تشخیص بهتر سوگیری های ذهنی

۱۸ نظر برای تشخیص بهتر سوگیری های ذهنی

پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

نویسنده‌ی دیدگاه : علی امین ترابی



دوست دارم در این قسمت به چند نمونه از سوگیری ها در حوزه فرهنگ و ادبیات اشاره کنم.
سوگیری همچون وزنه ای سنگین بر پای عقل و منطق عمل می کند، بسیاری از بزرگان تاریخ زمانی پا در مسیر بزرگی نهادند که تعصبات ( که البته به نظر من رایجترین سوگیری در جامعه ماست) را کنار گذاشتند.
از جمله می توان به ابو حامد غزالی اشاره کرد همواره در پی جدل و مباحثه به پیروزی بر رقیب توجه داشت ولی زمانی به این نتیجه رسید که در مجادله و مباحثه سوگیری به سمت کشف حقیقت نیست و انسان را به ظلالت می کشاند، آگاهی به این سوگیری و دوری گزیدن از آن باعث شد تا تبدیل به یکی از بزرگترین عرفای تاریخ ایران و جهان شود.(برای اطلاعات بیشتر به سخنرانی دکتر سروش در مورد کیمیای سعادت در بلژیک مراجعه کنید)
نمونه دیگر هم مولانا ست که شمس از او می خواهد هر تعصب و پیش فرضی که تا کنون داشته از خود دور کند و پس از آن مولانا از دیگر مفتیان زمانش متمایز می شود و همچنان ما از افکار او سیراب می شویم.
این شعر از مثنوی هم اشاره به سوگیری از نوع تعصب دارد:
این جهان همچون درخت است ای کرام      ما برو چون میــــوه هـــای نیم خام
سخت گیرد خامــــها مــر شـــــاخ را         زانکه در خامی نشــــایــد کاخرا
چون بپخت و گشت شیرین لب گزان         سست گــیرد شـاخ ها را بعد ازآن
چون از آن اقبال شیـرین شد دهـــان        سرد شد بر آدمی مــــلک جـــهان
سخت گیری وتعـــصب خامی است         تاجنین کار خـــــون آشـــامی است
 
 
البته مولانا تعصب را ناشی از خامی می داند  ولی به نظر تنها با داشتن تجربه نمی توان از آن فرار کرد چه بسا که باعث شود بیشتر  در آن فرو رویم.
یک سوگیری دیگری که همه ما آن را در مثنوی خوانده ایم تشبیه رویدادها به تجربههای قبلی خودمان است مثل داستان طوطی و بازرگان که در ان چون طوطی پس از ریختن روغن گل از  صاحبش کتک می خورد و کچل می شود به این نتیجه می رسد که هر کچل دیگری هم همین بلا بر سرش آمده، آنجا که می گوید
از چه ای کل با کلان آمیختی    
 
تو مگر از شیشه روغن ریختی

 
تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
.