نظریه هدف گذاری چیست و چه میگوید؟
پیشنیاز مطالعه این درس
- ادوین لاک کیست؟ (ضروری نیست. اما آموزنده است)
- مطالعهٔ معرفی کتاب نظریه هدف گذاری
از دوستان عزیز متممی انتظار میرود پس از مطالعه این درس:
- بتوانند بگویند اصل و ریشهٔ اصلی نظریه هدف گذاری لاک چیست.
- بتوانند ستونهای اصلی نظریه هدف گذاری را فهرست کرده و شرح دهند.
- محدودیتها و شرطهای حاکم بر نظریه هدف گذاری لاک را به خاطر بسپارند.
پیش از این که راجع به نظریه هدف گذاری لاک صحبت کنیم، لازم است یک نکتهٔ مهم را تذکر دهیم
نام نظریه هدف گذاری بهگونهای است که وقتی کسی برای نخستین بار آن را میشنود، فکر میکند نظریه لاک تنها نظریهٔ موجود در مورد هدف گذاری است و هیچ نظریهٔ مهم دیگری در این حوزه وجود ندارد. اما این موضوع صرفاً یک سوءبرداشت ناشی از نامگذاری است.
فرض کنید برندی سالها قبل شروع به تولید موبایل کرده و نام محصول خود را هم موبایل گذاشته است. پس حالا یک برند وجود دارد که «موبایل» تولید میکند و دهها برند دیگر مانند اپل و سامسونگ و هواوی و شیائومی هم هستند که موبایلهای مختلفی را با نامهای مختلف به بازار عرضه میکنند. آن برند قدیمی میتواند بیاید و بگوید: «من عرضهکنندهٔ موبایل هستم». اما ما میدانیم که این موبایل (برند خاص) با آن موبایل (اسم عمومی تلفن همراه) فرق دارد.
داستان نظریه هدف گذاری هم همین است. زمانی که ادوین لاک مطالعه و پژوهش دربارهٔ مفاهیم هدف گذاری را آغاز کرد، هنوز نظریه منسجمی در این باره وجود نداشت. به همین علت او نظریهاش را «نظریه هدف گذاری» نامید. بعداً گری لیثام هم با او همراه شد و نظریه هدف گذاری را بسط دادند.
اما در همین حال، دانشمندان و صاحبنظران بسیاری آمدند و نظریههای متنوعی درباره هدف گذاری ارائه کردند. در کنار لاک و بعداً لیثام که با او همکاری کرد، کسانی مانند پیتر گالویتز، کارول دوئک و حتی آلبرت بندورا نظریههای متفاوت و مکمل خود را درباره هدف گذاری ارائه کردند. اما چون لاک از قدیم اصطلاح نظریه هدف گذاری را به کار برده بود، این نام بر روی نظریهاش باقی ماند و هنوز هم کم نیستند کسانی که فکر میکنند اول و آخر همهٔ بحثهای هدف گذاری، همان چیزهایی است که ادوین لاک گفته است.
حرف اصلی نظریه هدف گذاری چیست؟
این چند جمله را دقیق بخوانید. چون با وجودی که مهمترین بخش نظریه هدف گذاری است، به طرز شگفتانگیزی لابهلای جزئیات دیگر گم شده است. حرف اصلی نظریه هدف گذاری – که لاک هم در ابتدای کتاب نظریه هدف گذاری بر آن تأکید میکند – این است:
این حرف بسیار مهم است.
پیش از این که لاک پژوهشهایی در این باره انجام دهد و نظریه هدف گذاری را ارائه کند، فرض بر این بود که «انگیزه» و «هدف» کاملاً از یکدیگر مستقل هستند.
