تحلیل SWOT چیست؟ | آشنایی با ماتریس SWOT
بسیاری از شاخه‌های دانش، کلیدواژه‌هایی دارند که تصور آن دانش‌ها، بدون آن واژه‌ها امکان‌پذیر نیست.
به عنوان مثال، اگر عرضه و تقاضا را از اقتصاد بگیریم، با وجود پیکر فربهِ این دانش، چیزِ چندانی از آن باقی نمی‌ماند.
به شیوه‌ی مشابه، اگر فرصت، تهدید، قوت و ضعف را از استراتژی بگیریم، بخش مهمی از استراتژی را کمرنگ کرده‌ایم. چهار واژه‌ای که معمولاً آنها را به واسطه‌ی حرف اول معادل‌های انگلیسی‌شان، به عنوان SWOT یا ماتریس SWOT می‌شناسیم:
- فرصت (Opportunity)
- تهدید (Threat)
- قوت (Strength)
- ضعف (Weakness)
ماتریس SWOT را می‌توان از قدیمی‌ترین ابزارهای استراتژی دانست و تحلیل SWOT بر اساس این ماتریس، به بخش استانداردِ بسیاری از کتاب‌ها و مراجع رسمی در زمینه‌ی استراتژی و تفکر استراتژیک تبدیل شده است (گاهی اوقات این ماتریس را ماتریس سوات یا مدل سوات می‌خوانند).
با وجودی که اغلب ما، آشنایی کافی با این ابزار داریم، با هدف یکنواخت شدن تصویر ذهنی دوستان متممی از تحلیل SWOT و نیز شکل‌گیری یک زبان مشترک در به‌کارگیری مدل SWOT، درسی را به مرور مختصر این ابزار اختصاص داده‌ایم.
ماتریس SWOT
نخستین گام برای استفاده از تحلیل SWOT این است که نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید را، هر یک به صورت جداگانه و دقیق، فهرست کنیم. دو اصطلاح قوت و ضعف به وضعیت درونی کسب و کار اشاره دارند و فرصت و تهدید، از محیط بیرونی کسب و کار حرف می‌زنند:
بنابراین موارد زیر می‌توانند نمونه‌هایی از قوت و ضعف در یک کسب و کار (SW) باشند:
- نقدینگی بالا / پایین
- دسترسی داشتن یا نداشتن به دانش فنی و تخصصی
- فرهنگ سازمانی بسیار مولد یا غیر مولد
- در اختیار داشتن یک پایگاه قدرتمند در میان مشتریان
- سهم بالا یا پایین هزینه‌ی منابع انسانی در ساختار هزینه های کسب و کار
- دسترسی ساده یا دشوار به منابع حیاتی برای کسب و کار
- انگیزه‌ی بالا یا پایین نیروی کار
- کیفیت بالا یا پایین محصولات
- دسترسی یا عدم دسترسی به یک شبکه توزیع قدرتمند
در مقابل، موارد زیر می‌توانند نمونه‌هایی از فرصت و تهدید در محیط یک کسب و کار (OT) باشند:
- نوسان نرخ برابری ریال در برابر دلار
- ثبات یا بی‌ثباتی قوانین در حوزه‌ی فعالیت یک کسب و کار
- وجود داشتن یا نداشتن رقبای بزرگ با حمایت و سوبسید دولتی
- رواج داشتن یا رواج نداشتنِ فرهنگ استفاده از محصولات یک کسب و کار
- تغییر در هرم جمعیتی و ویژگی‌های دموگرافیک جامعه
- تغییراتی که در زیرساخت‌های تکنولوژیک کشور روی می‌دهد
- پیشرفت‌های حوزه‌ی فناوری اطلاعات
- تقویت یا تضعیف رابطه‌ی سیاسی کشور با سایر کشورها
اگر نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید را در چارچوبی که کمی بالاتر نمایش دادیم قرار دهیم، به چنین ماتریسی خواهیم رسید:
تحلیل SWOT چیست؟
ماتریس SWOT را نباید با تحلیل SWOT اشتباه بگیریم. این ماتریس، صرفاً شیوه‌ای برای نمایش وضعیت موجود یک کسب و کار است. اما هدف اصلی از فهرست کردن نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید، بررسی گزینه‌های استراتژیک پیش روی یک کسب و کار است. وگرنه فهرست کردن نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید، به خودی خود نمی‌تواند معجزه کند و تأثیری داشته باشد.
به همین علت، گام بعد از تعیین مولفه‌های S و W و O و T در روش SWOT این است که رابطه‌ی آنها با یکدیگر و تأثیر آنها بر یکدیگر را در نظر بگیریم:
معمولاً در میان استراتژیست‌ها، اصطلاح‌های زیر را زیاد می‌شنوید (+):
دسترسی کامل به مجموعه درسهای استراتژی و تفکر استراتژیک برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت ویژه‌ی متمم، علاوه بر دسترسی به این درس‌ها، به درسهای متنوع دیگری نیز دسترسی خواهید داشت که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
شاید برایتان جالب باشد که بررسی‌های ما نشان داده در میان دوستان متممی، کسانی که به استراتژی و تفکر استراتژیک علاقه‌مند بود‌ه‌اند، برای مطالعه‌ی درسهای زیر هم وقت گذاشته‌اند:
مشاوره مدیریت | کوچینگ | کارآفرینی | کار تیمی | مدیریت تعارض
مدل ذهنی | تفکر سیستمی | تصمیم گیری
مدیریت منابع | گزارش نویسی | سیستمهای کنترل مدیریت
ارزش آفرینی | مدل کسب و کار | دیجیتال مارکتینگ
دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درس‌ها)
تمرین و مشارکت در بحث
یکی از چهار استراتژی SO و WO و ST و WT را انتخاب کنید و در کسب و کار خود (یا شرکت‌های مورد علاقه‌تان) نمونه یا نمونه‌هایی از آن را بیابید.
نقد ماتریس SWOT
پیشنهاد می‌کنیم بعد از خواندن این درس حتماً درس نقد ماتریس SWOT را هم بخوانید.
فقط به این نکته توجه داشته باشید که درس نقد تحلیل SWOT برای کسانی نمایش داده می‌شود که تمرین این درس را انجام داده باشند و متمم تمرین‌شان را تأیید و منتشر کرده باشد. بنابراین شما هنوز به درس نقد SWOT دسترسی ندارید.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر استراتژیک به شما پیشنهاد میکند:
سوال‌های پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحث‌های مهارتی و مدیریتی.
برای آشنا شدن بیشتر با متمم به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کنید و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری می‌توانید نقشه راه‌های مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
هم‌چنین در صفحه‌های دوره MBA و توسعه فردی می‌توانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما می‌توانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را می‌توانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیم‌سال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید.
توجه داشته باشید که خرید شش‌ماهه و یکساله به‌ترتیب معادل ۲۰٪ و ۳۸٪ تخفیف (نسبت به خرید یک‌ماهه) محسوب می‌شوند.برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که می‌توانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
هم‌چنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را می‌توانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا می‌دانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور می‌توانید به جمع متممی‌ها بپیوندید؟
نویسنده‌ی دیدگاه : پیمان اکبرنیا
سلام به همه دوستان
مجموعه اسنپ رو در نظر بگیرید. این شرکت در ابتدا پلت‌فرمی فراهم کرده برای تسهیل حمل و نقل مسافر و کالا از طریق ناوگانی از خودروها و موتورسیکلتها. نقاط قوت اسنپ از دید من عبارت‌اند از شبکه بزرگی از مسافران و رانندگان، یک بستر نرم‌افزاری و برندی که در این چند سال بزرگ و ارزشمند شده.
با توجه به نقطه قوت داشتن یک شبکه بزرگ پیک موتوری و فرصتی که در بازار رو به رشد سفارش آنلاین غذا وجود داشت، این شرکت کسب‌وکار زودفود رو خرید و وارد عرصه سفارش آنلاین غذا شد. این به نظرم یک استراتژی SO بوده.
به تازگی هم مجددا با توجه همین نقاط قوتش و فرصتی که این‌بار احتمالا در آینده بازار سفارش آنلاین محصولات تند مصرف دیده، اسنپ مارکت رو منتشر کرده و وارد این عرصه شده. البته این بار با توجه به نقطه ضعفی که در خودش در فرآیند دشوار مدیریت زنجیره تامین و انبارداری و عرضه کالا می‌دیده، این کار رو با همکاری هایپرمارکت انجام داده.
