اهداف عملکردی در مقایسه با اهداف یادگیری |‌ به هدف های عملکردی محدود نشویم

هر جا موضوع هدف گذاری و تعیین هدف مطرح می‌شود، بلافاصله این بحث هم پیش کشیده می‌شود که «من به هدف‌هایم نمی‌رسم.» یا «چه کنم که به هدفی که تعیین کرده‌ام برسم؟»

حالا فرض کنید کسی در دوره هدف گذاری شرکت کند و به او بگویند: «چرا انتظار داری به هدفهایت برسی؟ هیچ اشکالی ندارد که به بعضی هدف‌هایت نرسی.» یا از این غیرمنتظره‌تر: «چرا باید هدفی انتخاب کنی که مجبور شوی مدام به رسیدن و نرسیدن به آن فکر کنی؟»

کسی که دانش هدف گذاری را با رویکرد علمی نمی‌شناسد و هدف گذاری برایش در هدف SMART‌ خلاصه می‌شود، احتمالاً با چنین حرف‌هایی جا می‌خورد. اما این‌ها واقعاً بخشی از دستاوردهای پژوهشگران هدف گذاری در نیم قرن اخیر است.

موضوعی که در این درس به آن می‌پردازیم،‌ اهداف عملکردی (Performance Goals) و مقایسهٔ آن‌ها با اهداف یادگیری (Learning Goals) است. چون اهداف عملکردی – حتی اگر آن‌ها را به این اسم نشناسیم – برایمان آشناترند، ابتدا با آن‌ها شروع می‌کنیم و سپس به سراغ اهداف یادگیری می‌رویم.

تعریف اهداف عملکردی

کارول دوک که ما معمولاً او را با کتاب طرز فکر می‌شناسیم، در کتاب «نظریه‌های مربوط به خویشتن» اهداف عملکردی را به شکل زیر تعریف می‌کند (+):

بر اساس این تعریف،‌ موارد زیر چند مثال از اهداف عملکردی هستند:

• کسب نمره ۲۰ در امتحان پایان‌ترم درس آمار
• به دست آوردن رتبهٔ ۲ رقمی در کنکور
• به پایان رساندن نگارش پایان‌نامه تا تاریخ ۳۱ مهر ماه سال جاری
• دریافت یکی از سه جایزهٔ اول در یک جشنوارهٔ هنری یا علمی مشخص
• کتابخوانی حداقل به میزان ۴۵ دقیقه در روز
• دویدن روزانه ۵ کیلومتر به مدت یک ماه
• کسب نمرهٔ بالای ۷ در آزمون IELTS
• کاهش وزن به اندازه ۵ کیلوگرم در دو ماه آینده
• یادگیری ۱۰۰ کلمه جدید انگلیسی تا پایان ماه
• بیدار شدن هر روز ساعت ۶ صبح برای یک هفته
• خواندن ۱۰ کتاب تا پایان سال
• محدود کردن حضور در اینستاگرام به ۱۰ دقیقه در روز برای یک ماه آینده
• ثبت نام در باشگاه ورزشی و حضور حداقل ۱۵ جلسه در ماه.
• انجام تمرینات مدیتیشن حداقل ۲۰ روز از ماه.
• پیدا کردن ۳ دوست جدید در یک ماه آینده
• یادگیری رانندگی و دریافت گواهینامه تا پایان سال
• کاهش وزن به اندازه ۵ کیلوگرم در دو ماه آینده.
• افزایش فروش ماهانه به میزان ۱۵ درصد حداکثر تا آخر تابستان
• جذب ۱۰۰ مشتری جدید در سه ماه آینده
• رساندن تعداد فالوئرها به ۵۰۰۰ نفر تا آخر این فصل
• کاهش ۱۰ درصدی هزینه‌های تولید
• رسیدن به جایگاه اول در جستجوی گوگل برای یک کلمه کلیدی خاص
• انجام ۲۰ تماس فروش در هر هفته
• شرکت در سه نمایشگاه تجاری در سال جاری.
• افزایش نرخ رضایت مشتریان به ۹۰ درصد در شش ماه آینده
• افزایش میانگین ارزش خرید هر مشتری به اندازهٔ ۲۰ درصد

مگر همهٔ هدف‌ها به این شکل نیستند؟

وقتی تعریف اهداف عملکردی را می‌خوانید و مثالهای اهداف عملکردی را می‌بینید، احتمالاً اولین سوالی که به ذهن‌تان می‌رسد این است که «مگر همهٔ هدف‌ها به این شکل نیستند؟ اصلاً مگر امکان دارد هدف به شکل دیگری باشد؟ مگر نه این که هدف باید شفاف باشد و تا حد امکان عددی شده باشد و محدودهٔ زمانی آن هم مشخص شده باشد؟»

همهٔ‌ حرف کارول دوک هم همین است: قرار نیست همهٔ هدف‌ها این‌طور باشند. این‌ها هدف‌هایی هستند که بر اساس چارچوب هدف گذاری SMART تعریف شده‌اند. یا اگر بخواهیم کمی دقیق‌تر و علمی‌تر بگوییم، این هدف‌ها در همان چارچوبی قرار می‌گیرند که ادوین لاک و گری لیثام در نظریه هدف گذاری پیشنهاد کرده‌اند.

کارول دوک و همکارش اِلِین الیوت، در این‌جا به یک نکتهٔ مهم اشاره می‌کنند (+):

تعیین اهداف عملکردی چه ایراد و ضعفی دارد؟

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری هدف گذاری به شما پیشنهاد می‌کند: