Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Menu
شرایط دریافت هدیه نوروزی متمم: دوره صوتی آموزش هدف‌گذاری (کلیک کنید)


معنی کلمه انتزاعی چیست؟ | تفکر انتزاعی یعنی چه؟


اهداف و انتظارات آموزشی متمم در این درس
کد درس: ۲۶۵۹۰

از دوستان متممی انتظار می‌رود پس از مطالعهٔ این درس بتوانند:

  • توضیح دهند که معنی کلمهٔ انتزاعی چیست و برای آن مثال بزنند.
  • مفهوم تفکر انتزاعی را شرح دهند و بگویند تفاوت تفکر انتزاعی با تفکر ملموس چیست.
  • توضیح دهند که چرا برای شناخت مدل ذهنی خود و دیگران مهم است که با تفکر انتزاعی آشنا باشیم.
فشار ذهنی هنگام مطالعه
نیاز به مشارکت شما
کسب و کار
زندگی
انتزاعی یعنی چه؟

احتمالاً شما هم چنین جملاتی را شنیده‌اید: «کتابِ … را خواندم. پر از مفاهیم انتزاعی بود و نمی‌شد به سادگی آن را درک کرد.» «سخنرانی … را گوش دادم. بسیار مجرّد و انتزاعی حرف می‌زند. از مسائل امروز ما خیلی فاصله دارد.» «حرف‌های انتزاعی واقعاً خسته‌کننده‌اند.»

کلمات «مجرّد» و «انتزاعی» تقریباً معنای مشابهی دارند و در گفتگوهایی که به ذهن و ذهنیت و استدلال و تحلیل ربط دارند، زیاد به کار می‌روند. بنابراین برای درک بهتر مباحث مدل ذهنی باید این کلمات را بهتر بشناسیم.

ممکن است این درس کمی خسته‌کننده باشد، چون دربارهٔ مفاهیم انتزاعی است! اما اگر کمی با دقت و حوصله آن را بخوانید، تکلیف‌تان تا حد خوبی با این اصطلاح مشخص خواهد شد.

درس را از ریشه‌شناسی کلمهٔ انتزاعی شروع می‌کنیم و سپس به سراغ معنای تفکر انتزاعی می‌رویم. در پایان هم به این موضوع می‌پردازیم که چگونه می‌توانیم تفکر انتزاعی را تقویت کنیم.

معنی کلمه انتزاعی چیست؟

دو اصطلاح انتزاعی و مجرّد تقریباً معادل Abstract در زبان انگلیسی هستند. اصطلاح Abstract Thinking هم به تفکر انتزاعی ترجمه می‌شود.

احتمالاً یکی از معانی ابسترکت را می‌شناسید: چکیده. در مقاله‌های دانشگاهی معمولاً یک بخش Abstract وجود دارد که در آن چکیدهٔ مقاله را در چند جمله می‌نویسند. «چکیده» کمی با «خلاصه» فرق دارد. خلاصه شکل کوتاه‌شدهٔ یک متن است. اما چکیده، عصاره و مهم‌ترین نکته‌های آن است.

اما چرا در عربی (و فارسی) از کلمهٔ انتزاع به عنوان معادل Abstract استفاده شده؟ به خاطر این که ریشهٔ انتزاع به «ایجاد فاصله و جدا کردن» بازمی‌گردد. حتی در زبان عربی، به کسی که از خانهٔ خود دور است و به میوه‌ای که از درخت جدا شده «نزیع» می‌گویند.

تفکر انتزاعی

پیش از این که وارد مثال‌های پیچیده شویم، از یک مثال بصری ساده شروع می‌کنیم.

دو گربه‌ای را که در تصویر زیر آمده با هم مقایسه کنید:

انتزاعی یعنی چه

در سمت راست، تصویر یک گربه را با جزئیات فراوان می‌بینید؛ یک گربهٔ کاملاً مشخص. آن‌قدر دقیق که اگر در خیابان گربه‌ای مشاهده کنید، می‌توانید با اطمینان بالا بگویید که آیا همین گربهٔ داخل عکس است یا نه.

