اصول تولید محتوای الکترونیکی با توجه به شوک محتوا | مارک شافر
- شوک محتوا را تعریف کرده و روندهای اصلی را که به شکلگیری این شوک کمک میکنند، فهرست کنند.
- نظریه شوک محتوا را ارزیابی کرده و برآورد کنند که این تحلیل، چقدر به آنچه واقعاً در دنیای محتوا روی میدهد، نزدیک است.
- پیشنهادهای مارک شفر را در زمینهی اصول تولید محتوای الکترونیکی (با هدف فاصله گرفتن از فشار شوک محتوا) فهرست کرده و شرح دهند.
- مفهوم شوک محتوا را با آموختههای خود در استراتژی محتوا و بازاریابی محتوایی ترکیب کرده و در تولید محتوا بهکار بگیرند.

در سال ۲۰۱۵ مارک شافر (Mark Schaefer) در کتابی که با عنوان Content Code منتشر کرد، به روندهای موجود در تولید محتوا (Content Production) و مصرف محتوا (Content Consumption) پرداخت.
البته مفهوم شوک محتوا که در این کتاب گفته شده، پیش از این در سال ۲۰۱۴ در یک مقاله در وبلاگ او منتشر شده بود و در واقع این کتاب، مجموعهای از راهکارهای پیشنهادی شافر برای موفقیت و پیروزی در دوران شوک محتواست (فایل PDF مقالهی شافر).
شافر با توجه به افزایش تصاعدی تولید محتوا در مقابل محدودیت ظرفیت انسانها در مصرف محتوا، تأکید کرد که ما به تدریج با یک شوک محتوا (Content Shock) روبرو میشویم. به این معنا که حجم عرضه بسیار بیشتر از تقاضا است و بازاریابی محتوایی به شکلی که تا کنون رایج بوده، پاسخگوی نیاز کسب و کارها نخواهد بود.
تعریف شوک محتوا
شوک محتوا به این معناست که با نزدیکشدن انقلاب موبایلی و انقلاب شبکههای اجتماعی و انقلاب محتوا به دوران بلوغشان، میزان تولید محتوا از ظرفیت مصرف محتوا پیشی میگیرد (میتوانیم بگوییم در حوزهی محتوا، مازاد عرضه یا Content Over-supply به وجود میآید).
بنابراین بخش قابلتوجهی از محتواهایی که تولید میشوند، اساساً فرصت و فضایی برای مصرفشدن پیدا نمیکنند.
وقتی ایدهای مانند شوک محتوا (افزایش شکاف میان عرضه و تقاضا) را مطرح میکنیم، لازم است سه موضوع وابسته به آن را بررسی کنیم تا میزان قابلاتکا بودن آن ایده مشخص شود:
- شوک محتوا در چه روندهایی ریشه دارد؟
- شوک محتوا چه تبعات و پیامدهایی دارد؟
- برای رهایی از پیامدهای منفی شوک محتوا چه باید کرد؟
در ادامه به پاسخ هر یک از این سه پرسش میپردازیم.
شافر موارد متعددی را به عنوان ریشهها، پیامدها و راهکارهای مرتبط با شوک محتوا برمیشمارد که ما در اینجا به برخی از آنها اشاره میکنیم.
واضح است که شما هم بر اساس دانش و تجربهی خودتان ممکن است موارد دیگری را به این نکات بیفزایید.
ریشههای شکلگیری شوک محتوا
افزایش حجم محتوای رایگان تولیدشده: کسب و کارها این نوع محتوا را به عنوان بخشی از استراتژی محتوای خود و در راستای بازاریابی محتوایی محصولاتشان تولید و عرضه میکنند.
افزایش ضریب نفوذ اینترنت و دسترسی بیشتر به موبایل: این دسترسی بیشتر باعث شده که هر فرد بتواند یک رسانه اختصاصی برای خود داشته باشد و به یک تولید کننده محتوا تبدیل شود. حتی اگر بیشترِ این نوع محتوا، مفید و قابل استفاده نباشد، میتوان آنها را نویز و پارازیتی در نظر گرفت که باعث میشود صدای برندها و کسب و کارها، سختتر و گرانتر به گوش مخاطبانشان برسد.
افزایش کانالهای عرضهی محتوا: به تدریج، کانالهای بیشتر و بیشتری برای عرضهی محتوا بهوجود میآیند و پلتفرم های اجتماعی جدیدی شکل میگیرند. هر پلتفرم هم، علاوه بر جذب بازیگران فعلی بازار، بخشی از افرادی را که هنوز جذب بازی تولید محتوا نشدهاند، مجذوب خود میکند (به تلگرام و اینستاگرام و لینکدین فکر کنید که هر یک، گروهی را برای نخستین بار به فضای تولید محتوا جذب کردند).
تبدیل شدن بعضی از شبکههای اجتماعی مثل توییتر به ابزارهای ارتباط سیاسی، بخش بزرگتری از جامعه را ترغیب کرد تا در نقش تولیدکننده یا مصرف کننده، وارد بازی محتوا بشوند.توجه داشته باشید که بیشتر بسترها، همزمان تولیدکنندگان و مصرفکنندگان را به خود جذب میکنند. اما چون ظرفیت مصرف محتوا توسط مصرفکنندگان محدود است، مصرفکننده برای مصرف محتوای جدید، باید بخشی از عرضهکنندگان قبلی را کنار بگذارد . بنابراین ظرفیت مصرف، چندان رشد نمیکند.
اما ظرفیت تولید کاملاً رشد میکند: افراد جدیدی به عنوان استراتژیست محتوا، بازاریاب محتوا، تولیدکننده محتوا و مدیر شبکه های اجتماعی در شرکتها استخدام میشوند و سرمایهی کسب و کارها را به ظرفیتهای تولید محتوا تبدیل میکنند.
مارک شافر این نکته را میپذیرد و قبول دارد که بسیاری از تکنولوژیها، ظرفیت مصرف محتوای ما را افزایش میدهند (شما قبلاً نمیتوانستید در تاکسی یا اتوبوس، فیلم ببینید. پس ساعات کمتری برای تماشای محتوای تصویری در اختیار داشتید).
اما در نهایت، این ظرفیت همچنان محدود است و رشد آن هم با رشد مهارناپذیر تولید محتوا تناسب ندارد.
تبعات و پیامدهای شوک محتوا
اگر بخواهیم صحبتهای شافر را در یک جمله خلاصه کنیم، حرف او این است که با شکلگیری و تشدید شوک محتوا، بازاریابی محتوایی به شکل سنتی (رایج) دیگر پاسخگوی برندها و کسب و کارها نخواهد بود.
او توضیح میدهد که وقتی عرضهی محتوا کمتر از تقاضای آن است، حتی عدهای برای مصرف محتوا پول پرداخت میکنند. اما وقتی عرضه از تقاضا بیشتر شد، حالا این عرضهکننده است که باید پول بدهد و سرمایهگذاری کند، تا شاید مخاطب حاضر (یا وادار) شود محتوای او را مصرف کند (ببیند، بخواند، بشنود).
وقتی به اینفلوئنسرها پول میدهید تا مردم را به بازدید از اکانت شما ترغیب کنند یا به موتورهای جستجو پول میدهید تا لینک شما را در بخش تبلیغات نمایش دهند، میتوان گفت مجبور شدهاید برای خریدن توجه مخاطب، هزینه کنید. با بیشتر شدن مازاد عرضه، قاعدتاً میتوان انتظار داشت که این هزینهها هم افزایش پیدا کنند.
اصول تولید محتوای الکترونیکی در دوران شوک محتوا
شافر شش راهکار را برای موفقیت در عصر شوک محتوا مطرح میکند که در اینجا به آنها اشاره میکنیم:
دسترسی کامل به این درس و ۸۵ درس دیگر دربارهٔ تولید محتوا، استراتژی محتوا و دیجیتال مارکتینگ برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. تا کنون ۹۳۹۰ نفر از متممیها مجموعاً ۷۵۹۱ تمرین در این مباحث ثبت کردهاند.