سلام به تمام کسانی که این مقاله را خوانده اند
شرکت ما: در زمینه طراحی و اجرای لنداسکیپ در استان گیلان فعالیت دارد
نقطه قدرت (S): مزرعه بزرگ گل و گیاه (زمین زیاد)
تهدید (T) : کاهش قدرت خرید مردم و کاهش ویلا سازی (کاهش بوجه برای محوطه سازی )
این دوتا رو وقتی کنار گذاشیتم دیدیم که میشه برای مشتریان تصمیم و گیری و خرید رو راحت و امن کنیم تا از محوطه سازی منصرف نشن در پروژه های ویلایی خودشون
ما داخل مزرعه (زمین بزرگ جای زیاد) نمونه ای از ایده های ارزان و قابل اجرا رو امدیم سمپل سازی کردیدم و زمانی که مشتری میاد می تونه هم ایده ، بگیره ، هم محصولات رو از نزدیک با قیمت ببینه و هم روی یک تیم اجرایی که تجربه اجرا رو داشتن با اطمینان حساب باز کنه
زمین بزرگ ما برای ما قدرت بود برعکس مزرعه گل های دیگر که عموما زمین های ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ متری داشتن
شرکت فولادی را در نظر بگیرید با افزایش قیمت فولاد در بازار لندن فرصت صادرات و حاشیه سود بالا را دارد(ST)
همان شرکت توانایی تولید فولاد ضدزنگ را دارد فرصت مناسب برای در دست گرفتن بازار آن در ایران(so)
شرکت نمی تواند از نظر رفاه به پرسنل خود برسد افرایش حقوق پرسنل جهت تشویق به کار(wo)
افزایش قیمت انرژی و قطع برق که تهدیدی برای کاهش تولید و….(WT)
من یک پرستار بودم که بعد از گذراندن ۲ سال طرح پرستاری به این نتیجه رسیدم که پرستاری شغل مناسب من نیست و کنکور MBA شرکت کردم و قبول شدم.
دغدغه امروز من (نقطه ضعف W): نداشتن سابقه کاری مرتبط و رزومه ضعیف (در این حیطه) نسبت به فارغ التحصیلان مهندسی.
محیط دانشگاهی فرصت (O) مناسبیه که تلاش میکنم ازش استفاده کنم برای ساختن دامنه ارتباطی قوی با دانشجوهای پر پتانسیل و استادها.
البته تمرکز اصلی من روی ارتقا مهارت هام هستش .
هدف مورد بررسی: شرکت بلک بری
ابزار بررسی استراتژیک: استراتژی ضد تهدید WT
نتیجه: بی اعتنایی به استراتژی ضد تهدید و شکست این شرکت در زمینه گوشی های موبایل علیرغم سابقه خوب
نقاط ضعف: خطا در پیش بینی سلیقه مشتری، تشیخص اشتباه نقطه قوت
تهدیدها: ارائه گوشی های لمسی توسط کمپانی اپل برای اولین بار
این کمپانی علیرغم اسختدام بهترین افراد این حوزه از شرکت های دیگر و حتی رقیب، به تهدید پیش آمده اعتنایی نکرد، علیرغم داشتن بودجه و افراد متخصص، در تغییر سلیقه بازار هدفش مقاومت به خرج داشت (اعتقاد مدیران ارشد بر این بود لذت تایپ کردن با کیبورد به صورت فیزیکی قابل جایگزینی با صفحه نمایش لمسی نیست که شاید ریشه این خطا در شناخت سلیقه مشتری، غرور و لجبازی مدیران بالادستی باشه)، در نهایت بلک بری نتونست به سرعت با تغییرات پس از ورود آیفون در سال ۲۰۰۷ و گسترش گوشی‌های اندروید پاسخ بده. بازار به سمت دستگاه‌های لمسی و اپلیکیشن‌های متنوع حرکت کرده بود و بلک بری در ارائه این قابلیت‌ها عقب ماند و تمام! (۳ سال این مقاومت طول کشید، بلک بری سال ۲۰۱۰ اولین گوشی لمسی خودش رو روانه بازار کرد ولی..)
شرایط کنونی من:
۲۷ ساله و متاهل/تجربه کار کارمندی، تولید و کارآفرینی، بازاریابی و فروش/لیسانس مکانیک و ارشد MBA / کسب درآمد از طریق بستری که در چند سال گذشته به وجود آوردم(بازاریابی و فروش یک محصول) که تایم زیادی از من نمی گیرد.
فرصت : وارد شدن به شغل مشاوره مدیریت(استعداد، علاقه و کسب در آمد خوب در صورت ارائه کیفیت بالا و پرسونال برندینگ خوب)
ضعف : نداشتن چارچوب لازم و تجربه و اطلاعات کافی
با استفاده از استراتژی wo باید سطح اطلاعات خودم رو بالا ببرم و با کار در کنار اساتید تجربه لازم را کسب و شروع به گرفتن پروژه های کوچک از طریق فضای مجازی کنم. و از الآن برند سازی شخصی رو فراموش نکنم.