در سمت چپ، تصویری بسیار کلی از گربه می‌بینید. شکل و ترکیب اجزای بدن این گربه مشخص است و هر کس آن را ببیند متوجه می‌شود که تصویر یک گربه را دیده است. اما نکتهٔ مهم این است که تصویر سمت چپ، مربوط به یک گربهٔ خاص نیست. بلکه تصویر «همهٔ گربه‌ها» است. در این تصویر، جزئیاتی که کمتر اهمیت داشته حذف شده و فقط ویژگی‌های بنیادی گربه (گوش‌ها، پوزه، شکل بدن و دم) باقی مانده است. پس می‌توان گفت این تصویر صرفاً اصل و عصارهٔ «گربه بودن» را نمایش می‌دهد و نه یک گربهٔ خاص را. به زبانی دیگر می‌توان گفت: گربهٔ سمت چپ از گربهٔ سمت راست انتزاعی‌تر است.

آیا می‌توان گربه را انتزاعی‌تر از این هم تصویر کرد؟ بله. تصویر زیر را ببینید:

چرا تفکر انتزاعی در بحث مدل ذهنی مهم است؟

همان‌طور که در درس تعریف مدل ذهنی هم گفتیم، اساساً صحبت از مدل ذهنی یک انسان یعنی پرداختن به این که در ذهن آن انسان مفاهیم و موضوعات مختلف چگونه و با چه نوع پیوندی به یکدیگر وصل شده‌اند. ما تصویری انتزاعی از جهان اطراف می‌سازیم و در ذهن خود ثبت می‌کنیم و آن را مدل ذهنی می‌نامیم.

درست است که خاطرات، اتفاقات، مثال‌ها و مصداق‌ها نقش مهمی در شکل‌گیری مدل ذهنی ما دارند. اما در نهایت این عصارهٔ همهٔ اتفاق‌ها و تجربیات است که در قالب تعدادی قاعده در ذهن‌ ما ثبت می‌شود. هر چقدر تفکر انتزاعی را بهتر بفهمیم، در درک مدل ذهنی خود و دیگران هم توانمندتر خواهیم شد. هم‌چنین راحت‌تر می‌توانیم مدل ذهنی خود را اصلاح کرده و بهبود بخشیم.

محدودیت در دسترسی کامل به مجموعه درس‌های مدل ذهنی

دسترسی کامل به مجموعه درس‌های مدل ذهنی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.

با عضویت ویژه‌ی متمم علاوه بر دسترسی به درس‌های مدل ذهنی به درس‌های بسیار بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:

 فهرست درس‌های متمم

بررسی‌های ما نشان داده که علاقه‌مندان به درس مدل ذهنی معمولاً از بین درس‌های متمم به درس‌های زیر علاقه‌ی بیشتری دارند:

  خودشناسی | شخصیت شناسی | روانشناسی پول

  تصمیم گیری | حل مسئله | یادگیری | زندگی شاد

  تفکر سیستمی | تفکر استراتژیک | تفکر نقادانه

  مشاوره مدیریت | کوچینگ | عزت نفس

  دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درس‌ها)

اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:

تمرین درس تفکر انتزاعی

دیدیدم که تفکر انتزاعی چیزی از جنس تعمیم است. ما عصارهٔ همهٔ ورودی‌های مغزمان را در قالب مفاهیم انتزاعی ثبت و ضبط می‌کنیم. هنگام مطالعهٔ درس، چه مثال‌های دیگری از تفکر انتزاعی به ذهن‌تان رسید؟ (اگر خودتان می‌خواستید این درس را بنویسید، چه مثال‌هایی را اضافه می‌کردید؟)

آیا نمونه‌هایی در ذهن دارید که فاصله گرفتن از مصداق‌ها و فکر کردن انتزاعی، مخرب و ناکارآمد باشد؟

آیا افرادی را می‌شناسید که از نظر قدرت درک و تحلیل انتزاعی شاخص باشند؟ یا مقاله‌‌ها و نوشته‌هایی در ذهن دارید که به نظرتان قدرت تفکر انتزاعی نویسنده در آن‌ها به چشم بیاید؟

به نظر شما آیا قابلیت تفکر انتزاعی می‌تواند جایی به مانع و دردسر در مسیر تقویت مدل ذهنی ما تبدیل شود؟

      شما تاکنون در این بحث مشارکت نداشته‌اید.  