اصول نظریه هدف گذاری
معمولاً به اشتباه گفته میشود که نظریه هدف گذاری چهار اصل (و گاهی میگویند پنج اصل و گاه حتی شش اصل) دارد. این اصول را به شکل زیر فهرست میکنند:
- هدف گذاری واضح (specific goals)
- انتخاب اهداف چالشبرانگیز (challenging goals)
- توانمندی (ability)
- متعهد بودن به هدف (commitment)
- دریافت بازخورد (feedback)
- پیچیدگی کار (task complexity)
اما این حرف – که تقریباً همهجا به اشتباه به همین شکل نقل میشود، چیزی نیست که لاک و لیثام در نظریه هدف گذاری میگویند. آنها در کتاب نظریه هدف گذاری خود به شکل شفاف توضیح میدهند که این چند عامل همرده نیستند و نقش مشابه ندارند.
لاک و لیثام در نظریه هدف گذاری بیش از هر چیز بر دو عامل وضوح و چالشی بودن تأکید میکنند:
هر وقت از هدف (goal) حرف میزنیم، باید یادمان باشد که هدف دو ویژگی دارد:
محتوا و مضمون هدف (goal content)
محتوای هدف ممکن است ورود به بازارهای بینالمللی، افزایش نوشیدن آب، تقویت زبان انگلیسی، افزایش درآمد، افزایش فروش و یا کاهش بدهیهای شرکت باشد.
بزرگی، شدت و اندازهٔ هدف (goal intensity)
شدت و اندازهٔ هدف، میزان بزرگی و کوچکی یا سختی و آسانی هدف را نشان میدهد. مثلاً کسی که هدف خود را افزایش درآمد قرار داده، ممکن است دنبال افزایش ۱۰٪ یا ۲۰٪ یا ۵۰۰٪ باشد. یا شرکتی که میخواهد وارد بازارهای بینالمللی شود، ممکن است هدف خود را اینطور تعریف کند که میخواهیم طی سه سال آینده، ۵٪ فروشمان از خارج از کشور باشد. اما شرکت دیگری در وضعیت مشابه ممکن است هدف خود را ۵۰٪ قرار دهد.
تمام حرف نظریه هدفگذاری این است که اگر محتوای هدف شما شفافتر باشد یعنی دقیقاً بدانید چه میخواهید و اگر هدف شما بزرگتر باشد یعنی چالش بزرگتری پیش روی شما قرار دهد، انگیزه و به تبع آن عملکرد و خروجی بیشتری خواهید داشت.
پس آن عوامل دیگر چه هستند؟
طبیعتاً میپرسید: اگر نظریه هدفگذاری دربارهٔ شدت و شفافیت هدف است، پس آن عوامل دیگر چه هستند و چه نقشی دارند؟ با نگاه به نمودار زیر میتوانید نقش آن عوامل را بهتر تشخیص دهید:
دسترسی کامل به این درس و سایر درسهای هدف گذاری برای اعضای ویژهٔ متمم در نظر گرفته شده است. با عضویت ویژه به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنید که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
فهرست درسهای مختص کاربران ویژه متمم
با توجه به بررسیهای ما دوستان علاقهمند به درس هدف گذاری از درسهای زیر هم استقبال کردهاند:
کوچینگ | مشاوره مدیریت | پرسونال برندینگ
مدیریت زمان | انضباط شخصی | برنامه ریزی
مهارت یادگیری | استعدادیابی | مسیر شغلی
خودشناسی | افزایش عزت نفس | | تصمیم گیریمذاکره | کار تیمی | گزارش نویسی
دوره MBA (مطالعهٔ منظم درسها)
تذکر: برای دسترسی به محتوای درسی که مشاهده میکنید، صرفاً عضو شدن و پرداخت حق اشتراک کافی نیست و باید تمرین ورود به بحث (رودخانه روبیکان) را هم انجام دهید. انجام این تمرین بسیار ساده باعث میشود یادگیری شما افزایش پیدا کند و صرفاً حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه از وقت شما را میگیرد.
