خطای تمرکز بر آخرین اطلاعات
فرض کنید که تصمیم گرفتهاید یک خودرو جدید بخرید. تمام بازار را بررسی میکنید و از میان گزینههای موجود، یکی را انتخاب میکنید. این خودرو در ایران هم حدود بیست هزار دستگاه فروش داشته و به نظر میرسد که مشتریان راضی هستند. در قدم بعدی، با دوستان و آشنایان مشورت می کنید. آنها هم نظرات مختلفی در این مورد میدهند که برایند آن خیلی مثبت است و به نظر میرسد دلیل خاصی برای نخریدن این خودرو وجود ندارد. از چند نفر از دارندگان خودرو هم میپرسید. آنها هم رضایت دارند.
حالا باید کمی جستجوی اینترنتی انجام دهید. سایتهای مختلف را میبینید. به تالارهای گفتگو سر میزنید. میبینید که اوضاع در اینجا هم خوب است. سایت شرکت سازنده را هم با دقت بررسی میکنید و میبینید که اوضاع خوب است.
به شرکت عرضه کنندهی خودرو مراجعه میکنید و در لحظهی ورود با یک مشتری عصبانی مواجه میشوید. مشتری به شما میگوید: از این مدل ماشین میخواهید خرید کنید؟ اصلاً این کار را نکنید. من دو ماه پیش ماشینم را گرفتم. الان یک ماه است که اینجا در نمایندگی مانده. یک بار خاموش شد و دیگر روشن نشد. دلیلش را هنوز نفهمیدهاند! هر روز میگویند صبر کن فلان قطعه خراب است. آن را عوض کنیم. اما نتیجهای حاصل نمیشود!
حالا خودتان را در این شرایط تصور کنید. آیا هنوز هم به تصمیم خود اصرار دارید؟اکثر انسانها در چنین شرایطی در تصمیم خود تردید میکنند. کم نیستند کسانی که در چنین شرایطی، حتی تصمیم خود را تغییر میدهند.
بیایید کمی دقت کنیم.
همینکه بیست هزار دستگاه از این خودرو فروخته شده، می تواند نشانه این باشد که اوضاع چندان هم بد نیست. اینکه بستگان و دوستان شما از این خودرو بد نشنیدهاند و حتی تعریف هم میکنند خبر خوبی است. اینکه در سایت ها و فضای مجازی که به سادگی همگی میتوانند اعتراض خود را اعلام کنند، اعتراضی در این زمینه مشاهده نمیشود، خبر مثبت دیگری است. به نظر میرسد که شما، طی چند ماه تحقیق، مجموعهای از اطلاعات را در اختیار داشتهاید، اما این یک نفر، عملاً محاسبات شما را به شدت تغییر داده است.
حالا حالت برعکس را تصور کنید.
اولین روز، قبل از اینکه به خرید این خودرو فکر کنید، همین فرد را میبینید. او همین حرف ها را میزند. احتمالاً شما تصمیم میگیرید که خودرو مربوطه را از میان گزینه های خود خارج کنید. بعد از مدتی از دوستان و آشنایان، نکات مثبتی میشنوید. کمی جستجوی اینترنتی میکنید. کم کم به این باور میرسید که آنچه نفر اول به شما گفته بود، یک استثناء بوده و نه یک قاعده.
حالا به سراغ خرید همان خودرو میروید و …
احتمالاً خرید را انجام میدهید.
اگر از لحاظ علمی و آماری نگاه کنیم، ما مجموعهای از اطلاعات را برای تصمیمگیری گردآوری میکنیم و بعد به آنها ارزش میدهیم و آنها را با هم ترکیب میکنیم و به نتیجه میرسیم.
اگر بحث در مورد موضوعاتی نظیر قیمت سهام در بورس یا قیمت طلا در بازار باشد، احتمالاً قبول دارید که هر چه اطلاعات جدیدتر باشند، باید وزن و اهمیت بیشتری داشته باشند. اما وقتی به مثال بالا یا دهها مثال مشابه میرسیم، اطلاعات امروز از لحاظ ارزش تفاوتی با اطلاعات هفته قبل یا حتی ماه قبل ندارند. اما مغز ما، به اطلاعات جدیدتر وزن بیشتری میدهد.
این خطای شناختی مغز را میتوان به نامهای مختلف معرفی کرد و در گروهبندیهای مختلف خطاهای ذهنی جا داد. ما فعلاً در این مرحله، آن را مصداقی از «خطای تمرکز» در نظر میگیریم. خطایی که در آن بخشی از اطلاعات ما، به دلیلی، بیشتر از سایر اطلاعات مورد توجه قرار می گیرند.
در مثال فوق، این دلیل، جدیدتر بودن اطلاعات بود. دلایل دیگری هم وجود دارد که به صورت مستقل به آنها میپردازیم.
