سوگیری خوش بینی | وقتی احتمالات واقعی را فراموش میکنیم
تصورتان از نحوهی پایان یافتن زندگیتان چیست؟
فکر میکنید چقدر احتمال دارد در یک تصادف رانندگی جان خود را از دست بدهید؟ احتمال اینکه به علت سرطان جان خود را از دست بدهید چقدر است؟ احتمال مرگ در اثر بیماریهای قلبی و عروقی را برای خودتان چقدر میدانید؟
حالا کمی از مرگ فاصله بگیریم و به ازدواج و طلاق فکر کنیم. فرض کنید از زوجی که الان برای خرید عقد و عروسی در تکاپو هستند بپرسیم «چقدر احتمال دارد که زندگی شما به طلاق برسد؟» به نظرتان چه پاسخی خواهیم شنید؟ حتی میتوانیم سوالمان را خاصتر و محدودتر کنیم و بپرسیم: «فکر میکنید چقدر احتمال دارد که در یک سال اول زندگیتان از هم جدا شوید؟»
سوالهایی از این دست فراوانند و ممکن است پیش از مطالعهی این درس هم به آنها فکر کرده باشید.
مثلاً اینکه چقدر احتمال دارد به افسردگی گرفتار شوم؟ چقدر احتمال دارد مشکل بارداری ناخواسته در زندگی ما پیش بیاید؟ احتمال اینکه دزد خودرو من را بدزدد چقدر است؟
پاسخ به این سوالها همیشه برای انسانها مهم بوده است. چنانکه فالگیرها و پیشگوها هزاران سال است کسب و کار خود را بر پایهی همین کنجکاویهای ما بنا کردهاند.
هنوز هم کسی نمیتواند پاسخ این سوالات را به شکل قطعی برای ما بگوید. ولی ما نسبت به کسانی که چند دهه یا چند قرن پیش زندگی میکردهاند، کمی جلوتر هستیم. چون حداقل از نظر آماری میتوانیم احتمال وقوع بسیاری از این رویدادها را برآورد کنیم.
مثلاً در مورد کسی که در ایران زندگی میکند، آمارهای زیر را میدانیم. اگر چه این نرخها کمی در سالهای مختلف تغییر میکنند، اما مقیاسشان تقریباً ثابت است:
زوجی که الان سر سفرهی عقد نشستهاند، کمی بیش از ۲٪ احتمال دارد که قبل از رسیدن به نخستین سالگرد ازدواج، طلاق بگیرند. ضمن اینکه احتمالاً این زوج کمتر به این نکته توجه میکنند که از هر چهار خانوادهای که وارد دفاتر ازدواج و طلاق میشوند، حداقل یکی از آنها برای طلاق آمدهاند (+).
ولی ما چقدر این اعداد و ارقام را باور داریم؟ بعضی از ما به خاطر ناآشنایی با آمارها خوش بین هستیم. مثلاً فکر میکنیم در کشورمان، ده یا بیست درصد از مرگها ناشی از بیماریهای قلبی و عروقی است و نمیدانیم که عدد واقعی بیشتر از این حرفهاست.
برخی دیگر از ما هم، آمارها را میدانیم. اما معتقدیم که وضع ما بهتر از دیگران است. مثلاً میگوییم: خیلیها از سرطان فوت میکنند. اما من قرار نیست جزو آنها باشم.
ترکیب این «ندانستنها» و «جدا دانستن خودمان از جامعه» چیزی را به وجود میآورد که به عنوان سوگیری خوش بینی یا Optimism Bias شناخته میشود.
تعریف سوگیری خوش بینی
بحث سوگیری خوش بینی را نخستین بار نیل وینستاین (Neil Wienstein) مطرح کرد (+). البته او به جای «سوگیری خوش بینی» از اصطلاح دیگری استفاده کرد: «خوش بینی غیرواقعبینانه» یا «Unrealistic Optimism.»
در واقع وینستاین میخواست تأکید کند که گاهی اوقات، خوشبینی کاملاً واقعبینانه است. مثلاً کسی که همیشه مراقب است سرعت رانندگیاش از سرعت مجاز تجاوز نکند، حق دارد فکر کند که احتمال تصادف کردن کمی کمتر از دیگران است یا اگر تصادف کند، احتمال مرگش کمتر از دیگران خواهد بود.