با عضویت ویژهٔ متمم علاوه بر این ۸۵ درس به هزاران درس دیگر از جمله درسهای زیر دسترسی خواهید داشت:
دیجیتال مارکتینگ | بازاریابی محتوا | سئو
سواد دیجیتال | شبکه های اجتماعی | تسلط کلامی
گیمیفیکیشن | ایمیل مارکتینگ | اسلایدسازی
دوره MBA (مطالعهی منظم درسهای مدیریت و کسب و کار)
تمرین و مشارکت در بحث
ما صحبتهای شافر را در سه شاخه (ریشه، پیامد و راهکار) مطرح کردیم. اگر در هر حوزه، نکته و توضیح تکمیلی به ذهنتان میرسد، خوشحال میشویم که آن را با دوستان خود در میان بگذارید:
آیا روندهایی را که در شوک محتوا موثر هستند، قبول دارید؟ آیا روندها و مولفههای دیگری مانده که بخواهید به آنها اشاره کنید؟
اگر مفهوم شوک محتوا با مدل ذهنی و تصور شما از صنعت محتوا همخوانی دارد، چه مثالها و تجربیاتی در تأیید پیامدهای آن دارید؟ آیا واقعاً هزینهی تولید محتوا بالاتر رفته؟ آیا مخاطب سختتر از گذشته محتوا را مصرف میکند و علاوه بر تولید، باید برای مصرف هم هزینه کرد؟
در بخش پایانی درس، با اصول موفقیت در تولید محتوای الکترونیکی (وب و شبکههای اجتماعی و سایر پلتفرمهای دیجیتال) از نگاه شافر آشنا شدیم. آیا اصول دیگری هم هست که شما بخواهید بر اساس تجربهی خود، به فهرست ششگانهی شافر بیفزایید؟ آیا توضیح یا تجربهای در زمینهی یکی از این اصول ششگانه دارید که برای دوستانتان مفید باشد؟
اگر به مبحث مدیریت استراتژیک علاقه دارید، پیشنهاد میکنیم درس نیروهای رقابتی پورتر را مرور کنید و سعی کنید صنعت محتوا را بر اساس مدل پورتر تحلیل کنید. ببینید تا چه حد میتوانید حرفها و ایدهی شفر را به ادبیات استراتژی ترجمه کنید و در قالب آن چارچوب بیان کنید.
با توجه به اینکه شما تمرین درس انواع رسانه (POEM) را انجام ندادهاید، اگر بحث تولید محتوا برایتان جدی است، اکنون – که ذهنتان روی شوک محتوا متمرکز شده – بهترین زمان است که درس انواع رسانه را بخوانید و تمرین آن را انجام دهید.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تولید محتوا به شما پیشنهاد میکند:
- آموزش تولید محتوا | ابزارها، روشها، مثالها و توصیهها
- اصول تولید محتوای الکترونیکی با توجه به شوک محتوا | مارک شافر
- کسب درآمد از تولید محتوا
- تولید محتوای متنی | چگونه تولید محتوا را شروع کنیم؟
- کدام سبک نوشتن برای تولید محتوای من مناسب است؟
- محتوای همیشه سبز یا محتوای سبز چیست؟
- محتوای زرد چیست؟ زرد نویسی به چه معناست؟
- یک نکته درباره انتخاب نرم افزار تولید محتوا برای شبکه های اجتماعی
- پادکست چیست؟ | فایل صوتی و پادکست
- کتاب ساخت پادکست برای محققان و دانشگاهیان | چرا؟ چه؟ چگونه؟
- وبلاگ چیست؟ | تاریخچه وبلاگ نویسی و شکلگیری وبلاگ شخصی
- روش کسب درآمد از پادکست | آیا میتوانیم روی درآمد پادکست حساب باز کنیم؟
- ایده هایی برای وبلاگ نویسی
- دیدگاه شما در استفاده از فایل صوتی و فهرستها برای کسب و کارها
- انواع محتوا | فهرستها
- انواع محتوا | اینفوگرافیک و اسلاید (+ فهرست بهترین سایتهای اینفوگرافیک)
- رپورتاژ آگهی چیست؟ | یک نمونه رپورتاژ آگهی موفق چه ویژگیهایی دارد؟
- انواع محتوا | محتوای حمایت شده یا دارای اسپانسر چیست؟
- ویدئو مارکتینگ چیست؟ اهمیت، مزایا و نکاتی درباره ویدئو مارکتینگ
- نرم افزار فشرده سازی فیلم | از کدام نرم افزار برای کاهش حجم فیلم استفاده میکنید؟
- چند نمونه از انواع سوال در مصاحبه استخدام تولید کننده محتوا
- چند ایده برای تولید محتوا در اینستاگرام (۱)
- نکات و ایده هایی برای تولید محتوا در اینستاگرام (۲)
- تقویم محتوایی چیست؟ یک نمونه تقویم تولید محتوا شامل چه چیزهایی است؟
- شغل تولید محتوا | انتظار ما از کارشناس تولید محتوا چیست؟
- محتوای وایرال یا محتوای ویروسی چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
- CTA چیست؟ آشنایی با انواع CTA
- موضوعات مورد علاقه مردم در اینترنت و شبکه های اجتماعی
- روش تولید محتوا برای افزایش فروش | آنها میپرسند، شما پاسخ دهید
- نقض کپی رایت | تولیدکنندگان محتوا چگونه از تله استفاده میکنند؟
- کوتاه کننده لینک چیست؟ بهترین سرویس برای کوتاه کردن لینک چیست؟
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای آشنا شدن بیشتر با متمم به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کنید و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید.
توجه داشته باشید که خرید ششماهه و یکساله بهترتیب معادل ۲۰٪ و ۳۸٪ تخفیف (نسبت به خرید یکماهه) محسوب میشوند.برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : امید جهانداری
در حرفهایی که دراینجا مطرح شد، چند نکته بود که میخواستم به آن اضافه کنم
بهدنبال شوک محتوا و حرفهای شافر، فکر میکنم آنچه بیش از پیش آزاردهنده میشود، شلختگی محتوا است. شلختگی و ساختار نداشتن اکثر محتواها.
اصولا در هرکجا که شلختگی و شلوغی آزاردهنده میشود، طراحی معنا پیدا میکند. فکر میکنم چیزی که به دیده شدن محتوا و حتی جذب مخاطب هوادار کمک میکند؛ طراحی محتوا خصوصا از نگاه ساختاری است.
اینکه بتوانیم محتواهایی را براساس نیاز واقعی مخاطب طراحی کنیم که درپایان به رفع نیاز منجر شود و دردی را شاید دوا کند.
شاید اگر بخواهم خلاصه بگویم، در این شلوغی نقشه راه و ساختار طراحی شده است که با حذف زوائد ایفای نقش میکند.
من حتی اعتقاد دارم در بسیاری موارد -خصوصا در محتوای آموزشی- ما به سمتی میرویم که مخاطب از محتوای رایگان گذر میکند و حاضر است برای طراحی مناسب خود، شخصیسازی محتوا و نقشه راه؛ هزینهکند.
** بهنظرم یکی از ارزشهای کلیدی در موفقیت متمم نیز، طراحی آموزشی و ساختار داشتن هدفمند محتوایش است.
درباره تکنیکهای اثبات جایگاه اجتماعی نیز نکتهای را شاید بد نباشد اضافه کنم. چیدمان تولید و انتشار محتوایی که برای مخاطب ایرانی تست کردهام و تقریبا برای من جواب داده است.
اجرای این ترکیب خاص معمولا خطاهای تایید اجتماعی را پوشش داده است و از غلظت آن کم کرده است.
البته باید این نکته را تاکید کنم که از این ترکیب بیشتر میتوان در بحث کسبوکار و فروش محصولات استفاده کرد، والا من نیز در مواردی مانند مجموعههای آموزشی یا متخصصین و پرسونال برندها در استفاده از این ترکیب دقت بیشتری میکنم و تلاش میکنم از سیگنالهای تایید اجتماعی، کمتر استفاده کنم.
ترکیب محتوای مدنظر من:
ابتدا بیاییم محتوای تولیدی را به ۳ دسته تقسیم کنیم.
۱- محتوای کمک
۲- محتوای اعتمادساز
۳- محتوای دعوت به اقدام
محتوای کمک از جنس آموزش، پرسشوپاسخ و محتوایی است که مخاطب دوست دارد و درنهایت نیاز او را برطرف میکند.
محتوای اعتماد ساز بیشتر از جنس تایید اجتماعی است که مورد بحث ما است.
محتوای دعوت به اقدام که جنس آن مشخص است و معمولا از نوع فروش، کمپین و مسابقه و ... است.
معمولا افراد چیدمان و سهم مشخصی برای انتشار این محتواها درنظر نمیگیرند و ممکن است موجب ارسال سیگنالهای آزاردهنده و حساسیتبرانگیز برای مخاطب شوند.
سهمبندی پیشنهادی من که معمولا با آن کار میکنم:
محتوای کمک :: ۸۰ درصد
محتوای اعتمادساز :: ۱۵ درصد
محتوای دعوت به اقدام :: ۵ درصد
اما باز باید تاکید کنم که این چیدمان بیشتر برای فروش محصولات و خدمات کاربرد دارد.
همچنین شاید بهتر باشد بهجای اینکه مستقیما به دستاوردهای خود اشاره کنیم، گاهی بهصورت هوشمندانه فضایی را فراهم کنیم که مخاطب به دلخواه خود محتوای اعتمادساز ما را تولید، منتشر و ترویج کند؛ بهطوری که ما فرستنده سیگنال موردنظر نباشیم.
البته درکنار همه اینها باید مراقب حفظ صداقت در همین مقدار کوچک محتوای اعتمادساز نیز بود، چرا که ممکن است به برند و مرجعیت ما آسیب بزند که بهنظرم در تمام این موارد ارزشمندترین دارایی ما است.