رفتار سیاسی در سازمان چیست؟ مهارت سیاسی به چه معناست؟
سیاست و رفتار سیاسی فقط مخصوص سیاستمداران نیست. این نکتهی سخت و شاید تلخ را هر کس که مدت کوتاهی در یک سازمان و حتی در یک کسب و کار کوچک فعالیت کرده باشد، با تمام وجود درک کرده است.
سازمانها معمولاً محیطهایی سیاسی هستند. به قول رابینز، روی کاغذ و به شکل تئوریک، میتوان یک سازمان غیرسیاسی را تصور و تصویر کرد؛ اما چنین مجموعهای در عمل وجود ندارد.
لازم هم نیست تا در یک سازمان بزرگ چندهزار نفری کار کنید تا رد پای رفتارهای سیاسی سازمانی را ببینید. حتی در یک کار تیمی سه نفری هم میتوان سیاسیکاری را دید و تجربه کرد.
در این درس ابتدا به تعریف رفتار سیاسی در سازمان میپردازیم و چند مثال از رفتار سیاسی را بررسی میکنیم. سپس برخی از ریشه های رفتار سیاسی را با هم مرور میکنیم و تبعات سیاسی کاری در محیط سازمان را بررسی خواهیم کرد.
در پایان به این سوال مهم میپردازیم که هوش سیاسی چیست و چگونه میتوان آن را پرورش داد.
تعریف رفتار سیاسی در سازمان چیست؟
رفتار سیاسی را میتوان چنین تعریف کرد (+/+):
رفتارهای سیاسی، رفتارهایی هستند که در شرح وظایف فرد پیشبینی نشدهاند و یک فرد میکوشد با تکیه بر آنها، بر دیگران نفوذ کرده و روی آنها تأثیر بگذارد.
در رفتارهای سیاسی هدف از تأثیرگذاری این است که از دیگران یا از تصمیمهای سازمانی در راستای پیشبرد منافع شخصی استفاده شود.
تعریفهای دیگری هم از رفتار سیاسی در سازمان ارائه شدهاند. با وجود همهی اختلافهایی که در تعریفها هست، یک وجه مشترک میان بیشتر آنها وجود دارد: «هدف رفتار سیاسی، تأمین منافع شخصی است.»
البته باید مجدداً روی این نکته هم تأکید کنیم که:
به تعبیر رابینز، کارکنان خیلی زود میآموزند که در محیط سازمان، چیزی به نام «فکت» و «واقعیت» وجود ندارد و بیشترِ آنچه هست، تفسیر است.
وقتی میگویند کسی عملکرد بالایی داشته، معیار قضاوت مدیر است و زمانی هم که میگویند فردی، یک عضو موثر در تیم است، باز هم پای قضاوت و تفسیر شخصی در میان است. بهبود عملکرد، وفاداری، همراهی و دلسوزی، همگی مفاهیمی ذهنی هستند که معیارهای عینی شفاف برای سنجش آنها وجود ندارد (تفاوت مفاهیم عینی و ذهنی چیست؟).
به همین علت، بسیاری از کارکنان به سرعت یاد میگیرند که مهمتر از کار کردن، ترسیم تصویر کار کردن است و همین میتواند نقطهی آغاز رفتارهای سیاسی در سازمان باشد.
چند مثال از رفتار سیاسی در سازمان
هر یک از رفتارهای زیر را میتوان مصداقی از رفتار سیاسی در نظر گرفت:
- ایجاد رابطهی غیررسمی و پنهانی با مسئول دفتر مدیرعامل برای کسب اخبار دستاول دربارهی شرکت
- پنهان کردن اطلاعات کلیدی از تصمیمگیران با هدف تصمیم سازی و تغییر دادن نتیجهی تصمیم گیری
- ائتلاف با دیگران برای پیشبرد رأی و نظر خود در جلسات رسمی یا هدایت جریانهای غیررسمی در سازمان
- پخش شایعه در شبکه ارتباط غیررسمی
- پخش کردن اطلاعات و اسرار شرکت در فضای عمومی، شبکه های اجتماعی و رسانهها
- لطف کردن به دیگران با این انگیزه که آنها را مدیون شده و وادار شوند جای دیگری، منافع ما را تأمین کنند
- لابی کردن با هدف تغییر یک تصمیم و انتخاب یک گزینهی متفاوت
ریشه های رفتار سیاسی در یک سازمان
بخشی از ریشه های رفتار سیاسی را باید در خود فرد جستجو کرد. به این معنا که بعضی افراد، ذاتاً آمادگی بیشتری برای سیاسیبازی و سیاسیکاری دارند و هر جا هم که بروند، این تمایل را با خود میبرند و آن محیط را هم به بازیهای سیاسی آلوده میکنند.
اشخاص قدرت طلب، نمونهای از این افراد هستند. بازی قدرت آنقدر برایشان جذاب است که نمیتوانند از آن چشم بپوشند.
ماکیاولیستها گروه دیگری هستند که سیاست و سیاسیکاری، ویژگی شخصیتی آنهاست و این ویژگی را با خود به محیط کار هم میبرند.
برخی ویژگیهای شخصیتی دیگر هم میتوانند زمینهساز سیاسیکاری باشند. مثلاً رابینز توضیح میدهد که افراد دارای مرکز کنترل درونی، بیشتر به سراغ رفتارهای سیاسی میروند (+).
اما همه چیز در ویژگیهای فردی خلاصه نمیشود. شرایط سازمانی هم میتواند بستری برای پرورش سیاستبازها و رفتارهای سیاسی باشد (+):
دسترسی کامل به این درس و ۴۲ درس دیگر دربارهٔ رفتار سازمانی و موضوعات وابسته به آن برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. تا کنون ۶۱۲۹ نفر از متممیها مجموعاً ۵۱۴۵ تمرین در درسهای رفتار سازمانی ثبت کردهاند.
با عضویت ویژهٔ متمم علاوه بر این ۴۲ درس به هزاران درس دیگر از جمله درسهای زیر دسترسی خواهید داشت:
شخصیت شناسی | مذاکره | مدیریت تعارض
مهارت ارتباطی | هوش هیجانی | مهارت ارائه | فن بیان
گزارش نویسی | تصمیم گیری | کار تیمی
مشاوره مدیریت | کوچینگ | خودشناسی | هدف گذاری
مسیر شغلی | | تحلیل رفتار متقابل | مدیریت جلسه
دوره MBA (مطالعهٔ منظم همهی درسها)
دورههای صوتی مرتبط در فروشگاه متمم:
تمرین و مشارکت در بحث
آیا در محیط کار خود، افراد سیاسی یا فضای سیاسیکاری را تجربه کردهاید؟
چه رویدادها، تصمیمها و سیاستهایی باعث شد که فضای سیاسی شکل بگیرد یا تقویت شود؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مبانی رفتار سازمانی به شما پیشنهاد میکند:
- مدیریت رفتار سازمانی چیست و از چه میگوید؟
- تعریف سازمان چیست؟ آیا شما هم عضو یک سازمان هستید؟
- کیفیت زندگی کاری چیست و چگونه بهبود پیدا میکند؟
- آیا شما هم اصطکاک سازمانی دارید؟
- تعریف نگرش چیست؟
- تعریف رضایت شغلی چیست؟ (+ پرسشنامه رضایت شغلی)
- نظریه X و Y در مدیریت | داگلاس مک گرگور
- نظریه دو عاملی هرزبرگ | نقش عوامل بهداشتی و انگیزشی در رضایت شغلی
- تعریف اسناد و خطاهای اسنادی در تحلیل رفتار خود و دیگران
- تعریف ادراک چیست؟ | معنی ادراک با چند مثال
- کاربرد شخصیت شناسی در مدیریت رفتار سازمانی
- فردیت زدایی یا فاصله گرفتن از هویت فردی (وقتی کسی شما را نمیشناسد)
- رفتارهای نادرست سازمانی (Organizational Misbehaviors)
- همرنگ جماعت شدن | انواع همرنگی | آزمایش اش
- مدیریت ذره بینی چیست؟ (+ داستان مدیریت فوق ذره بینی ایلان ماسک)
- ماجرای انعام رستوران | کدام مهمتر است؟ خواست مشتری یا قوانین درونسازمانی؟
- تعریف مدیریت چیست؟ | آشنایی با وظایف مدیر در سازمان
- مدیران چه میکنند؟ نگاهی به رفتار و برنامه مدیران
- ویژگی های یک مدیر موفق چیست؟ دراکر پاسخ میدهد
- نظریه انگیزشی مک کللند | کدام انگیزه در شما قویتر است؟
- تعریف فرهنگ سازمانی چیست؟ اهمیت فرهنگ سازمانی به زبان ساده
- ابعاد فرهنگ سازمانی | مدل هافستد
- ارتباط غیر رسمی چیست؟ با شبکه ارتباطات غیررسمی در سازمان چه باید کرد؟
- رفتار شهروندی سازمانی چیست؟
- رفتار سیاسی در سازمان چیست؟ مهارت سیاسی به چه معناست؟
- مثلث تاریک – خودشیفته ها، ماکیاولیستها و سایکوپاتها
- ماکیاولیسم | ویژگی های شخصیت ماکیاولیست به زبان ساده
- آیا خودشیفتگی، ماکیاولیسم و سایکوپاتی، به پیشرفت شغلی ما لطمه میزند؟
- برای بازآفرینی شغل خود چه ایدههایی دارید؟
- روانشناسی صنعتی و سازمانی چیست؟
- کتاب مدیریت رفتار سازمانی رابینز
- معرفی استیفن رابینز | مولف مطرح کتابهای مدیریت رفتار سازمانی
- کتاب ۹۰ روز نخست یک مدیر (نوشته مایکل واتکینز)
- فیلیپ زیمباردو
- کتاب رفتار سازمانی تحلیلی | بیست مطالعه موردی در حوزه رفتار سازمانی در ایران
- کتاب ۵۳ اصل در مدیریت انسانها | استیفن رابینز
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : حسن کمالی
با درود
و سپاس از این درس عالی
به شخصه همه رفتارهای سیاسی بیان شده را دیده ام و تجربه کردهام و از آنها آسیب دیدهام.
و به نظرم مهتمرین عاملی که باعث ایجاد و تقویت رفتارهای سیاسی در سازمان میشه، نبود «فرهنگ شایسته سالاری» مبتنی بر یک «نظام ارزشیابی کارآمد» است. نه فقط در سازمانها که این را در جامعه هم شاهدیم. نبود ساختاری که در آن ارتقا، رشد، پست و موقعیت، دستمزد و ... بر اساس تلاش مولد، شایستگی و ارزش افزوده افراد باشد نه گروهبندیها و جناحبازیها و تعلق افراد به جریانها.