     تعدادی از دوستان علاقه‌مند به این مطلب:    مینا محمودی ، محمد هاشمی ، مهدی ذبیحی ، تارا اخوان ، حسین فرخی

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدلهای ذهنی به شما پیشنهاد می‌کند:

سری مطالب حوزه مدلهای ذهنی
 

برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)

متمم چیست و چه می‌کند؟ (+ دانلود فایل PDF معرفی متمم)
چه درس‌هایی در متمم ارائه می‌شوند؟
هزینه ثبت‌نام در متمم چقدر است؟
آیا در متمم فایل‌های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟

۷۹۳ نظر برای معنی کلمه انتزاعی چیست؟ | تفکر انتزاعی یعنی چه؟

    پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

    نویسنده‌ی دیدگاه : مریم رئیسی

      مصداقهایی از تحلیل انتزاعی :

    * مشاوره های روانشناسی. به نظر من بسیاری از روانشناسان، هنگام درمان و مشاوره دادن به افراد،‌ بخش زیادی از صحبتها و تحلیل هاشون از نوع انتزاعی هست.اگر  پای صحبتشون بنشینیم می بینیم که بیشتر حرفهاشون شعارها و صحبتهای قشنگ و‌ زیباست که برای همه ی مراجعین هم نسخه ی واحدی رو‌تجویز میکنند، در صورتی که به نظرم لازم هست در این مورد از فضای انتزاعی فاصله گرفت و در جزئیات زندگی و شخصیتی افراد دقیق شد و بر این اساس، مشاوره و راهنماییهای لازم انجام بگیره.

    * مشاوران مدیریت و کسب و کار و‌ فروش. به نظرم بسیاری از مشاوران کسب و‌ کار و موفقیت، که هر روز هم مثل قارچ در شبکه های اجتماعی سبز میشن، با صحبتهای شعارگونه و بیان نقل قول از اندیشمندان مختلف،‌ بدون وارد شدن به جزئیات و مثالهای مختلف و کیس اِستادی،‌ نوع دیگری از تحلیل های انتزاعی مخرب هستند.

    افراد قدرتمند و شاخص در تحلیل انتزاعی : 

    * به نظرم یکی از تحلیلهای قوی در حوزه ی انتزاعی،‌ تحلیل رفتار متقابل هست، اریک برن با ارائه ی این تحلیل و دسته بندی حالات افراد به سه نوع کودک، بالغ و والد، و حذف جزئیات، از نظریه پردازان قدرتمند می باشد.

    انتزاع کجا می تواند یک دام برای توسعه ی مدل ذهنی باشد :

    * یکی از کارهایی که به نظرم مانع توسعه ی مدل ذهنی میشه، جدا کردن و تفکیک رفتار افراد موفق از مدل ذهنیشون هست. گاهی ما زندگی افراد موفق در حوزه های مختلف رو بررسی میکنیم و برای موفق شدن مثل اونها، به تقلید رفتارشون میپردازیم. در صورتی که  دقیق شدن در جزئیات نوع تفکر و‌مدل ذهنی این افراد و یادگیری مدل ذهنی ایشان و بررسی اینکه هر رفتاری میوه ی چه نوع مدل ذهنی هست ، به توسعه ی مدل ذهنی خودمون منجر میشه و‌ نه صرفا به تقلید رفتار.

     

     
    تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
    .