هر چند این خطا، بسیار کلیدی و ریشه دار است و ما همگی، مصداقهایی از آن را تجربه کردهایم. اما راهکار مواجهه با آن هم، چندان دشوار نیست.
حالا یک بار دیگر به اطلاعات و ارزش آنها نگاه کنید و تصمیم بگیرید. اجازه بدهید مثال بالا را با همه اطلاعات در دسترس مرور کنیم:
* تالار گفتگوی … که نظر خیلی مثبت در مورد ماشین … داشت (۳۰ امتیاز)
* آقای … دوست و همکارم که سالهاست علاقمند به خودرو است و اخبار آن را دنبال میکند و از این ماشین دفاع میکرد (۱۰ امتیاز)
* آقای .. و خانم … و خانم … و آقای .. و آقای … که این خودرو را حدود یک سال استفاده کرده اند و به شدت توصیه میکردند (۴۰ امتیاز)
* خانم … که این خودرو را دو هفته پیش گرفته و نسبتاً راضی بود (۵ امتیاز)
* آقای … که کنار نمایندگی فروش عصبانی بود و فریاد میزد (۱۵ امتیاز) الان صد امتیاز بین پنج خبر بالا توزیع شده.
حالا دوباره نگاه کنید. تصمیم شما چه خواهد بود؟
تمرین:
یکی از مواردی را که آخرین اطلاعات در دسترس، باعث شد تصمیم خود را تغییر دهید، اینجا بنویسید.
حالا به اطلاعاتی که در آن زمان در اختیار داشتید فکر کنید و آنها را فهرست کنید و تلاش کنید حدود صد امتیاز را بین آنها توزیع کنید.
نتیجه گیری خاصی لازم نیست. بقیه دوستان شما، با دیدن همان اطلاعات و وزن آنها، میتوانند قضاوت بهتری در مورد آن تصمیم داشته باشند و از تجربه شما، بیاموزند.
شما با عضویت ویژه در متمم، میتوانید به درسها و آموزشهای بسیاری از جمله موضوعات زیر دسترسی کامل داشته باشید:
موضوعات زیر، برخی از درسهایی هستند که در متمم آموزش داده میشوند:
دوره MBA (یادگیری منظم درسها)
استراتژی | کارآفرینی | مدل کسب و کار | برندسازی
فنون مذاکره | مهارت ارتباطی | هوش هیجانی |تسلط کلامی
توسعه فردی | مهارت یادگیری | تصمیم گیری | تفکر سیستمی
کوچینگ | مشاوره مدیریت | کار تیمی | کاریزما
عزت نفس | زندگی شاد | خودشناسی | شخصیت شناسی
مدیریت بازاریابی | دیجیتال مارکتینگ | سئو | ایمیل مارکتینگ
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تصمیم گیری به شما پیشنهاد میکند:
- مهارت تصمیم گیری درست در مدیریت و زندگی | دوره آموزش تصمیم گیری
- تصمیم گیری چیست؟ | تعریف تصمیم گیری + چند مثال از تصمیم گیری
- انواع تصمیم گیری در مدیریت و زندگی
- فایل صوتی درباره تصمیم گیری
- تصمیم گیری درست الزاماً به نتیجه مطلوب منتهی نمیشود
- تصمیم خوب و تصمیم بد
- پشیمانی در تصمیم گیری: کارآفرینی انتخاب من نبود
- تفاوت تصمیم گیری و تصمیم سازی
- هشت خرده مهارت برای تصمیم گیری بهتر و حل مسئله
- دانلود کتاب صوتی دشواری انتخاب (تناقض انتخاب) | بری شوارتز
- مرور سرفصل های درس تصمیم گیری در دانشگاهها
- تاریخچه نظریه های تصمیم گیری در مدیریت
- فوبیای تصمیم گیری | ریشه تردید در تصمیم گیری
- تصمیم های سخت زندگی و درد راههای نرفته
- «تصمیم گیری منطقی» در برابر «تصمیم قابلدفاع»
- روش های تصمیم گیری | آشنایی با سیستم یک و دو در فرایند تصمیم گیری
- ارزشهای شما در کار و زندگی چه هستند؟ (سلسله مراتب ارزشها)
- پرسشنامه ارزشهای شخصی
- اخلاق هوش مصنوعی | مسئله تراموا
- تکنیک های تصمیم گیری | استفاده از گروه مشاوران فرضی
- تکنیک های تصمیم گیری | ثبت و مرور تصمیمها
- در دفاع از پرتاب کردن سکه!
