مراحل نوشتن مقاله و سایر مطالب غیرداستانی
بسیاری از ما این را تجربه کردهایم که وقتی یک آشپز را به حال خود رها کنیم، در مقایسه با زمانی که قرار است گام به گام کارهایش را برایمان توضیح دهد، غذای خوشمزهتری دریافت خواهیم کرد.
این ویژگی صرفاً به آشپزها محدود نیست. اکثر افراد حرفهای، به علت تجربه و تکرار فراوان، کار خود را به صورت کاملاً آگاهانه انجام نمیدهند. حتی شاید نتوانند به درستی، فرایند کاری خود را تعریف و توصیف کنند.
این وضعیت در مورد نوشتن هم مصداق دارد.
نویسندگان حرفهای، بر اساس یک فلوچارت و الگوریتم مشخص کار نمیکنند. یا اگر هم چنین کنند، معمولاً خودشان از آن چندان آگاهی ندارند.
پس چرا باید یک درس را به مراحل نوشتن مقاله و فرایند تولید مطلب اختصاص دهیم؟
دو علت اصلی برای طرح این درس وجود دارد:
- نخست اینکه بسیاری از ما حرفهای نیستیم. پس بهتر است به یک فرایند مشخص و ثابت متکی باشیم. پس از مدتی، الگوی خود را خواهیم یافت و بر اساس آن رفتار خواهیم کرد.
- دوم اینکه تعریف چنین فرایندی، کمک میکند تا چارچوب درس چالش نوشتن را بهتر درک کنیم و بدانیم که در میان انواع درسها و مطالبی که برای ما در نظر گرفته شده، به دنبال چه هستیم.
با این مقدمه، به سراغ بررسی مراحل نوشتن مقاله میرویم. فرض ما در اینجا بر آن است که مقالهی مورد نظر، از نوع غیر داستانی (non-fiction) است.
مرحله اول: ایده اولیه
واضح است که نخستین مرحله در شکلگیری یک مقاله، ایده اولیه آن است.
با وجودی که این مرحله ساده به نظر میرسد، اما اتفاقاً یکی از مراحل دشوار نوشتن و نویسندگی است. حتماً تا به حال شنیدهاید که اکثر نویسندگان، از دورانی که ذهنشان از ایده تهی بوده حرف میزنند.
نویسندگان ما در زبان فارسی ما از اصطلاح سترون / عقیم شدن استفاده میکنند. گاهی هم میگویند دچار انقباض فکری شدهاند. در زبان انگلیسی هم اصطلاح writer’s block برای اشاره به این وضعیت استفاده میکنند.
به همین علت، بحث ایده یابی در میان نویسندگان و نیز در آموزش نویسندگی بسیار رایج است.
ما تاکنون در مجموعه درسهای تولید محتوا، چند مرتبه به سراغ ایده یابی برای وبلاگ نویسی رفتهایم:
ایده هایی برای وبلاگ نویسی (بخش اول)
ایده هایی برای وبلاگ نویسی (بخش دوم)
ایده هایی برای وبلاگ نویسی (بخش سوم)
درس استعاره های مفهومی هم که در همین مجموعه مطرح کردهایم، با هدف کمک به ایدهیابی ارائه شده است:
البته این را هم میدانیم که در حالت عادی، انتظار مخاطب از پستهای وبلاگی چندان بالا نیست و به همین علت، ایده یابی برای پست وبلاگ سادهتر از ایده یابی برای مقاله یک روزنامه یا سایت خبری محسوب میشود.
اگر چه در صورتی که برای مخاطبان هدف مشخص بنویسید و قصد داشته باشید وبلاگتان فراتر از دفتر یادداشت رویدادهای روزمره باشد، چالش ایده یابی هم برایتان بزرگتر و جدیتر خواهد بود.
مستقل از همهی جزئیات، باید این نکته را به خاطر داشته باشیم که در هر نوع آموزش نویسندگی، باید بخشی هم به ایده یابی و ابزارهای آن اختصاص پیدا کند.
این صرفاً به نویسندگان مبتدی محدود نیست؛ ایده یابی گاهی برای حرفهایترین نویسندگان نیز به یک چالش تبدیل میشود.
