزینسی که داشتم این بود که برای ۲ بیزینس من خیلی کاربردی نبود و فقط انجامش دادم چون قصدم بکار گیری آموخته هام بود ولی برای بیزینس اخیرم واقعا به تحلیل های خوبی رسیدم که دارم از اونها استفاده میکنم
در صنعت ما، عموم رقبا در یک محل خاص قرار گرفته اند. (ارزان بودن نسبی محل زندگی دانشجویان و دسترسی راحت آنها به کلاسها). اما به دلیلی، محل شرکت ما اونجا نبود و ما برای پوشش این مشکل، قبل از کرونا، شروع به ارائه دوره های آنلاین کردیم. اما بعد از کرونا، چون یه آمادگی قبلی داشتیم، شروع کردیم به تبلیغ زیاد و واقعا مشتری خیلی زیادی تونستیم کسب کنیم و از این طریق تونستیم یه نُرم جدید تو بازار ایجاد کنیم که این آموزشها، بصورت آنلاین هم ممکنه.
گرچه به هر صورت محدودیتهای کرونا برداشته شده و بسیاری از اون رقبا، مجددا دوره های حضوریشون رو از سر گرفتن، اما هر کس بخواد سراغ دور ه های آنلاین بره، ما اولین گزینه هستیم.
هدف این استراتژی، استفاده از نقطه قوت ما در ارائه دوره های آنلاین و فرصت ایجاد شده (تمایل و یا بهتر بگم، اجبار افراد به شرکت در دوره های آنلاین ناشی از محدودیتهای کرونا) بود.
کسب و کار ما یک کلینیک دندانپزشکی است که در فاصله نزدیکی از ما یک کلینیک دیگه وجود دارد. با توجه به نقدینگی خوبی که داریم با درصد بالاتر به دکتر های مجموعه و پرداخت های به موقع تر سعی داریم مزیت کلینیک مجاور که دکتر های اون هستند را ب سمت خودمون بکشونیم و در صورت انجام موفق این پروژه با توجه به شرابط خاصشان مجموعشون رو خریداری کنیم.
یکی از مثال های پر تکرار از استراتژی ST در دنیای کسب و کار :
وقتی شرکتی نوپا مثلا در حوزه مواد شوینده به اندازه ای خوب عمل میکند که یکی از شرکت های بزرگ نگران میشود و ان شرکت نوپا را به عنوان تهدید مشاهده میکند
و از نقطه قوت خود که نقدینگی بالا و پول زیاد است استفاده میکند و ان شرکت را میخرد
من در یک شرکت آموزش برنامه نویسی به کودک و نوجوان کار می کنم. موسسین شرکت همه از دبیران آموزش و پرورش هستند و با تجربه زیسته ای که در محیط مدارس دارند نسبت به سایر رقبا درصد موفقیت بالاتری برای قراردادهای B2B با مدارس دارند. با توجه به تقاضای خانواده ها نسبت به آموزش علوم کامپیوتر به دلیل ترند شدن هوش مصنوعی، تمرکز بر فروش B2B به مدارس، یک نمونه استراتژی SO می باشد.
من به تازگی در یک شرکتی استخدام شدم که قراره یه استودیو استارتاپ تو زمینه منابع انسانی بزنی. نقطه قوت این شرکت منابع مالی زیاد و تامین سرمایه آن است. فرصتی که این شرکت نسبت به سایر رقبا دارد می تواند به زیرمجموعه های خود که تعدادشون زیاده این محصولات را بفروشد و سهمبزرگیاز بازار را داشته باشد.
سلام به همه.
الان که بازار آنلاین رونق زیادی داره و هر روز زیرساخت های جدید بوجود میاد برای فروش در این بستر بنظر من این یک (فرصت) چه برای افراد مغازه دار و چه افرادی که همکاری در فروش انجام میدن اما برای دسته همکاری در فروش به دلیل رقابت زیاد که یک (تهدید) هم به حساب میاد که با ایجاد یک ویژگی خاص و یا خدمات بیشتر میتونه یک (قوت) باشه
یکی از معروف ترین نمونه های ST در کسب و کار جبران کمبود سرمایه و نقدینگی با استفاده از داشتن اعتبار در بازاره که هر فعال اقتصادی اینو تایید میکنه
سلام به همه
شرکت ما که در زمینه ی تبلیغات فعالیت داره از نظر کیفیت کار توی شهرمون حرف اول رو میزنه (قوت) .اما با توجه به بالا بودن نرخ خدمات ما اکثر افراد قادر به خرید نیستن و فقط بخش کوچکی از بازار از ما خرید میکنن (تهدید) .
ما تصمیم گرفتیم خدماتمون رو به دو دسته ی اقتصادی و vip تقسیم کنیم که بتونیم کل بازار رو مورد هدف قرار بدیم (ST)
شرکت ما، در زمینه بازرگانی و تامین متریال برای پروژه های لوکس و بلند مرتبه ساختمانی فعال بود. بعد از گذشت مدتی، متوجه شدیم تولیدکننده هایی که باهاشون مشغول به فعالیت هستیم در زمینه برندسازی دچار ضعف هستن و این پرزنت مارو دچار تاخیر و اشکال می کرد. تیم داخلی شرکت رو که در زمینه برندسازی فعالیت میکرد، گسترش دادیم و با گروه بازرگانی ادغام کردیم. ما هم از نقاط قوتمون در کمرنگ کردن تهدید ها استفاده کردیم (استراتژی ST) و هم در فرصتی که وجود داشت (عدم برندینگ تولیدکننده ها) نقاط قوتمون (تیم برندینگ) رو بکار گرفتیم و تقویت کردیم و شاخه ی درآمدی دیگه ای برای شرکت ایجاد کردیم. (استراتژی SO)
سلام در خصوص استراتژی SO
من دریک بیمارستان فوق تخصصی دریکی از مراکز استان ها کار می کنم.بیمارستان دارای بخش قلب غیر فعال بود ولی دارای زیر ساخت آماده بهره برداری بدون تجهیزات بود. بیمارستان ازنظرمنابع مالی دارای قوت بود وهمچنین دارای اعتبار کافی نزد سیستم بانکی.دریک بازه زمانی بخش جراحی قلب بیمارستان رقیب به دلایلی تعطیل و غیر قابل بهره برداری تشخیص داده شد. این موضوع فرصت (O) محیطی برای بیمارستان من شد وبا استفاده از نقطه قدرت داخلی(S)شامل نقدینگی جاری وسپرده های نزد سیستم بانکی وهمچنین اخذ تسهیلات از بانک طرف شرکت ، بیمارستان تجهیزات کامل جراحی قلب وآنژیوگرافی وPOST آنژیو خریداری ، نصب وبه بهره برداری رساند. به نظر من استراتژی SO برپایه شهود مدیرعامل با تشخیص بموقع فرصت محیطی واستفاده از قوت منابع داخلی شامل زیر ساخت ونقدینگی انتخاب وعملیاتی واجرا شد.