اهمیت نظریه هدف گذاری چیست؟
حالا که دیدیم این شش عامل چگونه با هم در ارتباط هستند و چه اما و اگرهایی در نظریه هدف گذاری هست، ممکن است بپرسید واقعاً مزایای نظریه هدف گذاری چیست؟ چرا سراغ نظریهای میرویم که برای یک ادعای نسبتاً ساده (ارتباط هدف و عملکرد) این همه شرط و شروط دارد؟
اهمیت نظریه هدف گذاری در این است که به ما چارچوبی برای بحث دربارهٔ هدف و هدفگذاری میدهد. پس از آشنایی با نظریه هدفگذاری است که یاد میگیریم باید چه سوالهایی را دربارهٔ هدف گذاری بپرسیم. و نیز یاد میگیریم که دستورها و توصیههایی که در قالب حرفهای انگیزشی (و با کمی بیدقتی: روانشناسی زرد) به ما گفته میشود، چقدر با پژوهشهای علمی فاصله دارد.
نظریه هدف گذاری درست مثل مدل روبیکان یک نقشه راه ارزشمند است که به ما یاد میدهد مهارت هدف گذاری را گام به گام یاد بگیریم و در خود پرورش دهیم. همچنین اگر توصیههایی که دربارهٔ هدف گذاری میشنویم در مورد ما و هدف ما جواب نمیدهد، علت را کشف کنیم و تشخیص دهیم.
نگاه ما هم در متمم به نظریه هدف گذاری از همین جنس است. قرار نیست شما بعد از خواندن این درس، به متخصص هدف گذاری تبدیل شوید یا بهتر بتوانید اهدافتان را دنبال کنید. اما ذهنتان آماده میشود تا بقیهٔ درسها و حرفهای آتی را در جای مناسبشان بگنجانید.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری هدف گذاری به شما پیشنهاد میکند:
- هدف گذاری در زندگی شخصی و محیط کار | تعریف، اصول، تکنیکها و روشها
- تعریف هدف چیست؟ | انواع هدف و چند مثال برای آنها
- تفاوت هدف با چشم انداز، مأموریت و اصطلاحات دیگر
- مدل روبیکان | گامهای اصلی در هدف گذاری
- نظریه خود تعیین گری چیست و چه میگوید؟
- نظریه هدف گذاری چیست و چه میگوید؟
- حس خوب هدف گذاری | آیا هدف داشتن واقعاً فایده هم دارد؟
- هدف گذاری به روش اسمارت | آیا هدف گذاری Smart همیشه مفید است؟
- تاثیر دوستان و اطرافیان بر انتخاب و پیگیری هدف
- اهمیت هدف گذاری و برنامه ریزی
- انگیزه درونی چیست؟ | تفاوت انگیزه درونی و بیرونی با چند مثال
- یکی از اشتباهات هدف گذاری | تمرکز روی اقدام به جای نتیجه
- بی انگیزگی و فرسودگی ناشی از اقدامهای همزمان
- ماراتن زنان | آیا واقعاً همهٔ مشکل زنان در باورهای ذهنی محدودکننده بود؟
- کتاب طرز فکر | معرفی، خلاصه کتاب و نقد آن
- تقویت اراده | اقدامهای فرساینده چگونه به قدرت اراده ما لطمه میزنند؟
- آیا هدفهای خود را به دیگران میگویید؟
- هدف داشتن و تلاش کردن کافی نیست | مرور نتایج هم مهم است
- کتاب شیب | ست گادین
- کارول دوک (کارول دوئک) | محقق و نظریه پرداز حوزه یادگیری و انگیزش
- پیتر گالویتزر | معرفی گالویتزر و جایگاه او در علم هدف گذاری
- معرفی کتاب نظریه خودتعیین گری | ریچارد رایان و ادوارد دسی
- دوره صوتی آموزش هدف گذاری (فروشگاه متمم)
- کتاب نظریه هدف گذاری | بهترین کتاب درباره هدف گذاری (با رویکرد علمی)
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
۳ نظر برای نظریه هدف گذاری چیست و چه میگوید؟