- خطاهای شناختی یا خطاهای ذهنی | معرفی انواع خطاهای شناختی
- تعریف سوگیری چیست؟ انواع سوگیری کدام است؟
- تشخیص بهتر سوگیری های ذهنی
- هیوریستیک و مغز خطاساز | میان برهای ذهنی
- سوگیری تاییدی چیست؟ | چرا نباید برای غلبه بر آن تلاش کنیم؟
- خطای تمرکز بر آخرین اطلاعات
- ترس از دست دادن و دام حفظ وضعیت موجود
- اثر لنگر انداختن چیست؟ چگونه میتوان این سوگیری شناختی را کاهش داد؟
- سوگیری خوش بینی | وقتی احتمالات واقعی را فراموش میکنیم
- اثر پلتزمن | کمربند ایمنی بهتر است یا میخ؟
- جاشوا بل و ویولن نوازی در ایستگاه مترو | مرور یک داستان آشنا
- تعارض شناختی (ناهماهنگی شناختی)
- کتاب کی بود کی بود؟ | وقتی خودمان را توجیه میکنیم
- خطای درک نادرست دامنه ارزیابی و مقیاس مسئله
- اعتماد به نفس بیش از حد
- استریوتایپ یا تفکر قالبی: معتقد به آن هستید یا قربانی آن؟
- خطای هاله ای یا اثر هاله ای چیست و چه اثراتی ایجاد میکند؟
- کدام توالت را انتخاب کنم؟ | دن اریلی
- سوگیری هنگام قضاوت درباره قهرمانان
- مجموعه کلیپ تصویری سمینار تصمیم گیری و انتخاب
- آنچه در میان سر و صداها گم میشود
- باید پای خودت گیر باشد! – مطلب تکمیلی تصمیم گیری
- چند نکته درباره تصمیم گیری برای کسب و کار
- سوالهای مصاحبه شغلی | سنجش توانایی تصمیم گیری
- پروژه پایانی درس تصمیم گیری
- کتاب تفکر سریع و کند | کتاب دنیل کانمن درباره تصمیم گیری و قضاوت | مقایسه ترجمهها
- معرفی کتاب انتخابها، ارزشها و چارچوبها (دنیل کانمن)
- معرفی دنیل کانمن | برخی از کتابهای دنیل کانمن
- هوارد رایفا – از بنیانگذاران دانش تصمیم گیری
- اتاق خبر | درس تصمیم گیری
- تصمیم گیری بر اساس پیش بینی تصمیم دیگران | نگاه کینز به سرمایه گذاری و بازار بورس
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : هومن کلبادی
با سلام به دوستای عزیزم
در خصوص تمرین :
در سال 87 قصد خرید تویوتا کمری برای یکی از بستگانم رو داشتیم . دلایل عمدۀ این تصمیم از این قرار بودند :
1- اعتبارِ برند تویوتا (25 امتیاز)
2- خدمات پس از فروش گسترده (5 امتیاز)
3- نقاط قوت فنی بسیار زیاد و خرابیِ بسیار کم (10 امتیاز)
4- سابقۀ درخشانِ کلی، محصولات تویوتا چه در ایران چه در جای جای دنیا (10 امتیاز)
5- رضایت اغلب دارندگان محصولات تویوتا (10 امتیاز)
6- مناسب بودنِ قیمت لوازم یدکیِ محصولات تویوتا (5 امتیاز)
7- رضایت پدرم به عنوان فردی که خودرو رو به جای استفاده ، مصرف می کنن (5 امتیاز)
8- رضایت پسر عموم به عنوان کسی که خودرو رو در شرایط بسیار سخت مورد استفاده قرار میده و اطلاعات فنی خوبی هم داره (10 امتیاز)
9- مطالعات شخصی خودم در خصوص اطلاعات فنی (20 امتیاز)
فرآیند تحقیق حدود 2 ماه طول کشید و از منابع مختلف ولی درست در زمانی که میخواستیم اقدام به خرید کنیم ، یکی از دوستان رو که از نظر فنی تا حد زیادی قبولش داشتم رو دیدم و زمانی که متوجه شد می خوام کمری بخرم با یک حالتی گفت : " نیو کمری ؟؟ آشغاله . هیچ آپشنی نداره . با ماشین بابات مقایسه نکن . اون 6 سیلندر بود ، ولی این جدیدا 4 سیلندره . نه راه میره ، نه stability خوبی داره نه امکانات داخلیش خوبه . فقط ظاهرش بهتر شده "
من ازش پرسیدم " خوب تو چی پیشنهاد می کنی ؟؟؟ " گفت : " Azera آزرا عالیه !! 6 سیلندره 3300 سی سی ، فول آپشن ، رینگ اسپرت فابریک ، نویگشیشن ، دوربین عقب ، 12 تا ایربگ ، سانروف و . . . " به ناگاه ، خودم رو مواجه با حجم انبوهی از اطلاعات دیدم و طبق همین خطای تمرکز و خطای شناختی (ارزش دادنِ بیشتر به اطلاعاتِ دم دستی ) تصمیم گرفتم که آزرا رو انتخاب کنیم !!!!
ارادتمند - هومن کلبادی