تمرین و مشارکت در بحث
آیا میتوانید تشخیص دهید / حدس بزنید که سوگیری خوش بینی در کدام بخشهای زندگی (یا کار) به شما لطمه زده یا خواهد زد؟
آیا روش یا تکنیکی برای مهار کردن این خوش بینی به کار میگیرید؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تصمیم گیری به شما پیشنهاد میکند:
- مهارت تصمیم گیری درست در مدیریت و زندگی | دوره آموزش تصمیم گیری
- تصمیم گیری چیست؟ | تعریف تصمیم گیری + چند مثال از تصمیم گیری
- انواع تصمیم گیری در مدیریت و زندگی
- فایل صوتی درباره تصمیم گیری
- تصمیم گیری درست الزاماً به نتیجه مطلوب منتهی نمیشود
- تصمیم خوب و تصمیم بد
- پشیمانی در تصمیم گیری: کارآفرینی انتخاب من نبود
- تفاوت تصمیم گیری و تصمیم سازی
- هشت خرده مهارت برای تصمیم گیری بهتر و حل مسئله
- دانلود کتاب صوتی دشواری انتخاب (تناقض انتخاب) | بری شوارتز
- مرور سرفصل های درس تصمیم گیری در دانشگاهها
- تاریخچه نظریه های تصمیم گیری در مدیریت
- فوبیای تصمیم گیری | ریشه تردید در تصمیم گیری
- تصمیم های سخت زندگی و درد راههای نرفته
- «تصمیم گیری منطقی» در برابر «تصمیم قابلدفاع»
- روش های تصمیم گیری | آشنایی با سیستم یک و دو در فرایند تصمیم گیری
- ارزشهای شما در کار و زندگی چه هستند؟ (سلسله مراتب ارزشها)
- پرسشنامه ارزشهای شخصی
- اخلاق هوش مصنوعی | مسئله تراموا
- تکنیک های تصمیم گیری | استفاده از گروه مشاوران فرضی
- تکنیک های تصمیم گیری | ثبت و مرور تصمیمها
- در دفاع از پرتاب کردن سکه!
- خطاهای شناختی یا خطاهای ذهنی | معرفی انواع خطاهای شناختی
- تعریف سوگیری چیست؟ انواع سوگیری کدام است؟
- تشخیص بهتر سوگیری های ذهنی
- هیوریستیک و مغز خطاساز | میان برهای ذهنی
- سوگیری تاییدی چیست؟ | چرا نباید برای غلبه بر آن تلاش کنیم؟
- خطای تمرکز بر آخرین اطلاعات
- ترس از دست دادن و دام حفظ وضعیت موجود
- اثر لنگر انداختن چیست؟ چگونه میتوان این سوگیری شناختی را کاهش داد؟
- سوگیری خوش بینی | وقتی احتمالات واقعی را فراموش میکنیم
- اثر پلتزمن | کمربند ایمنی بهتر است یا میخ؟
- جاشوا بل و ویولن نوازی در ایستگاه مترو | مرور یک داستان آشنا
- تعارض شناختی (ناهماهنگی شناختی)
- کتاب کی بود کی بود؟ | وقتی خودمان را توجیه میکنیم
- خطای درک نادرست دامنه ارزیابی و مقیاس مسئله
- اعتماد به نفس بیش از حد
- استریوتایپ یا تفکر قالبی: معتقد به آن هستید یا قربانی آن؟
- خطای هاله ای یا اثر هاله ای چیست و چه اثراتی ایجاد میکند؟
- کدام توالت را انتخاب کنم؟ | دن اریلی
- سوگیری هنگام قضاوت درباره قهرمانان
- مجموعه کلیپ تصویری سمینار تصمیم گیری و انتخاب
- آنچه در میان سر و صداها گم میشود
- باید پای خودت گیر باشد! – مطلب تکمیلی تصمیم گیری
- چند نکته درباره تصمیم گیری برای کسب و کار
- سوالهای مصاحبه شغلی | سنجش توانایی تصمیم گیری
- پروژه پایانی درس تصمیم گیری
- کتاب تفکر سریع و کند | کتاب دنیل کانمن درباره تصمیم گیری و قضاوت | مقایسه ترجمهها
- معرفی کتاب انتخابها، ارزشها و چارچوبها (دنیل کانمن)
- معرفی دنیل کانمن | برخی از کتابهای دنیل کانمن
- هوارد رایفا – از بنیانگذاران دانش تصمیم گیری
- اتاق خبر | درس تصمیم گیری
- تصمیم گیری بر اساس پیش بینی تصمیم دیگران | نگاه کینز به سرمایه گذاری و بازار بورس
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : سید
مثالهایی از لطمه های سوگیری خوش بینی در کار:
مثالهایی از لطمه های سوگیری خوش بینی در زندگی: