کتاب استراتژی اقیانوس آبی (معرفی + خلاصه)
کتاب استراتژی اقیانوس آبی (Blue Ocean Strategy) را بیتردید میتوان یکی از کتابهای کلاسیک حوزه مدیریت و استراتژی دانست.
آقای دبلیو چان کیم (W. Chan Kim) و خانم رنه مابورنیا (Renee Mauborgne) این بحث را برای نخستین بار در سال ۲۰۰۴ در قالب مقالهای در نشریه کسب و کار دانشگاه هاروارد ارائه کردند.
پس از آن، در سال ۲۰۰۵ همین بحث با مثالها و توضیحهای بیشتر و کاملتر به شکل یک کتاب جامع و آموزنده به بازار عرضه شد.
[ فایل مرتبط: دانلود مقاله استراتژی اقیانوس آبی (PDF انگلیسی) ]
خلاصه کتاب استراتژی اقیانوس آبی
بحث استراتژی اقیانوس آبی، حول یک مفهوم شکل گرفته است: رقابت یا Competition.
نگاه چان کیم و مابورنیا به بحث رقابت با نگاه و الگوی رایج در بازاریابی و فروش تفاوت دارد:
در نگاه اول ممکن است این حرف، شبیه جملات قصار سان تزو در کتاب هنر جنگ آوری به نظر برسد.
او هم در آنجا تأکید میکند که ژنرالهای بزرگ، در جنگها پیروز میشوند؛ اما بزرگترین ژنرالها اصلاً وارد جنگ نمیشوند و اجازه نمیدهند فضای جنگی شکل بگیرد.
اما نباید فراموش کنیم که کتاب استراتژی اقیانوس آبی، مجموعهای از دستورالعملها، توصیهها و راهکارها را نیز در این زمینه در اختیار خواننده قرار میدهد.
اقیانوس قرمز و رقابتهای خونین
کیم و مابورنیا در کتاب خود، برای توصیف وضعیت رقابتی از یک استعاره مفهومی استفاده میکنند.
آنها فضاهای رقابتی را اقیانوسهای قرمز (خونین) مینامند.
اجازه بدهید تعریف کیم و مابورنیا را بخوانیم:
جهان کسب و کار را میتوان به دو فضای متمایز تقسیم کرد که ما آنها را اقیانوس های آبی و قرمز مینامیم.
اقیانوس قرمز شامل همهی صنعتهایی است که امروز وجود دارند و بازارهایی که به خوبی شناخته شدهاند.
در اقیانوس قرمز، مرز صنایع تعریف شده و به رسمیت شناخته میشود.
همهی بازیگران نیز، قوانین رقابتی را میدانند و پذیرفتهاند.
در چنین بازارهایی، بازیگران برای پیشی گرفتن از یکدیگر، میکوشند تا سهم بیشتری از تقاضای موجود را به دست بیاورند و از آن خود کنند.
هر چه تعداد بازیگران و حجم عرضهی آنها افزایش پیدا میکند و تراکم در این صنعتها بیشتر میشود، فرصت رشد و حاشیه سود کاهش پیدا میکند.
محصولات به کامودیتی تبدیل میشوند و افزایش شدت رقابت، آب این اقیانوس را خونین میکند.
اقیانوس آبی و فضای به دور از رقابت
نویسندگان کتاب، اقیانوس آبی را در مقابل اقیانوس قرمز و به صورت زیر تعریف میکنند:
اقیانوس های آبی، همهی صنایعی هستند که امروز وجود ندارند و طبیعتاً فضای بازارهای آنها نیز ناشناخته است.
در چنین اقیانوسهایی، تقاضا باید خلق شود. چون هنوز تقاضایی وجود ندارد که کسب و کارها برای تصاحب سهم بیشتری از آن، با یکدیگر رقابت کنند.
کسب و کارها به اقیانوس های خونین عادت کردهاند
نکتهی مهمی که مطرحکنندگان بحث استراتژی اقیانوس آبی به آن اشاره میکنند، عادت کردن کسب و کارها به این اقیانوسهای خونین است.
کسب و کارها عادت میکنند که:
رقابت کشنده و شدید را به عنوان واقعیت اجتنابناپذیر بازار قبول کنند.
در پی کاهش هزینه باشند تا بتوانند قیمتهای بهتری پیشنهاد دهند.
هزینه های منابع انسانی خود را کاهش دهند یا برای جذب نیروی انسانی قویتر (برای ادامه دادن به همان کار گذشته) تلاش کنند.
با سرمایه گذاری بیشتر در فعالیتهای موجود (یا مشابه)، مقیاس خود را افزایش میدهند تا با صرفه جویی ناشی از مقیاس هزینههای خود را کاهش دهند.
میتوان گفت در اقیانوس قرمز، بخش مهمی از رقابتها بر سر یک Trade-off بین هزینه و ایجاد ارزش است؛ در حالی که نویسندگان کتاب استراتژی اقیانوس آبی، نوآوری در ارزش را پیشنهاد میکنند.
[ درس مرتبط: منظور از Trade-off چیست؟ ]
این نوع تصمیمها و انتخابها، در بهترین حالت به بهینه سازی فعالیتهای موجود منتهی میشود (که قابل تقلید است) و در بدترین حالت با رقابت در قیمت گذاری، حاشیه سود یا کیفیت محصول را کاهش میدهند.
میتوان گفت همانطور که مایکل پورتر بارها اشاره میکند، این نوع رقابتها در کوتاهمدت به عرضه کنندگان آسیب میزنند و در بلندمدت، به ضرر مشتری نیز تمام میشوند.
حرکت به سمت اقیانوس آبی به عنوان یک استراتژی
بقیه کتاب استراتژی اقیانوس آبی، به دو موضوع اختصاص یافته است:
- تدوین استراتژی اقیانوس آبی
- پیاده سازی استراتژی اقیانوس آبی
در تدوین استراتژی، چهار محور کلیدی مطرح میشود:
تعریف / تغییر مرزهای بازار
چشم برداشتن از تمرکز مطلق بر اعداد و توجه به تصویر کلان کسب و کار
پیدا کردن کسانی که انتخاب کردهاند مشتری محصولات / صنعت فعلی نباشند
بازنگری و ارزیابی استراتژی تدوین شدهی جدید
بخشهای پایانی کتاب هم به غلبه بر موانع و اجرای استراتژی جدید اختصاص یافتهاند.
ما در درسهای مختلف از راهکارها و توصیههای این کتاب صحبت خواهیم کرد.
فعلاً صرفاً انتظار داریم دو اصطلاح کلیدی در خاطرتان بماند: اقیانوس آبی و اقیانوس قرمز.
در آینده در درسهای مختلف (از جمله طراحی مدل کسب و کار) خواهیم دید که توجه به مفهوم اقیانوس آبی میتواند ما را از درجا زدن در وضعیت موجود و بهینه سازی جزئی آن رهایی بخشد.
ترجمه کتاب استراتژی اقیانوس آبی
کتاب استراتژی اقیانوس آبی توسط آقای علیرضا پورممتاز به زبان فارسی ترجمه شده و به همت #انتشارات آریانا قلم در اختیار علاقهمندان قرار گرفته است.
شما با عضویت ویژه در متمم، میتوانید به درسها و آموزشهای بسیاری از جمله موضوعات زیر دسترسی کامل داشته باشید:
موضوعات زیر، برخی از درسهایی هستند که در متمم آموزش داده میشوند:
دوره MBA (یادگیری منظم درسها)
استراتژی | کارآفرینی | مدل کسب و کار | برندسازی
فنون مذاکره | مهارت ارتباطی | هوش هیجانی |تسلط کلامی
توسعه فردی | مهارت یادگیری | تصمیم گیری | تفکر سیستمی
کوچینگ | مشاوره مدیریت | کار تیمی | کاریزما
عزت نفس | زندگی شاد | خودشناسی | شخصیت شناسی
مدیریت بازاریابی | دیجیتال مارکتینگ | سئو | ایمیل مارکتینگ
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
با توجه به آنچه در این درس خواندید، اصطلاح اقیانوس قرمز چه صنعت یا فعالیتی را برای شما تداعی میکند؟
چند تذکر دربارهٔ بخش معرفی کتاب متمم
متمم سایت فروش کتاب نیست. و جز کتاب «از کتاب» محمدرضا شعبانعلی - که خود متمم آن را منتشر کرده - صرفاً به معرفی، بررسی و نقد کتاب میپردازد.
صِرف معرفی کتاب در متمم لزوماً به معنای تأیید محتوای آن کتاب نیست. پس حتماً متن معرفی را کامل بخوانید. ممکن است نقاط ضعف برخی کتابها پررنگتر از نقاط قوتشان باشد. ضمن این که معرفی کتاب در متمم لزوماً به این معنا نیست که آن کتاب جزو منابع تدوین درسها بوده است. جز در مواردی که صریحاً به این نکته اشاره، در باقی موارد صرفاً ممکن است با هدف آشنایی کلی با موضوع یا نویسنده و یا نقد کتاب به آن پرداخته شده باشد.
متمم برای معرفی کتابها هیچ نوع هزینهای دریافت نمیکند و صرفاً اهداف آموزشی خود را مد نظر قرار میدهد.
دستهبندی کتاب های روانشناسی و توسعه فردی
کتابهایی در مورد یادگیری و مدل ذهنی
چند کتاب درباره بهبود مهارت های ارتباطی
مطالب، فایلها و کتابهای مربوط به کتابخوانی
خرید کتاب از کتاب نوشته محمدرضا شعبانعلی
راهنمای خواندن و خریدن کتاب (فایل صوتی)
کتابخوانی | چگونه کتابخوان شویم؟
فهرست کتابهای پیشنهادی برای ترجمه
پاراگراف فارسی | جملات منتخب کتابها
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر استراتژیک به شما پیشنهاد میکند:
- تفکر استراتژیک چیست؟ | دوره آموزش طرز فکر استراتژیک
- معرفی یک مدل تفکر استراتژیک | الگوی پنج بخشی لیدکا
- تحلیل SWOT چیست؟ | آشنایی با ماتریس SWOT
- نقد ماتریس SWOT | گزارشی از بررسی دهها نمونه تحلیل SWOT
- منظور از دیدگاه مبتنی بر منابع (RBV) چیست؟
- منابع و مدیریت منابع (Resource Management)
- فایل صوتی مدیریت منابع: چگونه در ارزیابی منابع خطا میکنیم؟
- فایل صوتی مدیریت منابع: ظرفیت جذب منابع و پرورش آنها
- فایل صوتی مدیریت منابع: استهلاک و پرورش منابع
- تعریف منابع سازمانی
- تحلیل استراتژیک منابع | مدل VRIO
- درباره شیوه مدیریت هزینه و ثروت
- کتاب رقابت برای آینده (نوشته گری همل و پراهالاد)
- کتاب استراتژی اقیانوس آبی (معرفی + خلاصه)
- موفقیت در رقابت یا رهایی از بازی رقابت؟
- ویژگی رقابت سالم
- آیا این تصمیم، یک تصمیم استراتژیک است؟ ویژگی های تصمیم استراتژیک
- استراتژیست کیست؟ ذهن استراتژیست چه چیزهایی را میبیند؟
- کاربرد تفکر استراتژیک در مواجهه با روندهای جدید (مثال اطلاعات فوری)
- انتخاب استراتژیک و ارزیابی شرایط دنیای واقعی (Reality Check)
- موانع تفکر استراتژیک و نگاه استراتژیک به کار و زندگی
- آنالوژی چیست؟ | استفاده از آنالوژی (قیاس) برای فکر کردن بهتر
- روزنامهٔ فردا | اگر اخبار فردا را میدانستیم چه میشد؟
- سناریو چیست؟ نقش سناریو نویسی در تقویت تفکر استراتژیک
- چند نکته در سناریو نویسی برای یک استراتژیست: آرکتایپ های سناریو
- تحلیل استراتژیک منابع | محاسبه سود و ارزیابی هزینه
- خریدن یا ساختن؟ | مقدمهای بر تعریف برونسپاری
- برون سپاری چیست؟ | مزایا و معایب و مشکلات برون سپاری
- تعریف اکوسیستم چیست؟
- مبانی تحلیل اکوسیستم ها
- فیل سفید در استراتژی، مدیریت و کسب و کار
- اگر میخواهید ذهن تحلیل گر داشته باشید، از اهمیت الگوها غافل نشوید
- پیتر شوارتز – متخصص آینده پژوهی و سناریو نویسی در تحلیل استراتژیک
- کتاب از خوب به عالی | جیم کالینز
- کتاب ساختن برای ماندن | جیم کالینز و جری پوراس
- شرایط محیطی تغییر کرده، شما چقدر تغییر میکنید؟
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : پیمان اکبرنیا
سلام به همه دوستان متممی
جواب تمرین:
با رشد زیرساختهای فناوری اطلاعات در ایران، کسبوکارهای زیادی وارد اقیانوس آبی ارائه کالا و خدمات به صورت آنلاین شدند. نمونههای معروفی مثل کافه بازار، دیجی کالا و اسنپ اولین نمونههای موفق در حوزه کاری خود بودند که از مزیت اقیانوسهای آبی به خوبی استفاده کردند اما بعد از مدتی، این اقیانوسهای آبی به تدریج قرمز شد و شاهد حضور رقبای زیادی در هر کدام از این حوزهها بودیم. البته در مورد این سه شرکت، با وجودی که رقبای زیادی وارد بازار شدهاند اما هنوز عمده سهم بازار هر بخش در دست خودشون باقی مونده و بقیه رقبا اختلاف زیادی با اونها دارند.
توضیح غیر مرتبط با تمرین:
یکی از مثالهایی که اوایل کتاب استراتژی اقیانوس آبی به عنوان یک نمونه موفق مطرح شده، سیرک آفتابه (cirque du soleil). این سیرک در سال 1984 تاسیس شد. زمانی که صنعت سیرک به دلایل مختلف رو به افول بود. اما سیرک آفتاب شبیه بقیه سیرکها نبود، آنها در واقع سیرک را دوباره اختراع کردند. ویژگیهای سیرک آنها چه بود؟
- آنها در سیرک از حیوانات استفاده نمیکردند.
- آنها نگاه متفاوتی به ستارههای نمایش داشتند.
- آنها نورپردازی منحصر به فردی داشتند که با موزیک و بازیها هماهنگ بود.
- آنها در واقع یک نمایش ترکیبی از سیرک، تئاتر و باله ارائه کردند که غنای هنری خاصی داشت.
در نتیجه آنها مشتریان خود را از سیرکهای دیگر نمیدزدیدند و هدفشان این نبود. آنها مشتریهای سایر بخشهای صنعت سرگرمی را به سمت خود کشاندند و بازاری جدید خلق کردند.
نکته مهم اینکه خلق اقیانوس آبی، لزوما از طریق استفاده از یک فناوری جدید به دست نمیآید و نیازی به رفتن به آبهای دوردست نیست. گاهی با ترکیب ایدهها و ابزارهای مختلفی که در حال حاضر هم موجود هستند، میتوان بازاری بدون مدعی خلق کرد.
برای مثال: به نظرتون نتیجه ترکیب کردن کافی شاپ و فولکس واگن چی میشه؟
توی گوگل سرچ کنید "کافی شاپ و فولکس واگن" تا ببینید خلق یک اقیانوس آبی چطور شروع شد و حالا چطور افراد دیگری دارند وارد این صنعت جدید میشوند.