این درس برای کسانی در نظر گرفته شده که عضو آزاد فعال یا عضو ویژه متمم باشند. برای ثبتنام در متمم یا کسب اطلاعات بیشتر دربارهٔ درسها میتوانید از گزینههای زیر استفاده کنید:
ثبتنام | اطلاعات بیشتر فهرست درسها
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
برخی از درسهای متمم:
مهارت یادگیری | تفکر سیستمی | گزارش نویسی
هوش هیجانی | تصمیم گیری | مذاکره | رابطه عاطفی
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری چالش نوشتن به شما پیشنهاد میکند:
- چالش نگارش یک متن هزار کلمهای در چند گام
- نوشته و کتاب غیر داستانی چیست؟ (ناداستان)
- جستار چیست؟ جستارنویسی یعنی چه؟
- نویسندگان چگونه مینویسند؟ (یک مصاحبه)
- در جایگاه خواننده چگونه کتاب میخوانیم؟
- چگونه مانند یک نویسنده کتاب بخوانیم؟
- معرفی کتاب خود نوشتن | کتابی درباره نویسندگی از احمد اخوت
- رونویسی متنها | تمرینی برای شروع نویسندگی
- مراحل نوشتن مقاله و سایر مطالب غیرداستانی
- ساختار یک متن غیر داستانی چگونه شکل میگیرد؟
- چهار روش برای آغاز متن یا شروع سخنرانی
- توافق بین نویسنده و خواننده در نوشته های غیرداستانی
- از شمردن تعداد کلمات در نوشتههایتان غافل نشوید
- تمرین نوشتن آزاد – گام اول نویسندگی
- داستان نویسی | داستاننویسی بیهدف و بیمخاطب میتواند مفید باشد
- آموزش نویسندگی | چند نکته از زبان جان اشتاین بک
- چند تمرین دیگر برای نوشتن
- تحلیل آماری کلمات در سخنرانی ها و نوشته ها
- روبات نویسنده | یک تجربه ذهنی
- تمرین نوشتن: از قتل کلمات نترسیم
- استعاره مفهومی چیست و چه کاربردی دارد؟
- انتخاب یک ایده اولیه برای تمرین نوشتن
- آیا از درخت ایده برای نوشتن مقالههای خود استفاده میکنید؟
- تکنیک بومرنگ؛ مناسب آماده شدن پیش از نوشتن
- کاش او در اینباره مینوشت | تمرینی برای توجه بیشتر به سبک نگارش
- انتخاب سبک متن
- انواع سبکهای نوشتن | معرفی شش سبک نگارش مطلب و تنظیم مقالات
- چالش نوشتن: در مورد خوبیها و بدیهای کلمات زائد
- چند نکته و راهنمایی برای علاقهمندان به نوشتن کتاب | ست گادین
- روشهای شروع متن | چگونه نوشتهٔ خود را آغاز کنیم؟
- چند جملهٔ اولِ نوشتهٔ خود را بازنویسی کنید
- چالش نوشتن: برای پایان سخنرانی و مقاله خود چه طرحی دارید؟
- آیا صدای خاص خودتان را در نوشتن پیدا کردهاید؟
- پیشنهادهایی در مورد تعریف مفاهیم و اصطلاحات در نوشتهها
- آیا داخل کتابهایی که دوست دارید چیزی مینویسید؟
- آشناسازی و آشنایی زدایی در نویسندگی
- چند نکته دربارهی بازخوانی متن
- نکتهای در نوشتن خاطرات | آیا شما مالک همهی خاطرات خود هستید؟
- کتاب نکته های ویرایش | راهنمای ویرایش متون فارسی | علی صلح جو
- بیست و هشت اشتباه نویسندگان | آموزش نویسندگی و مفاهیم پایه آن
- چند نمونه از متن تقدیم کتابها
- انتخاب عنوان برای کتابها و نوشتهها | مهاجرت به سرزمینهای دیگر
- چگونه از برخورد با کشتیهای بزرگ اجتناب کنیم؟ | دربارهٔ کتابهای بیمخاطب
- پیشنهاد مطالعه | کتاب استادان و نااستادانم | عبدالحسین آذرنگ
- پیشنهاد مطالعه | کتاب ابوالمشاغل – نادر ابراهیمی
- کتاب از گوشه و کنار ترجمه | علی صلحجو
- پیشنهاد مطالعه | کتاب حدیث نفس | حسن کامشاد
- پیشنهاد مطالعه | کتاب میم و آن دیگران – محمود دولت آبادی
- پیشنهاد مطالعه | کتاب خودم و مسائل مهم تر – چارلز هندی
- نقش هایی به یاد | گذری بر ادبیات خاطره نویسی
- کتاب اخلاق نوشتن | حسین معصومی همدانی
- نوشتن سفرنامه | چگونه می نویسم؟ | هفت روش از هفت سفرنامه نویس معاصر
- دنیای ذهنی یک نویسنده | بریدههایی از کتاب یادداشت های روزانه ویرجینیا وولف
- معرفی کتاب پرنده به پرنده | حرفهای آن لاموت برای نویسندگان نوقلم
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : ناهید عبدی
فکر میکنم بسیاری از نویسندگان این مراحل را طی میکنند بدون اینکه چنین ترتیبی را برای هر نوشته به صورت ملموس بیاورند اما چیزی که باعث تمایز یک متن خوب میشود ترتیبی است که مراحل ذکرشده انجام میشود.
مثلاً همانطور که در درس اشاره شد، برخلاف آنچه در ابتدا به نظر میرسد تهیۀ پیشنویس بهتر است بعد از طی کردن مراحل اولیه انجام شود نه در اولین مرحله. همین طور ویرایش کاری است که بعد از نوشتن و اتمام متن باید به آن پرداخته شود نه در حین نوشتن. چون ویرایش زودتر از موعد اجازۀ تفکر آزاد و خلاقانه را از ما میگیرد.
به عنوان خوانندۀ یک مقاله ممکن است هرگز متوجه ترتیبی که نویسنده برای تهیۀ مقاله رعایت کرده است نشویم اما در بین مراحل ذکرشده شاید برای خواننده ملموس باشد که مرحلۀ سوم (پیام کلیدی) متن را تشخیص بدهد و البته اگر مطلب به درستی گردآوریشده باشد باید تشخیص بدهد.
پیشنهادی که جو ویتال در این زمینه دارد با نوعی خودآزمایی مطرح میکند. اینکه بعد از ویرایش نهایی به عنوان مخاطب به قضاوت نوشته بنشینیم و ببینیم چه پیامی از متن را میتوانیم درک کنیم. نام این کار را «آزمون خب که چی؟» میگذارد و مسئولیت آن را قبل از انتشار و سپرده شدن به دست همکاران تنها به عهدۀ خودِ نویسنده میگذارد.
گاهی با متنی گیرا و جذاب مواجه میشویم که از نظر قواعد نگارشی و یا اصول نویسندگی نمیتوانیم ایراد خاصی را به آن وارد کنیم اما درنهایت هم نمیتوانیم ارتباط درستی با آن برقرار کنیم. شاید یکی از مهمترین دلایل این باشد که پیام اصلی متن به درستی و به صورت شفاف بیاننشده است.